کمپین‌های انتخاباتی در عراق «نگران» آراء خاموش

مستقلین بدلی و «مگس‌های الکترونیکی»؛ برجسته‌ترین پدیده تبلیغات انتخاباتی عراق

همه در عراق متفق القولند که انتخابات آینده در اکتبر با دوره‌های قبلی متفاوت است، در این میان، مشاهدات «الشرق الاوسط» طی چند هفته اخیر نشان داد که مبارزات تبلیغاتی نامزدها تحت تأثیر تغییرات سیاسی در کشور است.
به‌طور کلی؛ نامزدها در تبلیغ خود از ورود به روش‌های سنتی خودداری می‌کنند. آنها در سایه اعتراضات مردمی ادامه‌دار از سال ۲۰۱۹، دلهره دارند. اساساً، این مبارزات به دلیل عدم اطمینان از برگزاری انتخابات، بسیار دیر آغاز شد. این فضا ماه گذشته بر احزاب عراقی سایه افکنده‌است، تا اینکه رهبر «جنبش صدر» به رقایت بازگشت و فضا و موتورهای تبلیغاتی نامزدها را روشن کرد.
یکی دیگر از دلایل تأخیر در فعالیت این کمپین‌ها؛ این است که دست‌اندرکاران حزبی ترجیح می‌دهند منابع و پول خود را در مدت زمان قانونی فعالیت کمپین‌ها توزیع کنند که انتظار می‌رود در هفته پایانی، به اوج خود برسد.
یکی از مدیران کمپین‌های حزبی می‌گوید «اکثریت احزاب ترجیح دادند پس از هفته اول این ماه تبلیغات را آغاز کنند». وی می‌افزاید: «تزریق پول قبل از این موعد، برای مخاطبانی با حافظه کوتاه مدت سودی ندارد».
اما این تاکتیک‌ها از الزامات سازگاری با رأی دهندگانی که جهت‌گیری‌های جدید و متغیر آنها نامزدها را سرگردان کرده‌است، فاصله زیادی دارد؛ زیرا دو سال از تحولات اجتماعی و سیاسی در این کشور گذشته‌است. از آنجا که جریان‌های بزرگ نگران این هستند که باتوجه به کوچک شدن حوزه‌های انتخابیه نتوانند مخاطبان خود را به صورت عدد و رقم حدس بزنند، لذا آنها سعی می‌کنند با ابداع «ترفندها» به جامعه هدف خود نفوذ کنند.
در یکی از این ترفندها، احزاب نامزدها را به عنوان «مستقل» معرفی می‌کنند. بسیاری از گردانندگان سیاست معتقدند که این مسئله راهی مؤثر برای فریب اکثریت خاموش است. به نظر می‌رسد کار کمپین مستقل‌های «مبدل» یا بدلی در کف خیابان و در فضای دیجیتال راحت تر است، زیرا حداقل روی چهره‌های جدید خود در مقابل رای‌دهندگان شرط‌بندی می‌کنند و با بررسی سریع عملکردشان، آنها بیشترین توانایی را برای حضور در رسانه‌ها را دارند، اما آنچه می‌گویند و آنچه تبلیغ می‌کنند هنوز در حد «آزمایش» شانس است.
در میدان رقابت؛ هر کسی که پول دارد می‌تواند فضاهای بزرگ تبلیغاتی را اشغال کند، برجسته‌ترین میدان‌ها و ساختمان‌های بزرگ را اشغال کند. نامزدهای کوچک اما دارای کمترین فضا و ضعیف‌ترین کیفیت تبلیغی هستند.  با این حال، اکثریت خاموش رای زودهنگام خود را با شیوه‌های «کینه توزانه» در مبارزات انتخاباتی نشان می‌دهند. گروهی از «جوانان» در خیابان‌ها پرسه می‌زنند و تصاویر «کهنه سربازها» را پاره می‌کنند.
برخی از این اقدامات که قوه قضائیه آن را «خرابکاری» عنوان کرده‌است، توسط رهبران احزاب مورد پرسش و شک و تردید قرار گرفته‌است. یک نامزد در شهر تکریت می‌گوید: «پاره شدن یا خط خطی کردن بنرها بخشی از رقابت بین احزاب است». نامزد دیگری از موصل می‌گوید که «برخی نامزدها بنرهای تبلیغاتی خود را برای جلب توجه تخریب می‌کنند».
یک روند مخالف در آشپزخانه سیاسی، که در هفته‌های گذشته در بستر فیس بوک اجرا شد، نظرها را به خود جلب کرد و آن هم ساخت تبلیغات جعلی برای نامزدهای رقیب که هدف آنها تمسخر بود. این روش‌ها انزوای سیاسی موتورهای  انتخاباتی و ناتوانی آنها در ابتکار عمل‌های نوآورانه را نشان داد.
در فضای دیجیتال، هزاران نفر در هسته‌های «مگس‌های الکترونیکی» فعال هستند و تلاش می‌کنند مطالب تبلیغاتی خود را در میان کاربران رسانه‌های دیجیتال رد و بدل کنند.  «الشرق الأوسط» در طول دو هفته اخیر؛ حدود ۳۵ محتوای انتخاباتی را تحت نظر داشت که هیچ‌یک از آنها بیش از ۴۸ ساعت دوام نیاورد. کمپین‌های تبلیغاتی شبیه بمب‌های دودی رنگی هستند و به سرعت در سیستم عامل‌های دیجیتالی به گردش در می‌آیند.
فیس بوک خود استانداردهایی برای انتشار محتوای انتخاباتی تعیین کرده‌است، اما به نظر نمی‌رسد الزامات فنی بیش از حد بتواند از اطلاعات غلط عمومی جلوگیری کند؛ از جمله این شروط کنترل بودجه از منابع محلی و پیگیری اخبار کذب است، اما متخصصان کمپین‌های دیجیتال متوجه شدند چگونه الگوریتم فیس بوک را با قرار دادن نامزدها در یک زمین فوتبال پنج نفره یا در یک رستوران سنتی فریب دهند.
تبلیغات در خیابان‌ها و سکوهای دیجیتالی مهمات پشتیبان است. تیرهای انتخاباتی در پشت صحنه شلیک می‌شوند، نامزدها اغلب سعی می‌کنند گروه‌های قبیله ای و کارمندی را به نفع خود جذب کنند. شیخ یک قبیله عراقی در یکی از شهرهای فرات میانه می‌گوید: «احزاب در تلاش هستند تا با مقامات قبیله ای توافق کنند، تا اطمینان حاصل شود که هزاران نفر از افراد آنها، رای خواهند داد.» چنین موافقت نامه‌هایی در برخی موارد از طریق ارعاب منعقد می‌شود.
به‌طور کلی؛ چنین نظرسنجی‌های محدودی نمی‌تواند این فرضیه را اثبات کند که سیستم حزبی بسیار تغییر کرده‌است، تنها امر جدید تلاش برای سازگاری و رقابت با جامعه هدفی خارج از توده خاموش است.