آیا محدودیت منطقه‌ای اخوان بر نقش سازمان در لیبی تأثیر می‌گذارد؟

محمد المنفی رئیس شورای ریاستی لیبی (رویترز)

سیاستمداران لیبی معتقدند که «شکست بی رحمانه» حزب عدالت و توسعه، بازوی سیاسی اخوان المسلمین در مغرب، در آخرین انتخابات پارلمانی، و پیش از آن، عقب‌نشینی جنبش النهضه از مواضع تصمیم‌گیری در تونس ممکن است بر نقش این سازمان در لیبی تأثیر منفی بگذارند، همچنین ممکن است این سازمان وادار به ورود ائتلاف‌های جدیدی شود؛ آنها هشدار می‌دهند که «همه گزینه‌ها در دسترس اخوان المسلمین خواهد بود».
فاطمه بوسعده عضو مجلس نمایندگان لیبی و رئیس فراکسیون پارلمانی «وحدت ملی» گفت: عقب‌نشینی جریان‌های سیاسی نماینده اخوان در تونس یا مغرب از موقعیت‌های تصمیم‌گیری، منجر به کاهش حمایت منطقه ای از اخوان المسلمین در لیبی می‌شود. وی افزود: اخوان المسلمین و متحدانش و همچنین سازمان بین‌المللی آنها «برای جبران ضرر» این سازمان در آن کشورها بسیار زور خواهند زد تا بیشترین سهم را از قدرت در لیبی به دست آورند، بنابراین، «این امر مستثنی نیست که آنها از تمام ابزارهای خود استفاده کنند، مثل تزریق برخی از چهره‌های کمتر تندرو در سازمان برای رقابت در انتخابات آینده».
بوسعده در مصاحبه با روزنامه «الشرق الاوسط»، ضمن پیش‌بینی ظهور و بروز بسیاری از ائتلاف‌های انتخاباتی که «به این سازمان خدمت خواهند کرد»، گفت: «در مقابل، احزاب سیاسی رقیب آماده این رقابت نخواهند بود». او هشدار داد که «همه گزینه‌ها برای اخوان قابل تصور و دسترس است». بوسعده همچنین از توسل به آرام سازی اوضاع توسط این سازمان با احزاب مختلف لیبی در صورت قطع حمایت ترکیه از آن خبر داد.
عبدالمنعم الیسیر یکی از اعضای کنگره ملی سابق، با این نظر مخالف است و می‌گوید که تشدید تنش‌ها «با توجه به این که آخرین سنگر سازمان در منطقه شمال آفریقا است ، انتخاب اصلی اخوان لیبی و سازمان بین‌المللی آنها خواهد بود». الیسیر به «الشرق الاوسط» گفت: «یک سازمان بین المللی وجود دارد که به دنبال ایجاد بی ثباتی در کشورهای منطقه با هدف ایجاد یک دولت خلافت بر اساس برداشت آنها است، و این یک هدف استراتژیک است که سازمان از آن کوتاه نمی‌آید». وی افزود که اعضای سازمان «که در همه نقاط دولت لیبی حضور دارند به دنبال استفاده از وضعیت آشفته کنونی هستند و با آزادی فراوان برای اجرای دستور کار خود حرکت می‌کنند، بنابراین، هرگونه تغییر در جهت ثبات با انتخاب نخست وزیر و پارلمان جدید، بازگرداندن حاکمیت و اعتبار دولت و توانایی آن در اجرای قانون، پایان دادن به اختلاس مالی و کنترل بنادر و مرزها، آنها را به طور جدی تهدید می‌کند».
جمال شلوف محقق لیبی و رئیس بنیاد سیلویوم برای تحقیقات و مطالعات، به تاریخ تجربیات اخوان در حکومت داری و قدرت در منطقه اشاره و تأکید کرد که آرامش و آرام سازی در مقایسه با توسل به درگیری مسلحانه مستقیم از سوی آنها با مخالفانشان، یک گزینه غیرمحتملو بعید است، علاوه بر این، آنها ائتلاف‌هایی را با گروه‌های تکفیری برای حمایت از آنها در این درگیری، با هدف قرار دادن سرویس‌های امنیتی در آن جوامع تشکیل دادند.
شلوف در مصاحبه با «الشرق الاوسط» به فراخوان‌های رهبران وابسته و نزدیک به اخوان المسلمین در لیبی همچون خالد المشری رئیس شورای عالی حکومتی و عبدالرزاق العرادی عضو مجمع گفت و گوی سیاسی اشاره کرد و گفت آنها «مشروعیت کودتا علیه نتایج انتخابات آینده» را مطرح کردند.
شلوف گفت: «مسئله این نیست که این سازمان به قانون انتخابات ریاست جمهوری که اخیراً در مجلس تصویب شد، اعتراض داشت. مشروعیت قانون انتخابات ۲۰۱۴ مورد اعتراض آنها قرار نگرفت، با این حال، آنها با استفاده از سلاح، به پیروزی دیگران واکنش نشان دادند و با نتایج آن مخالفت کردند و سپس شکایت خود را به دادگاه قانون اساسی ارائه کردند (...) آنها از نتایج هرگونه انتخاباتی می‌ترسند و می‌خواهند از قبل پیروزی خود را تضمین کنند».
شلوف توضیح داد که «اعضای سازمان در پی عقب‌نشینی‌ها و شکست‌های انتخاباتی خود هیچ گونه تنشی ایجاد نکردند، نه به این دلیل که از گزینه مقابله و رویارویی دور شده‌اند، بلکه به دلیل قدرت نهاد امنیتی در کشورهای همسایه و بی میلی کف خیابان برای حمایت از آنها است».
شلوف استفاده اخوان المسلمین از وضعیت امنیتی شکننده در کشور و افزایش نگرانی‌های بین‌المللی در مورد ایمنی برگزاری انتخابات را رد نمی‌کند. وی در این زمینه گفت: «ممکن است قسمت جدیدی از مجموعه مبارزات شبه نظامیان مسلح در غرب لیبی با یکدیگر رخ دهد. آنها ممکن است سعی کنند با ارتش ملی درگیر شوند، اگرچه این مرحله تنها به لطف ترکیه انجام شود».
عزالدین عقیل تحلیلگر سیاسی نیز گفت که تأثیر عقب‌نشینی اخوان المسلمین از مراکز تصمیم‌گیری در کشورهای همسایه لیبی بر صحنه انتخابات لیبی «بسیار محدود خواهد بود». وی گفت که اخوان لیبی «روی هیچ کمک خارجی حساب نمی‌کنند، زیرا آنها به ابزارهای خود، از سلاح‌های جمع‌آوری شده گرفته تا پول و شبه نظامیان مسلح متحد خود تکیه دارند. ممکن است در حال آماده شدن برای دخالت در روند انتخابات با سناریوهای ارعاب یا تقلب باشند».
عقیل افزود: «البته توصیه‌هایی که از خارج به آنها در مورد راه‌های جلوگیری از انتخابات داده می‌شود افزایش می‌یابد و سپس جامعه بین المللی را متقاعد می‌کنند که مخالفان آنها عامل این موانع هستند. اما به‌طور کلی، آنها وابستگی شدیدی به قدرت دارند و تا آنجا که ممکن است سعی می‌کنند در انتخابات خرابکاری کنند و نتایج آنها را به هر طریقی کنترل کنند و سپس پناهگاهی امن برای رهبران اخوان المسلمین خارجی که مایل به فرار از کشورهای خود هستند، فراهم می‌کنند».