حضور فزاینده آثار سعودی در یونسکو آثار متنوع آینه ساختار منحصر به فرد جمعیتی

شاهین باز بودن یکی از نمادهای اصیل عربی و مایه افتخار به شمار می رود (واس)
شاهین باز بودن یکی از نمادهای اصیل عربی و مایه افتخار به شمار می رود (واس)
TT

حضور فزاینده آثار سعودی در یونسکو آثار متنوع آینه ساختار منحصر به فرد جمعیتی

شاهین باز بودن یکی از نمادهای اصیل عربی و مایه افتخار به شمار می رود (واس)
شاهین باز بودن یکی از نمادهای اصیل عربی و مایه افتخار به شمار می رود (واس)

سعودی مملو از مکان های تاریخی و دیدنی است که حکایت از تاریخ طولانی و متنوع کشور دارد. آثار تاریخی متعددی در سعودی در فهرست میراث فرهنگی ملموس و ناملموس یونسکو ثبت شده است که همین تنوع تاریخی و جمعیتی مناطق این کشور را نشان می دهد.
جزیره «فرسان» اولین منطقه حفاظت شده طبیعی در سعودی است که در فهرست برنامه انسان و زیست کره یونسکو ثبت شد چون این منطقه از فراز و نشیب های طبیعی زیبا و تنوع زیستی و حیات وحش نادر برخوردار است.
میراث ملموس
منطقه «مداین صالح» که توسط نبطی ها در قرن پنج قبل از میلاد ساخته شده اولین آثار تاریخی سعودی بود که در کانون توجه جهانیان قرار گرفت. «مداین صالح» تا به امروز بیانگر تمدن نبطی ها است و در ۲۰۰۸ به عنوان اولین اثر تاریخی در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شد.
منطقه الطریف که در قرن پانزدهم بنا شده هسته اولیه تاسیس روستای «الدرعیه» ، شهر خاندان حاکم در سعودی بود و ۲۰۱۰ با توجه به سبک معماری نجدی و منحصر به فرد این منطقه در مرکز شبه جزیره عرب در فهرست یونسکو ثبت شد.
به سمت غرب سعودی که می رویم به «منطقه باستانی جده» می رسیم که در ۲۰۱۴ در فهرست یونسکو قرار گرفت. این منطقه سبک زندگی باستان در حجاز و گونه های منحصر به فرد معماری در این شهر قدیمی را نشان می دهد.
کوه های الشویمس و جبه و المنجور در شهر حائل واقع در شمال کشور صخره نگاری های تاریخی متعلق به بیش از ده هزار سال قرار دارد و ۲۰۱۵ به فهرست یونسکو اضافه شد.
«واحه احساء» در شرق سعودی با بیش از ۳ میلیون اصله نخل در ۲۰۱۸ به عنوان بزرگ ترین نخلستان طبیعی در جهان معرفی شد. انواع گوناگون مرغوب خرماها در این واحه تولید می شود. «واحه احساء» در قدیم منبع اقتصادی مهم برای سرزمین شام و مصر و بلاد رافدین به شمار می رفت. در این مسیر ۶ چاه سنگی در نجران واقع در جنوب سعودی و بیش از ۱۳ اثر تاریخی با نقش و نگارهایی درباره چوپانی و ماهیگیری و چندین نقاشی از چهره های انسان متعلق به بیش از ۷ هزار سال پیش وجود دارد و به دلیل این ویژگی ها ۲۰۲۱ در فهرست یونسکو قرار گرفت.
میراث ناملوس 
سعودی آثار ناملموس متعددی دارد و این کشور با توجه به ساختار جمعیتی متنوع و فرهنگ های متفاوت آثار ناملوس منحصر به فردی در خود جای داده است. «مجلس» (محل نشست و گفتگو) از جمله آثار مهم سعودی در یونسکو است. «مجلس» محلی برای برگزاری مناسبات مهم اجتماعی مثل پذیرایی از مهمانان و مراسم عروسی و مراسم اجتماعی دیگر و همچنین مکان حل اختلافات و دعواها است.
قهوه عربی یار غار هر «مجلسی» است و به همین دلیل به فهرست یونسکو اضافه شد. قهوه همچنین نماد کرم و سخاوتمندی عربی است که سرو آن معمولا با آداب و تشریفات منحصر به فرد عشایری همراه است. به همین دلیل قهوه به یک پدیده اجتماعی مهم در سعودی تبدیل شده است. رقص جنگ و صلح «العرضه النجدیه» نام دارد که این رقص در فهرست یونسکو قرار گرفته چون با آیین ویژه و سرودخوانی با صدای بلند و کشیدن شمشیرها توسط افرادی با پوشش محلی نجدی انجام می شود. این رویداد نشانگر هویت نجدی ها است.
در حجاز رقص عصای «مزمار» با ریتم طبل را داریم که مربوط به مراسم اجتماعی گوناگون است. حدود ۲۰ تا ۱۰۰ مرد در دو ردیف روبروی هم قرار می گیرند و این رقص را انجام می دهند.
«شاهین باز» یکی از مهم ترین سرگرمی های شبه جزیره عربی به معنای پرورش و مراقبت و شکار با شاهین است. شاهین از جمله نمادهای اصیل عربی است و شاهین بازها به داشتن شاهین افتخار می کنند.
نقش «القط العسیری» روی قالیچه ها و قالی ها از جمله هنرهای تجسمی است که در فهرست یونسکو قرار دارد. منازل منطقه عسیر با رنگ های شاد این نقش و نگار تزیین شده اند. این نقش و نگار شکل های هندسی گوناگون دارد.
«السدو» از جمله طرح های نساجی گلدوزی شده سنتی در سعودی است و در ساختن خیمه و چادر به کار می رفته. «السدو» از کرک و پشم شتر یا کرک و موی بز یا پشم گوسفند ساخته می شود.



چرا «اخوان المسلمین» به سازندگان سریال «الحشاشین» حمله کرد؟

کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)
کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)
TT

چرا «اخوان المسلمین» به سازندگان سریال «الحشاشین» حمله کرد؟

کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)
کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)

بلافاصله پس از پخش اولین قسمت از سریال مصری «الحشاشین» در ماه رمضان از تعدادی از شبکه‌های مصری و عربی، فعالان و چهره‌های رسانه‌ای وابسته به «اخوان المسلمین» کمپین «انتقاد شدید» را علیه این سریال به راه انداختند.
این سریال الهام گرفته از تاریخچه گروه حَشّاشین (باطنی‌ها) است که در قرون وسطی بین سال‌های ۱۰۹۰ تا ۱۲۷۵ پس از میلاد مسیح زندگی می‌کردند. بنیان‌گذار آن شخصی به نام حسن صباح بود. سؤالاتی در مورد دلایل حمله اخوانی‌ها نسبت به این سریال مطرح شده‌است.
فعالان شبکه‌های اجتماعی و متخصصان مسائل سازمان‌های «اسلام سیاسی» معتقدند کارزار حمله اخوان به دلیل «آگاه شدن افراد وابسته به این گروه یا کسانی که با آن همدردی می‌کنند از شباهت‌های بین دو گروه و حساسیت شدید آنها نسبت به هرگونه تلاش برای افشای استثمار دین برای اهداف سیاسی است».
سریال الحشاشین با بازی تعدادی از بازیگران مصری و عرب به پیشگامی هنرمند مصری کریم عبدالعزیز است. این اثر به نویسندگی عبدالرحیم کمال، کارگردانی پیتر میمی و تهیه کنندگی شرکت «المتحده» در حال پخش است.
فیلمبرداری این سریال دو سال به طول انجامید و قرار بود در ماه رمضان سال گذشته نمایش داده شود اما با توجه به گفته‌های قبلی سازندگان، به دلیل فیلمبرداری صحنه‌هایی از این سریال در مالتا و قزاقستان، نمایش به تعویق افتاد.
این سریال داستان حسن الصباح، بنیانگذار گروه حشاشین، خطرناک‌ترین جنبش زیرزمینی و مرگبارترین گروه مخفی در قرن یازدهم میلادی به عنوان بخشی از فرقه نزاریه را روایت می‌کند.
فعالان و متخصصان رسانه ای طرفدار اخوان المسلمین کمپین شدیدی را برای حمله به سریال و سازندگان آن راه اندازی کردند.
کمپین حمله جنبه‌های مختلفی داشت که برخی از آنها مستقیماً از توصیف سریال به‌عنوان «طرح تاریخی اخوان و تشبیه آن‌ها به گروه حشاشین» انتقاد کردند. در حالی که برخی دیگر مسیر هنری مرتبط با «تلاش برای نقد زبان به کار رفته در اثر و هزینه مالی آن» را در پیش گرفت.

یکی از سکانس های «الحشاشین» (شرکت فیلمساز)

روزنامه‌نگار وابسته به اخوان، محمد ناصر، پست‌ها، پیوندها و ویدئوهایی در انتقاد از این سریال منتشر کرد. او در یکی از آنها در حساب کاربری خود در سایت «ایکس» نوشت: «بهتر بود سریال به دلیل هزینه‌های زیاد تولید نمی‌شد».
از سوی دیگر، اسامه جاویش، روزنامه‌نگار طرفدار اخوان المسلمین، یک پست وبلاگی در «X» منتشر کرد که در آن سعی داشت سریال را به سخره بگیرد. او نوشت: «فوری... پخش تازه‌ترین قسمت حشاشین... معلوم شد اخوانی‌ها هیولا هستند».
با این حال، بسیاری از نظرات در مورد آن پست، انتقادات شدیدی را متوجه جاویش کرد و گفتند که او «به شباهت بین اخوان و حشاشین اعتراف کرده‌است».
به نوبه خود، سامی کمال الدین، روزنامه‌نگار وابسته به «اخوان»، تلاش کرد برای پرهیز از مسیر سیاسی، استفاده از نقد هنری برای حمله به سریال، آن را «سریال کارتونی» توصیف کرد. او گفت که اپیزودهایی که نمایش داده شد «فقر هنری آشکاری داشتند».
از سوی دیگر، وبلاگ نویسان به انتقاد اخوان از سریال حمله کردند و این حمله را به شباهت دو گروهی که این درام فاش می‌کند نسبت دادند.
اکانتی به نام «نادر الشریف» در «X» نوشت: «حسن الصباح، بنیانگذار حشاشین، و حسن البنا، مؤسس اخوان، دو روی یک سکه هستند و همه انتقادات به این سریال، منشأ و شیوه‌های حشاشین را افشا می‌کند که هیچ تفاوتی با شیوه‌های اخوان ندارد».
برخی از بلاگرها از سبک «کمیک» برای تمسخر خشم اخوان علیه سریال استفاده کردند.

احمد بان، نویسنده و پژوهشگر متخصص در امور سازمان‌های افراطی نیز به نوبه خود اظهار کرد که حمله اخوان به سریال «حشاشین» را می‌توان در چارچوب این دانست که اعضای اخوان این سریال را به عنوان یک «طرح سیاسی و فکری علیه خود» می‌بینند.
او به الشرق الاوسط توضیح داد: «بسیاری از گروه‌ها مانند اخوان نسبت به هرگونه تلاش برای انتقاد، بسیار حساس هستند».
وی افزود که «با وجود تفاوت در زمینه‌های تاریخی، بین گروه اخوان و حشاشین شباهت وجود دارد، نه تطابق».
او افزود: اعتماد مطلق در درون حشاشین بسیار خطرناک تر از درون اخوان است، اما استفاده از مذهب در سیاست موضوعی است که هر دو گروه مشترک هستند.
او توضیح داد که تمرکز سریال بر نقد این ایده ممکن است یکی از دلایلی بوده باشد که احساسات پیروان گروه‌هایی را که وجودشان به استفاده از دین در سیاست وابسته است جریحه‌دار کند.
به نوبه خود، محقق متخصص در سازمان‌های افراطی، منیر ادیب، نیز گفت که مناطق مشترک زیادی بین «اخوان» و «حشاشین» وجود دارد؛ آن گروه به عنوان گروهی است که به بهانه جهاد از جنگ و از دین برای خدمت به اهداف سیاسی خود استفاده می‌کرد.
ادیب به الشرق الاوسط گفت که حسن البنا با الهام از حسن صباح ایده ساخت گروه را بر اساس وفاداری مطلق پیروان به رهبر گروه ایجاد کرد؛ در هر دو گروه، این بیعت مبتنی بر «سمع، اطاعت و اعتماد کورکورانه از جانب وفاداران به رهبر گروه» است.