قلب اصاله نصری آرام گرفت؟

ازدواجی دیگر و روح و نفس تازه


 
اصاله نصری خواننده سرشناس سوری
  اصاله نصری خواننده سرشناس سوری
TT

قلب اصاله نصری آرام گرفت؟


 
اصاله نصری خواننده سرشناس سوری
  اصاله نصری خواننده سرشناس سوری

قلب اصاله نصری آرامش می خواهد اما ناگهان دوباره بی قرار می شود. قلبش آشوب است و تپید و با وجود فائق حسن روی آرامش به خود دید. قلب این دو تند زد و ازدواج کردند. اصاله جستجوگر حرفه ای خوشبختی گمشده است اما این سعادت گذرا مثل غبار دوام نمی آورد. اصاله گاه سعادت را در حضور یک مرد و گاه در قامت یک خانواده می یابد اما آرامش درون در یک چشم به هم زدن از بین می رود. مشکل همان درون است که همچون بادبان یک ماهیگیر بازنشسته پاره پاره شده.
اصاله برای دلش داستان شب می گوید تا دست از خواب هایش بردارد اما این دل بی قرار مدتی است که دیگر گوشش به این حرفها بدهکار نیست و تخیلات را باور نمی کند. اصاله می گوید دلش برای مردی تپیده که حالش را خوب می کند. ازدواجی دیگر برای پیدا کردن سعادت که با اصاله موش و گربه بازی می کند. اصاله به دنبال خوشبختی و خوشبختی گریزان از وی اما در نهایت به تله می افتد. 
فائق حسن شاعر عراقی مدیر برنامه های ماجد المهندس (خواننده سرشناس عراقی) را همه می شناسند. اصاله می گوید که فائق حسن نزدیک ترین فرد زندگی او است. اصاله از آن دسته آدم هایی است که هیچ چیزی در اعماق قلبش پنهان نمی کند. وقتی ناراحت است حرف می زند و همواره دنبال کسی است که مرهم زخم های قلبش باشد. میانه ای با پنهانکاری ندارد. آنچه در دل دارد می گوید تا آرام بگیرد و حالش خوب شود. 
اصاله با لباس سفید و فائق حسن با جلباب دست در دست هم: «این تولد دوباره ماست». اصاله اعتماد به نفس می خواهد «اعتماد به نفس فراوان» و «همه چیز مشترک بین ما دو نفر و رابطه ای که بر پایه دوستی محکم و عشق بی ریا شکل گرفته». دو تجربه طلاق اصاله زخم هایی بر جا گذاشته که گویی به مرور زمان هم بهبود پیدا نمی کنند. عهد عشق و وفا با همسر جدیدش می بندد و به او می گوید «می دانم که تو هم همین احساس را داری». اصاله به چنین حسی نیاز دارد چون از دورویی و عسل زهرآلود به ستوه آمده. اصلا چه کسی باور می کرد که اصاله از طارق العریان (کارگردان معروف) جدا شود. عشق اصاله و طارق العریان شکست ناپذیر به نظر می رسید اما سرانجام به بن بست رسید. بزرگان پس از شکست دوباره بلند می شوند.
مدل موهای پسرانه را انتخاب کرد تا شاید سبک بار شود. برگ درخت می ریزد اما روحش از بین نمی رود. همسرش می گوید اصاله «بیش از حد مهربان است و بیش از حد محبت می کند». او افزود اصاله «هدیه آسمانی» است. هنگامی که مردی به یک زن می گوید «تو زن رویاهایم هستی» حس توصیف نشدنی را نثار زن می کند. حس قشنگی است که صداقت و یکرنگی بر دل شکسته و غمزده مرهم بگذارد. اصاله گفت «این روزهایم مثل همانی است که شما برایم آرزو کردید».
طارق العریان و اصاله در ۱۲ سال زندگی مشترک صاحب دو قلو به نام های آدم و علی شدند. آنچه در ظاهر بود عشق و محبت و بوسه بین آن دو بود اما در پشت درها بوی خیانت به مشام اصاله رسید. اصاله مچ طارق العریان را در شب نشینی با یک مانکن گرفت و ماجرا را به گوش رسانه ها رساند. خیانت ضربه به کرامت زن است و زن خیانت دیده دیگر به پنهان کاری اهمیت نمی دهد. همه پرونده ها رو می شوند. «خیلی بی رحمانه است». اصاله با این جمله از ماجرای «تکاندهنده و باور نکردنی» خیانت همسر سابقش یاد می کند. سرانجام طلاق می گیرند.
برای التیام زخم های کاری قلب چه باید کرد؟ اصاله به احتمال زیاد از آن دسته آدم ها نیست که زود بهبود پیدا کنند اما وقت با قلب شکسته دیر می گذرد و زخم ها بی رحمانه به قلب حمله می کنند. اصاله تا حالا درباره خبرهای منتشر شده درباره ازدواج سوم خود اظهار نظر نکرده و وقتی خبر ازدواجش با یک نماینده پارلمان مصر دهان به دهان چرخید از هوادارانش خواست تا خبرهایش را همیشه از زبان خود او بشنوند و باور کنند. و همین هم شد. اصاله پس از ۲ بار ازدواج با ایمن الذهبی و طارق العریان رسما اعلام کرد که با یک عراقی ازدواج کرده است. ایمن الذهبی و اصاله صاحب یک پسر خالد و یک دختر شام هستند. اصاله به شوخی در توییتی خطاب به عراقی ها نوشت «حالا عروس شما شدم» و خطاب به فائق حسن گفت «تا زنده ام برای خوشبخت کردنت تلاش می کنم».
قدرت ظاهری زن حکایت از شکنندگی درون دارد. زن مدعی است که به هر قیمتی می تواند با تنهایی کنار بیاید. اصاله که پنجاه و چند سالش است ازدواج کرد چون غم و دردی که در اعماق قلب نفوذ می کند انسان را به نابودی می کشد. موهایش را کوتاه کرد تا از نو بلند شود و روح و نفس او تازه شدند. اصاله در پاسخ به انس نصری برادرش درباره استایل بلوند جدید و جسورانه موهایش گفت «نفس نو و روح نو را تا روز آخر عمرم به همراه خواهم داشت. روحم عاشق زندگی است.. استایل موی نو و عمر نو».
روح و نفس کهنه و غبار گرفته که در حال جمود مانده. روح بی احساس که عشق و دیوانگی به سراغش نمی آید. این همان چیزهایی است که یک زن را پریشان و بی قرار می کند و بردباری را از او می گیرد. اصاله با ازدواج تازه با زمانه به تفاهم رسید. مصالحه و آشتی بین اصاله و زمانه برقرار شد. فائق الحسن حامی و پشتیبان اصاله شد که در اوقات سختی و گرفتاری محکم تر بایستد.
زمانه به اصاله درس عبرت داد که باید جلوی احساسات بیش از حد را گرفت و نباید مسائل را به خود گرفت. اصاله می توانست از طریق یک «پست» از انغام (خواننده مصری) معذرت خواهی کند و به اختلاف دو ساله پایان دهد اما به خاطر عشق و محبتش به طارق العریان به پای ثابت جدل ها و دعواهای بین طارق و دیگران تبدیل شد. اصاله از انغام که دوست و رفیقش بود نگذشت چون انغام با احمد ابراهیم، همسر سابق یاسمین عیسی از نزدیکان طارق العریان ازدواج کرد. اصاله انغام را عصبانی و با حرف هایش احساسات انغام را جریحه دار کرد. اصاله باز کوتاه نیامد و تلویحا به «خیانت» و «از هم پاشیدن زندگی زناشویی» اشاره کرد. چه چیزی عایدش شد؟ از العریان طلاق گرفت. انغام معذرت خواهی اصاله را قبول کرد اما دلش چرکین شد و دیگر به پیام های «واتس آپ» و تماس های اصاله جواب نداد چون برخی زخم ها با گذشت هم بهبود پیدا نمی کنند.
به هرحال تبریک به اصاله به خاطر شجاعتی که برای استایل موی کوتاه و معذرت خواهی و پذیرش اشتباهاتش دارد. همه اشتباه می کنیم اما کمتر کسی است که وقتی از پیامدهای اشتباهاتش آزرده خاطر می شود به فکر طلب بخشش می افتد. در مورد اصاله گاهی به خاطر سوءتفاهم و گاهی به دلیل محبت بیش از حد برای خودش دردسر درست کرد. اصاله خطاب به همسرش می گوید «تو رک و راست هستی و من حرف دلم را می زنم». قلب اصاله به عشق نیاز دارد و وقتش رسیده که آرام بگیرد.



حدود «استثمار سیاسی» گذشته در سریال‌های تاریخی تا کجاست؟

خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»
خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»
TT

حدود «استثمار سیاسی» گذشته در سریال‌های تاریخی تا کجاست؟

خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»
خالد النبوی در صحنه ای از «ممالیک آتش»

با هر سریال تاریخی، سؤالاتی مطرح می‌شود که کماکان بر سر زبان هاست، نه تنها به میزان اعتبار این آثار و دستیابی آنها به هماهنگی بین آزادی خلاقیت و تخیل و احترام به حقیقت تاریخی، بلکه موضوع به ماهیت معنای سیاسی استناد به تاریخ از طریق این آثار مرتبط شده‌است که - به گفته بسیاری از ناظران و متخصصان - خالی از «رمزگذاری عمدی واقعیت» نیست.
اگرچه این مناقشه جدید نیست و به همراهی برای اکثر آثار نمایشی عربی الهام گرفته از تاریخ تبدیل شده‌است، سال‌های اخیر ابعاد قابل توجهی به جنجال همراه با درام تاریخی اضافه کرده‌است که به استفاده سیاسی و ایدئولوژیک این آثار مرتبط است.
اگر استناد به تاریخ در این مطالب نمایشی، اهدافی فراتر از پرداختن به زندگی‌نامه شخصیت‌های پیچیده‌ای را که اغلب جنجال‌های سیاسی و فکری به راه می‌اندازند، دربردارد، پس
علاوه بر این، برجسته کردن دوره‌ها و رویدادهای تاریخی که با دقت انتخاب شده‌اند، پیامدهای معناداری برای واقعیت کنونی دارد.
شاید جنجال بزرگی که سریال حشاشین که در ماه رمضان در تعدادی از شبکه‌های مصری و عربی در حال پخش است، بسیاری از این سوالات را در مورد محدودیت‌های استفاده سیاسی و ایدئولوژیک از تاریخ دوباره مطرح کند که هنوز پاسخ قاطعی ندارند.

کریم عبدالعزیز در کلیپی از «الحشاشین» (شرکت سازنده)

به گفته منتقدان هنری و اساتید دانشگاهی تاریخ که با «الشرق الاوسط» صحبت کردند، اغلب درام‌های تاریخی دارای «دیدگاه سیاسی یا ایدئولوژیکی هستند که توسط تولیدکنندگان یا سازندگان اثر بیان می‌شود»، اما کنترل‌هایی وجود دارد که باید هنگام ارائه این آثار در نظر گرفته شوند؛ اول از همه، احترام به حقایق عمده تاریخ بدون جعل، علاوه بر ضرورت کمک گرفتن از متخصصان برای پرکردن شکاف‌ها و دستیابی به هماهنگی بین داستانی و تاریخی است تا از بسیاری شکاف‌ها جلوگیری شود که ممکن است اعتبار برخی درام‌هایی که از تاریخ الهام گرفته‌اند را کاهش دهد.

انتخاب‌های عمدی

شاید درام تاریخی عرب یکی از قدیمی‌ترین اشکال نمایشی بود که از نظر سیاسی یا ایدئولوژیک به کار گرفته شد. شاید این آثار مسیری را پیش از خود یافتند که آثار ادبی نویسندگانی چون جرجی زیدان، امین معلوف، نجیب محفوظ، علی احمد باکثیر، توفیق الحکیم، محمد فرید ابو حدید و بسیاری دیگر پیش از خود رفته بودند.
اما ارائه درام‌های تاریخی در سینما و تلویزیون و استفاده سیاسی از آنها به دهه شصت قرن گذشته بازمی‌گردد. در اینجا طارق الشناوی، منتقد هنری، یکی از معروف‌ترین آثار سینمای عرب را به یاد می‌آورد که فیلم «الناصر صلاح الدین» است که در سال ۱۹۶۳ به کارگردانی یوسف شاهین ساخته شد. گروهی از مشهورترین نام‌های ادبی مصر در آن زمان، مانند یوسف السباعی، نجیب محفوظ و عبدالرحمن الشرقاوی در نگارش آن مشارکت داشتند. بنیاد عمومی سینمای مصر، یک نهاد دولتی، به تأمین مالی تولید آن کمک کرد.
الشناوی به «الشرق الاوسط» می‌گوید: هدف از تولید آن اثر عظیم در آن زمان، همان‌طور که در آن زمان گفته شد، یک فرافکنی سیاسی با الهام گرفتن از قهرمانی‌های سلطان صلاح الدین ایوبی، آزادکننده بیت‌المقدس در دوران جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور فقید مصر بود. این امر به وضوح از انتخاب نام فیلم آشکار می‌شود.
الشناوی معتقد است که «نویسنده درام تاریخی هر دوره زمانی یا شخصیتی را که بخواهد ارائه کند، صرف نظر از ماهیت آن، باید شامل دیدگاهی باشد، اعم از سیاسی، فکری یا اجتماعی که او بخواهد با پرداختن آن شخصیت ارائه دهد».
وی افزود: هیچ درام تاریخی برای روایت تاریخ وجود ندارد، بلکه طبیعی است که هدف روشن و دلیلی داشته باشد که این انتخاب را توجیه کند.
به عقیده او، موضوع بدون «انتخاب عمدی برای هدفی خاص که توسط سازندگان اثر دیده می‌شود» نیست، که او آن را نقص نمی‌داند، بلکه «بخشی از ماهیت صنعت نمایش» است.

رمزگذاری واقعیت

در سال‌های اخیر، بسیاری از نمایش‌های تاریخی عربی، چه برای شخصیت‌های مذهبی و چه برای دوره‌های تاریخی مملو از درگیری، همچنان مفاهیمی مرتبط با واقعیت کنونی را به همراه دارند، نمادگرایی ارائه شده توسط سریال‌های تاریخی را نمی‌توان نادیده گرفت؛ زیرا بیننده اغلب به‌طور خودکار رویدادهای تاریخی را با واقعیت پیوند می‌دهد و گاهی اوقات از یک لحظه تاریخی کهن خواسته می‌شود تا نماد واقعیت فعلی باشد تا این باور را ایجاد کند که واقعیت با گذشته تفاوتی ندارد.
اما این بدان معنا نیست که درام تاریخی به سمت «جعل و تحریف» گرایش دارد، بلکه نویسنده آن «باید از یک سو با مطالب تاریخی ثبت شده مطابق با الزامات هنر نمایشی عمل کند و مطابق با بینش فکری و پرسش‌های بشری، بدون تعصب به حقایق تاریخی یا تعمیم خودسرانه مطالب تاریخی به شیوه‌ای خام در خدمت دیدگاه ایدئولوژیک قبلی تولید کند». ولید سیف نویسنده فلسطینی که یکی از برجسته‌ترین سازندگان درام تاریخی عرب به‌شمار می‌رود، در زندگی‌نامه خود با عنوان «شاهد و شاهد» نسبت به این موضوع هشدار می‌دهد.
حقیقت این است که نمایشنامه تاریخی عرب در طول چند دهه آثار بسیاری ارائه کرد که این همه بحث و جدل در مورد اشتغال سیاسی ایجاد نکرد و بر ارائه بیوگرافی شخصیت‌های کمتر بحث‌برانگیز که موضوع مناقشات سیاسی یا ایدئولوژیکی عمده نیستند تمرکز داشت؛ مانند «خالد بن الولید»، «عمر بن عبدالعزیز»، «صلاح الدین ایوبی»، «امام ترمذی» و «امام شافعی».
حتی زمانی که در مصر زندگی‌نامه شخصیت‌های بحث‌برانگیزی مانند عمرو بن العاص یا خلیفه عباسی هارون الرشید ارائه شد، این آثار در چارچوب دفاع از آن شخصیت‌ها بر بعد انسانی تمرکز داشتند، نه بعد سیاسی.

سکانسی از سریال رستاخیز ارطغرل

با این حال، سال‌های اخیر به موازات وقوع بسیاری از درگیری‌های سیاسی، ایدئولوژیک و فرقه‌ای در منطقه بوده‌است که منجر به جذابیت‌های چشمگیری شده‌است که بدون استفاده از تاریخ نیست. برای مثال، تلاش‌هایی برای همگام شدن با ظهور ایده «نوعثمانی‌گرایی» و هموار کردن راه برای نقش‌های تأثیرگذارتر ترکیه در منطقه پس از رویدادهایی که به «بهار عربی» معروف شد، سریال‌های ترکی با استفاده از ابزارهای نمایشی در پرده‌های عربی به محبوبیت دست یافت. از جمله این آثار ترکی می‌توان به سریال «حرمسرای سلطان» اشاره کرد که یکی از برجسته‌ترین سلاطین عثمانی، سلطان سلیمان قانونی (سلیمان یکم) و سریال «قیام اَرطغرل» را مطرح کرد. اثری است که با ارائه زندگینامه ارطغرل پسر سلیمان شاه، رهبر قبیله کایی از ترکان مسلمان اوغوز و پدر عثمان اول، بنیانگذار امپراتوری عثمانی، مقدمات و انگیزه‌های تأسیس امپراتوری عثمانی را ارائه می‌کند. نمایش آن در سه سری متوالی از اواخر سال ۲۰۱۴ آغاز شد.
از سوی دیگر، سریال «ممالیک آتش» نشان دهنده واکنش دراماتیک عربی به آثار تاریخی ترکیه است که توسط شرکت اماراتی «جنو مدیا» در سال ۲۰۱۹ به نویسندگی محمد سلیمان عبدالملک و کارگردانی کارگردان بریتانیایی پیتر وبر تولید شد. این سریال آخرین دوره دولت ممالیک و سقوط آن به دست عثمانی‌ها در اوایل قرن شانزدهم را روایت می‌کند. عثمانی‌ها از طریق یک سری خیانت‌ها توانستند برای چند قرن پس از آن، پایگاهی برای حکومت خود در منطقه عرب بیابند.

تفسیر مذهبی از صنعت سریال

موضوع تنها به این دوئل تاریخی بر سر واقعیت حضور عثمانی در منطقه محدود نشد، بلکه باعث ایجاد یک رقابت فرقه‌ای شد که دو سال پیش خبر ساخت سریال «معاویه بن ابی سفیان» جنجال آفرید؛ سریالی برای انعکاس زندگی‌نامه بنیانگذار دولت اموی و یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های بحث‌برانگیز تاریخ اسلام از طریق نقش او در آنچه به عنوان «فتنه بزرگ» شناخته می‌شود، مورد مناقشه بزرگی در مورد هدف از تولید اثر شد.
در چارچوب «تفسیر فرقه‌ای» از آثار نمایشی، یکی از شبکه‌های عراقی در آن زمان اعلام کرد که بودجه هنگفتی را برای تولید سریال تاریخی «شجاعت ابولؤلؤه» اختصاص داده‌است. ظاهراً در واکنش به روند ساخت سریال «معاویه بن ابی سفیان» است؛ ابولؤلؤه فیروز معروف به ابولؤلؤه مجوسی، مردی است که خلیفه دوم عمر بن خطاب را ترور کرد. حتی در هنگام ارائه زندگینامه الفاروق عمر بن الخطاب که توسط بنیاد رسانه ای قطر تهیه شده بود، موضوع بدون مناقشه نبود، نه تنها در مورد مشروعیت به تصویرکشیدن یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام روی صفحه نمایش که با بسیاری از فتواهای قبلی در این زمینه مغایرت دارد، بله بر سر پیش‌بینی ایدئولوژیک سریالی که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ فیلمبرداری شده بود، اختلاف نظر وجود داشت. این دوره ای است که با ظهور گروه‌های «اسلام سیاسی» در بسیاری از کشورهای عربی مصادف شد و بر شدت این مناقشه با مشارکت چهره‌های حامی سازمان «اخوان المسلمین» در بررسی بافت تاریخی سریال افزوده شد.

بی سوادی تاریخی

دکتر محمد عفیفی، استاد تاریخ دانشگاه قاهره و دبیرکل سابق شورای عالی فرهنگ در مصر معتقد است: هر مؤسسه ای که سریال‌های تاریخی را تولید می‌کند «به‌طور طبیعی هدفی پشت تولید اثر دارد، به ویژه با توجه به هزینه تولید هنگفتی که این نمونه از آثار نیاز دارد»، معمولاً درام تاریخی «تاریخ را بیشتر از خدمت به آگاهی تاریخی یا تعریف گذشته فرا می‌خواند تا در خدمت حال باشد».
عفیفی به «الشرق الاوسط» توضیح می‌دهد که هنگام الهام گرفتن از تاریخ در آثار نمایشی باید کنترل‌هایی وجود داشته باشد؛ برجسته‌ترین این کنترل‌ها تغییر نکردن حقایق تاریخی تثبیت‌شده‌است، مانند سال‌های رویداد، یا شخصیت‌های اصلی که رویداد را ایجاد کرده‌اند. اما در عین حال بر ضرورت عدم لغزش در تلقی نمایش تاریخی به عنوان مرجع یا منبع تاریخی تأکید می‌کند، زیرا سریال یک اثر خلاقانه است که بینش سازندگانش، از جمله نویسندگان و کارگردانان، و احتمالاً فضایی از تخیل را به همراه دارد.
این استاد تاریخ که مطالعات پیشرفته بسیاری را در مورد تکیه بر منابع غیررسمی در تاریخ برخی از رویدادهای مهم تاریخ مصر انجام داده‌است، وضعیت مناقشه برانگیز سریال تاریخی را به آنچه او به عنوان «بی سوادی تاریخی در میان اکثر دریافت کنندگان محتوای نمایشی» توصیف می‌کند، نسبت می‌دهد.
او این موضوع را با بیان اینکه فقدان آگاهی تاریخی نتیجه کمبود برنامه‌های درسی مدرسه است، توضیح می‌دهد ارائه خوانش تاریخی به صورت انتقادی و چند نگرشی باعث می‌شود بسیاری از مخاطبان به آثار نمایشی به عنوان یک مرجع تاریخی نگاه کنند نه اثری خلاقانه که قابل تفسیر باشد و از اینجا مشکلات و بحران‌های بسیاری پدید می‌آید.
دبیرکل سابق شورای عالی فرهنگ در مصر اما خوشحالی خود را از جنجال برانگیخته شده ناشی از سریال عربی الهام گرفته از تاریخ پنهان نمی‌کند و آن را خوب ارزیابی می‌کند.
عفیفی معتقد است ادامه تولید سریال‌های تاریخی عربی، حتی در صورت وجود خطا یا ایجاد حالت جنجال، «بسیار بهتر از عدم وجود این نوع تولیدات نمایشی است».
او نظر خود را این گونه توجیه کرد که نبود این آثار راه را برای «هجوم» آثار تاریخی کشورهایی مانند ترکیه و ایران باز می‌کند و این آثار وارده اغلب دارای بینشی سیاسی و ایدئولوژیک هستند که لزوماً منعکس کننده واقعیات تاریخ یا بینش عرب نیست، بلکه اهداف بسیار عمیق‌تری نسبت به کارهای نمایشی یا سرگرمی دارند.