چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند

یک گزارش اسرائیلی: این پول‌ها برای تسهیل کار حزب‌الله و جذب دروزی‌ها توزیع می‌شود

چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند
TT

چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند

چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند

گزارش منابع اطلاعات نظامی اسرائیل حاکی است، نیروهای نظامی ایران در سوریه طی ماه‌های اخیر در شهرهای حوران و جولان در جنوب این کشور، با هدف جذب نیرو برای اهداف سیاسی و عقیدتی به چمدان‌های پر از دلار متوسل شدند.
در این گزارش آمده‌است، شبه‌نظامیان ایران مبالغ هنگفتی پول را به اهالی شهر السویداء، به ویژه به رهبران فرقه دروزی‌ها که برخی از آنها به حمایت و پشتیبانی از رژیم بشار اسد معروف هستند، تحویل داده‌اند.
طبق این گزارش دروزی‌ها مدتی است که از پشتیبانی بشار اسد روی گردانده و به حمایت از ایران و حزب‌الله لبنان روی آوردند.
در این گزارش آمده‌است، مبالغی از این دلارها به دست رهبران سنی مذهب در منطقه قرفا که ایران توانست گرایش مذهبی آنها را از سنی به شیعه تغییر دهد، رسیده‌است.
نیروهای ایران همچنین مبالغی به دیگر احزاب در سوریه با هدف جذب سیاسی یا تغییر مذهب آنها برای تسهیل ماموریت‌های حزب‌الله لبنان داده‌است.
سال گذشته مرکز پژوهشی «اطلاعات و تروریسم» که به نام سرلشکر «مئیر عمیت» در تل‌آویو مستقر است، گزارشی مفصل از فعالیت‌های ایران در سوریه برای شیعه کردن مردم اهل سنت منتشر کرد.
طبق گزارش این مرکز، ایران در راستای تغییر بافت جمعیتی در سوریه کارزار بزرگ شهرک‌سازی را در مناطق مختلف سوریه راه‌انداخته‌است.
گزارش اطلاعاتی اسرائیل در ادامه نوشته‌است، فعالیت ایران در سوریه برای تغییر بافت جمعیتی به ویژه در مناطق جنوب و شرق و در نزدیکی مرز با لبنان در حال گسترش است.
ایرانی‌ها خانه‌های زیادی را خریداری کرده و مردمانی از ایران، عراق، افغانستان، یمن و غیره که شیعه هستند را در این خانه‌ها و زمین‌ها اسکان داده و با راه‌اندازی موسسات خیریه از فقر و تنگدستی مردم محلی این مناطق جهت جذب آنها برای اهداف سیاسی و عقیدتی خود استفاده می‌کنند.
این گزارش، فعالیت‌های ایران برای تغییر بافت جمعیتی در مناطق سوریه را با فعالیت‌های شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی تشبیه کرده‌است.
در این گزارش آمده‌است که آواره شدن میلیون‌ها شهروند سوری از میهن‌شان خلاء عظیمی در بافت جمعیتی این کشور ایجاد کرده‌است که امروز ایرانی‌ها سعی می‌کنند با انتقال هزاران نفر از شبه‌نظامیان شیعه کشورهای دیگر و سربازان و افسران فراری از ارتش سوریه که اخیراً با شبه‌نظامیان ایران در سوریه همکاری می‌کنند، آن خلاء را به سود رویکردهای فرقه‌گرایانه خود پر کنند.
همچنین گزارش‌ها حاکی از آن است که فعالیت‌های ایران، رژیم بشار اسد را نگران کرده‌است گر چه رژیم بشار اسد خود مسئول پیامدهای این اقدامات است.
این گزارش می‌افزاید، رژیم اسد قادر نیست که به فاجعه فقر، تهیدستی، بیکاری و وخامت اقتصادی ناشی از جنگ داخلی پایان دهد، بلکه با تحمیل مالیات‌های جدید بر مردم، جوانان را به فرار از خدمت سربازی مجبور می‌کند.
در این گزارش آمده‌است که این فعالیت شبه‌نظامیان ایران باعث نگرانی اسرائیل، روسیه و چندین کشور منطقه نیز شده‌است.
اسرائیل که با استقرار نظامی ایران در سوریه می‌جنگد، راه مؤثری برای مبارزه با اسکان غیرنظامیان ایرانی پیدا نکرده‌است
این گزارش به نقل از تعدادی از فرماندهان ارتش اسرائیل نوشته‌است ایران اکنون از روشی که پیشتر در جنوب لبنان استفاد کرده بود برای جنوب سوریه استفاده می‌کند. در جنوب لبنان، حزب‌الله جنوب لبنان را به سرزمینی کامل در کنترل خود تبدیل کرده‌است.
فرماندهان اسرائیلی می‌گویند تبدیل جنوب سوریه به جبهه‌ای علیه اسرائیل و دیگر کشورهای منطقه تنها مسئله وقت و زمان است.
اسرائیلی‌ها می‌گویند که آنها در حال بررسی طرح‌هایی برای مقابله با این تحولات هستند. این گزارش اضافه می‌کند که روسیه نیز نگران فعالیت ایران است، اما نه تنها با آن مبارزه نمی‌کند بلکه گاهی اوقات برای تقسیم نقش میان مسکو و تهران در سوریه با ایرانی‌ها به توافق می‌رسد.
گزارش اسرائیلی در پایان می‌افزاید که «خوشحالی از بیرون راندن داعش از جنوب سوریه خیلی عجولانه به نظر می‌رسید، زیرا خطر جایگزین آن برای سوری‌ها، اسرائیل و همه کسانی که مخالف هژمونی ایران در منطقه هستند، کمتر از خطر داعش نیست».
گزارش اطلاعاتی فاش کرد که «رزمایش‌های اخیر ارتش اسرائیل این نوع فعالیت‌ها را زیر نظر گرفته و شامل سناریویی است که در آن ارتش به منظور مقابله با گسترش فعالیت‌های ایران احتمالاً به خاک سوریه در جولان و حوران حمله می‌کند».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»