عراق تحت‌الشعاع بحران‌های قدیمی وارد سال جدید شد

تحت تأثیر بحران‌های ادامه‌دار، عراقی‌ها به استقبال سال جدید رفتند و تمام امیدهایشان، برقراری صلح و ثبات است. در طول ۱۸ سال گذشته پس از تغییر رژیم قبلی در سال ۲۰۰۳، هر آنچه توسط طبقه سیاسی فعلی که افسار قدرت، پول و نفوذ را در دست دارد به عراقی‌ها وعده داده بود، برای عراقی‌ها محقق نشده‌است.

بحران‌هایی که بلافاصله پس از تغییر سیاسی آغاز شد، در راس آنها بحران خدمات اساسی مانند آب، برق و زیرساخت‌ها قرار دارد که با وجود صرف ده‌ها میلیارد دلار برای هر یک از این بخش‌ها، هیچ تغییری به سمت بهتر شدن صورت نگرفته‌است.

همزمان با بحران‌های مربوط به زندگی روزمره شهروندان عراقی، سازمان‌های تروریستی از القاعده تا داعش همچنان در حال نفوذ و پرسه زدن در کشور هستند. این در حالی است که طبقه سیاسی در مورد تعریف مفهوم تروریسم اختلاف نظر داشتند.

این مفهوم حتی زمانی که با سلاح‌های بی ضابطه و کنترل نشده به آن پیوستند، توصیف‌های متعددی داشت که همه دولت‌های قبلی عراق نتوانستند راه حلی برای آن بیابند. سلاح‌هایی متعلق به جناح‌های مسلح نزدیک به ایران وجود دارند که مسئول بمباران سفارت آمریکا در منطقه سبز هستند و همچنین مکان‌هایی که آمریکایی‌ها در برخی از پایگاه‌های عراق تا همین روز گذشته در آن مستقر بودند و طبق توافق منعقد شده بین بغداد و واشنگتن از آن‌ها عقب‌نشینی کردند. بر اثر این سلاح، جناح‌های مسلح روز گذشته همزمان با دومین سالگرد آتش زدن برخی از دروازه‌های خارجی سفارت آمریکا، پرچم آمریکا و اسرائیل را در مقابل یکی از دروازه‌های منطقه سبز آتش زدند. اگرچه هزینه آتش زدن آن دروازه‌ها بسیار بالا بود، جایی که واشینگتن سه روز بعد با ترور سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران و ابومهدی المهندس، مرد قدرتمند الحشد الشعبی به آن پاسخ داد.

علاوه بر این سلاح، اسلحه عشایر و قبایل است که اغلب با آن می‌جنگند، این امر همیشه دولت را در آزمایش توانایی خود برای تشدید کنترل بر امور کشور قرار می‌دهد. این سلاح از نظر خطر تفاوت چندانی ندارد، سلاحی که در اختیار باندهای جنایت سازمان یافته‌است، که در پشت برخی از آنها مافیاها از برخی از اعضای همان طبقه سیاسی محافظت می‌شوند به خصوص دربارهٔ قاچاق مواد مخدر و سایر مواردی که به دلیل عدم توانایی دستگاه‌های رسمی در کنترل گذرگاه‌های مرزی کشور وارد کشور شده‌است.

با وجود اهمیت و جدیت این بحران‌ها که هیچ راه حلی برای آن وجود ندارد، در کشوری با بودجه سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار بحران بیکاری وجود دارد.

در نتیجه شکست سیاسی انباشته و جستجوی طبقه سیاسی برای منافع خود، در طی ده سال اول تغییر، با بهره‌مندی از افزایش قیمت نفت به اتخاذ سیاست انتصاب در ادارات دولتی متوسل شد.

طبق آمار رسمی، تعداد کارمندان در عراق از تعداد کارمندان کشورهای بزرگی مانند ایالات متحده آمریکا و چین بیشتر است. در عراق تعداد کارمندان و بازنشستگان حدود ۶ و نیم میلیون کارمند است که برای آنها بیش از ۵ میلیارد دلار در ماه حقوق و دستمزد هزینه می‌شود.

از آنجایی که دانشگاه‌های عراق، از جمله دانشگاه‌های خصوصی، سالانه صدها هزار دانشجو فارغ‌التحصیل می‌کنند و در نتیجه ناتوانی طبقه سیاسی در یافتن راه حلی برای مشکل مشاغل دولتی و جایگزینی آن با تشویق بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری، نرخ بیکاری در بین جوانان به بیش از ۴۰ درصد رسیده‌است، در حالی که خط فقر به بیش از ۳۰ درصد رسیده‌است. این در شرایطی اتفاق می‌افتد که بودجه عمومی دولت عراق از سال ۲۰۰۳ تا به امروز بیش از یک تریلیون و دویست میلیارد دلار رسیده که کل فروش نفت عراق است.

طبقه سیاسی به همه این مسائل اصلی اهتمامی نشان نمی‌دهد. علیرغم برگزاری انتخابات زودهنگام در پی جنبش توده ای که در اواخر سال ۲۰۱۹ با شعار «ما وطن می‌خواهیم» آغاز شد، اما در مورد نتایج انتخابات اختلاف نظر داشتند. در حال حاضر هیچ نشانه ای از احتمال تشکیل دولتی در عراق وجود ندارد که شهروندان عراقی به همان اندازه که تلاش جناح‌های سیاسی برای تشکیل دولت و حل مشکلات درونی خود است، آرزوی حل بحران‌های خود را دارند. در داخل جریان اهل سنت بحرانی وجود دارد آنهم چه کسی ریاست مجلس را به دست می‌گیرد و در داخل جریان کردها نیز در مورد اینکه چه کسی منصب ریاست جمهوری را می‌گیرد، بحران وجود دارد. در داخل جریان شیعی نیز در سایه درگیری شدید بین مقتدی صدر صدرنشین نتایج انتخابات و چارچوب هماهنگی شکست خورده انتخابات برای جبران این شکست از طریق به دست آوردن مناصب در خصوص سازوکار تشکیل دولت بحران وجود دارد.