عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها
فرهنگ و هنر

جاذبه فرهنگی سعودی؛ دریچه ای به ژرفای تمدن و معماری

جاذبه فرهنگی سعودی؛ دریچه ای به ژرفای تمدن و معماری
TT
TT

جاذبه فرهنگی سعودی؛ دریچه ای به ژرفای تمدن و معماری

جاذبه فرهنگی سعودی؛ دریچه ای به ژرفای تمدن و معماری

جاذبه های فرهنگی سعودی دریچه شناسایی و کنکاش گنجینه های تاریخی ارزشمند و شاهد سخاوتمندی و تاثیرگذاری ساکنان شبه جزیره عرب در حوزه فرهنگ و تمدن باستان هستند. این آثار گرانبها همچنین روایتگر رابطه بین انسان و محیط اطراف و تلاش ساکنان آن دوران برای تولیدگری و تاثیرگذاری و آبادانی به شمار می روند. ۲۸ جاذبه فرهنگی به زودی در تمام روزهای هفته گشایش می یابد تا حافظه تاریخی و میراث فرهنگی سعودی و ارتباط بین تمدن سعودی و تمدن های گوناگون شبه جزیره عرب را روایت کنند. جاذبه های تاریخی و فرهنگی سعودی در حقیقت به عنوان پل برای پیوند بین حافظه تاریخی و دوره کنونی جامعه نقش آفرینی می کنند. جامعه سعودی با پویایی و نشاط برای استفاده بهینه از میراث تاریخی و ملی و جاذبه های گردشگری می کوشد تا گردشگران علاقمند با سعودی و گنجینه های تاریخی و جاذبه های فرهنگی منحصر به فرد کشور آشنا شوند.
مرحله اول گشایش جاذبه های فرهنگی سعودی شامل آثار فرهنگی در ۱۱ منطقه است که در این میان ۶ منطقه باستانی از این اماکن در فهرست میراث فرهنگی یونسکو قرار دارند. منطقه فرهنگی حمی در نجران یکی از بزرگ ترین مجموعه های هنر صخره ای را در خود جای داده و ماه مه در فهرست یونسکو ثبت شد.
مهندس عبد الله الشایب رئیس انجمن حمایت از میراث فرهنگی در الاحساء گفت «گشایش جاذبه های فرهنگی پس از تهیه زیرساختارهای لازم برای اجرای این پروژه کلان فرهنگی از اهمیت ویژه برخوردار است. این اماکن فرهنگی ثروت بزرگ ملی و پل ارتباطی بین این سرزمین و حس ملی جامعه و نماد تاریخی غنا و تنوع فرهنگی هستند».

الشایب در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «جاذبه های فرهنگی سعودی ریشه در اعماق تاریخ دارند و روایتگر رویدادهای تاریخی و اجتماعی و سیاسی در کشور هستند».
الشایب با اشاره به لزوم افزایش توسعه برنامه های مرتبط با اماکن و جاذبه های فرهنگی و حوزه خدمات و پشتیبانی و جذب گردشگران به این جاذبه های فرهنگی معتقد است که «بازدیدکنندگان تجربه ارزشمند و فراموش نشدنی خواهند داشت. این برنامه های فرهنگی فضای تعاملی سازنده ایجاد می کنند که باعث پایداری این جو فرهنگی و استفاده بهینه از برنامه گشایش اماکن فرهنگی باستانی می شوند».
از سوی دیگر، ممدوح بن مزاوم پژوهشگر سنگ نگاره های قوم ثمود گفت «شبه جزیره عرب از همان سپیده دم تاریخ جذاب و سرشار از آثار باستانی بوده است. مسیرهای کاروان های باستان بهترین گواه بر این کلام است. تمدن های متوالی و دوران فرهنگی متعدد ملل باستان در شبه جزیره عرب و سنگ نگاره ها و آثار معماری جالب توجه باعث شده که تمدن های این سرزمین از چند قرن پیش در کانون توجه قرار بگیرند. جهانگردان و شرق شناسانی که به بخش های گوناگون شبه جزیره عرب رفتند مشاهدات خود مثل آثار و جاذبه های تاریخی مهم در سعودی را روایت و ثبت کردند».

ممدوح بن مزاوم در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «کمیسیون میراث ملی سعودی اینک بستر مناسبی برای گشایش اماکن تاریخی و فرهنگی به روی گردشگران داخل و خارج کشور ایجاد کرده که منجر به افزایش پروازهای آژانس های گردشگری و افزایش فعالیت تور لیدرها و رونق گردشگری و دو چندان شدن درآمد زایی اماکن و جاذبه های فرهنگی می شود».
او خاطر نشان کرد «حالا درست که بسیاری از اماکن تاریخی و فرهنگی به روی عموم باز شده اند اما ما نیازمند انجام پژوهش ها و مطالعات بیشتر درباره جزئیات تاریخی گرانبهای این اماکن هستیم. این مسئولیت سنگین به عهده کمیسیون میراث ملی است تا ضمن ایجاد تجربه ارزشمند برای گردشگران این اماکن مطالعات و پژوهش های مرتبط با جاذبه ها را منتشر کند و به ترویج و تبلیغ این شاهکارهای فرهنگی و تمدنی بپردازد. این برنامه بخشی از تحول اجتماعی و اقتصادی و سیاسی مورد نظر دولت سعودی در چارچوب سند چشم انداز ۲۰۳۰ است».

پربازدید

 
 
فرهنگ و هنر

چرا و چگونه باید امروز جبران بخوانیم؟

جبران خليل جبران
جبران خليل جبران
TT
TT

چرا و چگونه باید امروز جبران بخوانیم؟

جبران خليل جبران
جبران خليل جبران

سلسله «مطالعات ادینبرا در ادبیات عربی معاصر»، که به زبان انگلیسی از سوی انتشارات دانشگاه ادینبرا در اسکاتلند منتشر می‌شود و تحت نظارت دکتر رشید العنانی، استاد ادبیات عربی مدرن در دانشگاه اکستر بریتانیا قرار دارد، روز به روز قوی‌تر می‌شود. این سلسله که از سال ۲۰۱۳ تاکنون ۲۹ کتاب در موضوعات مختلف ادبیات عربی از قرن نوزدهم تا به امروز منتشر کرده، این روزها سی‌امین کتاب خود را با عنوان «جبران خلیل جبران در بستر ادبیات جهانی عرب» (Gibran Khalil Gibran as Arab World Literature) منتشر کرده است. نویسنده این کتاب غزوان ارسلان، استاد دانشگاه العربی تبسی در الجزائر است.

روی جلد کتاب

همان‌طور که می‌دانیم، جبران (۱۸۸۳-۱۹۳۱) یکی از مشهورترین نویسندگان مهاجر شمال آمریکا است و جایگاه ویژه‌ای دارد که تنها امین الریحانی و میخائیل نعیمه می‌توانند شانه به شانه‌اش بشوند (به نظر من، نعیمه از هر سه نابغه‌تر است). جبران یکی از ستون‌های اصلی نهضت ادبی معاصر بود؛ شاعری، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، مقاله‌نویس و نامه‌نگاری که به دو زبان عربی و انگلیسی می‌نوشت، به‌علاوه هنرمندی که نقاشی‌ها و آثار تجسمی خود را داشت. کتاب او «پیامبر» که در سال ۱۹۲۳ به انگلیسی منتشر شد (و ما از علاقه شدید آمریکایی‌ها به هر گونه فکر و هنر نوآورانه آگاهیم)، از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در ایالات متحده آمریکا بود. این کتاب به ۱۰۴ زبان ترجمه شده و هشت ترجمه مختلف به زبان عربی دارد. شهرت جبران حتی به چین نیز رسید. او رئیس «الرابطة القلمیة:انجمن قلم» در آمریکا تا زمان مرگش بود و در جهان عرب نیز مورد احترام متفکران، محققان و نویسندگان مهمی مانند ادونیس، یوسف الخال، خلیل حاوی و حلیم برکات قرار داشت. جبران هنوز پس از تقریباً یک قرن از مرگش در حافظه فرهنگی جهان عرب زنده است؛ همچنان کنفرانس‌های بین‌المللی به نام او برگزار می‌شود و کتاب‌ها و رساله‌های دانشگاهی در مورد او نوشته می‌شود که جدیدترین آن‌ها همین کتاب است.

زمانی که دکتر ثروت عکاشه، وزیر فرهنگ مصر در دوران جمال عبدالناصر، تعدادی از آثار جبران را که به انگلیسی نوشته شده بود ترجمه کرد (ترجمه او از کتاب «پیامبر» در سال ۱۹۵۹ منتشر شد)، دکتر لوئیس عوض نوشت که انتشار این ترجمه‌ها نشانه‌ای از تجدید حیات حرکت رمانتیسیسم است، به‌ویژه که انتشار این ترجمه‌ها همزمان با انتشار کتابی از نثر غنایی به نام «آخرین شامگاه» از داستان‌نویس یوسف الشارونی و مجموعه‌ای از شعر منثور از شاعر حسین عفیف بود. در دوره‌ای دیگر، دکتر رضوی عاشور، نویسنده و استاد دانشگاه مصر، در دانشگاه قاهره پایان‌نامه‌ای درباره «جبران و بلیک» ارائه کرد و ماهر البطوطي از تبعیدگاه خود در آمریکا نمایشنامه «نابینا»ی جبران را که به انگلیسی نوشته شده بود ترجمه کرد و این نمایش در «تئاتر صلح» در قاهره به روی صحنه رفت.کتاب غزوان ارسلان (که دارای دکترای ادبیات تطبیقی از دانشگاه کوئین مری لندن است) اثری برجسته است که به‌خوبی تسلط نویسنده بر موضوعش را نشان می‌دهد و با تحلیل دقیق متون منتخب از جبران متمایز است. کتاب با این سئوال شروع می‌شود: چرا و چگونه باید امروز جبران را بخوانیم؟ و آن را با تلاش برای قرار دادن جبران در بستر ادبیات جهانی، نه فقط ادبیات عربی-آمریکایی، به پایان می‌برد. در فاصله مقدمه و نتیجه‌گیری، نویسنده به بررسی پیوندهای میان زیبایی‌شناسی ادبیات، اخلاق و سیاست در آثار جبران، جنبه‌های دینی و عرفانی در کار او، نوآوری‌های او، استفاده از دو زبان و حس ملی‌گرایی او و جایگاهش در نهضت ادبی معاصر می‌پردازد.

از ویژگی‌های مثبت کتاب این است که نویسنده علی‌رغم علاقه‌اش به جبران، از نادیده گرفتن جنبه‌های منفی در آثار او اجتناب می‌کند.

یکی از نکات مثبت کتاب ارسلان این است که با وجود علاقه‌اش به جبران، از جنبه‌های منفی در کار او غافل نمی‌ماند. او به‌عنوان مثال یادآوری می‌کند که جبران گاهی به سمت عاطفه‌گرایی افراطی (سنتیمنتالیسم) و ساده‌سازی بیش از حد در بافت داستان و شخصیت‌پردازی گرایش پیدا می‌کند و از کلیشه‌های تکراری استفاده می‌کند. همچنین نقد می‌کند که جبران با وجود حمایت از حقوق زنان، دعوت به آموزش را تنها برای مردان مطرح کرده و نه برای زنان. او همچنین خطایی دستوری در استفاده از فعل گذشته «builded» به‌جای «built» (ص ۱۹۴) را یادآور می‌شود. در نامه‌ای از جبران به ماری هاسکل در سال ۱۹۲۲، جبران ادعا می‌کند که زبان انگلیسی خود را از شکسپیر، ترجمه انگلیسی کتاب مقدس و خود هاسکل فرا گرفته است! ارسلان به درستی این سئوال را مطرح می‌کند: آیا او این زبان را از بلیک، کیتس، شلی، کارلایل و ویتمن نیز نیاموخته است؟ چیزی که نوشته‌ها و نامه‌های دیگر جبران آن را تایید می‌کند.

ارسلان نظرات منتقدان جبران را از تحسین‌کنندگان مانند شاعر ایرلندی جورج ویلیام راسل تا منتقدان مانند مصطفی لطفی المنفلوطی که جبران را از منظر اخلاقی نقد کرده و عباس محمود العقاد که در سال ۱۹۲۲ در نقد قصیده «المواكب» جبران به مسائل مرتبط با محتوای فکری و زبان و سبک او اشاره کرده، مطرح می‌کند.
با وجود مزایای چشمگیر، کتاب ارسلان نیز از اشتباهات خالی نیست.
او می‌نویسد مثلاً: «those who do not deprive themselves from the gifts» (صفحه 51)، و حرف اضافه صحیح «of» است، نه «from» (واضح است که ارسلان در اینجا به زبان عربی فکر می‌کرده است، زیرا ما می‌گوییم «محروم از...»). همچنین ارسلان نویسنده رمان «موبی دیک» را به اشتباه Henry Melville (صفحه 228) نام می‌برد، در حالی که نام صحیح او Herman است. او همچنین اشاره می‌کند که جبران کتابی با عنوان «Sand and Form» دارد (صفحه 109)، که بدون شک اشتباه چاپی است و عنوان صحیح «Sand and Foam» (رمل و زبد) است. این خطاهای کوچک در کتابی با این میزان عمق فکری، بصیرت نافذ و استحکام و دقت در سبک، قابل بخشش هستند.