هرج و مرج در گذرگاه‌های مرزی؛ ایران راه‌های منتهی به عراق را بست

به دلیل استقبال زیاد از سوی شهروندان برای زیارت اربعین در کربلا



راهپیمایی دسته‌ای از شیعیان از بغداد به سمت کربلا برای بزرگداشت زیارت اربعین که در اوایل هفته آینده برگزار می‌شود (AFP)
راهپیمایی دسته‌ای از شیعیان از بغداد به سمت کربلا برای بزرگداشت زیارت اربعین که در اوایل هفته آینده برگزار می‌شود (AFP)
TT

هرج و مرج در گذرگاه‌های مرزی؛ ایران راه‌های منتهی به عراق را بست



راهپیمایی دسته‌ای از شیعیان از بغداد به سمت کربلا برای بزرگداشت زیارت اربعین که در اوایل هفته آینده برگزار می‌شود (AFP)
راهپیمایی دسته‌ای از شیعیان از بغداد به سمت کربلا برای بزرگداشت زیارت اربعین که در اوایل هفته آینده برگزار می‌شود (AFP)

هجوم خیل عظیم زائران ایرانی به کربلا برای احیای زیارت اربعین که در ابتدای هفته آینده آغاز می‌شود، سردرگمی شدیدی را در بیشتر گذرگاه‌های مرزی شرق عراق به وجود آورد و حوادث نگران کننده ای در مرزهای شلمچه و مهران رخ داده و خطرات جدی برای ایمنی و سلامت زائرین به وجود آمده‌است، در پی این، روز گذشته مقامات ایرانی تمام راه‌های مرزی منتهی به عراق را بستند.
به گزارش خبرگزاری مهر ایران، سید مجید میراحمدی رئیس ستاد مرکزی اربعین با اعلام این خبر اظهار کرد: ادامه وضعیت فعلی قطعاً سلامت زائرین را با خطرات جدی مواجه کرده و مایه نگرانی است. فقدان آمادگی‌ها و توانمندی‌های طرف عراقی در سرعت پذیرش بازدیدکنندگان، سرعت حمل و نقل، امکانات ناکافی در آن سوی مرز و همچنین ازدحام بازدیدکنندگان با وجود گرما دلیل این نگرانی است.
علیرغم سفر هفته گذشته احمد وحیدی وزیر کشور ایران به بغداد و دیدار وی با مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر و عثمان الغانمی همتای عراقی وی، طرف‌های عراقی و ایرانی نتوانستند به مشکلات ورود تعداد زیاد زوار به صورت نیمه تصادفی از طریق گذرگاه‌های زمینی پایان دهند.
مقامات عراقی از مقامات ایرانی خواسته بودند که تعداد زائران را محدود کنند تا با مشکلات ورود و دسترسی به کربلا، اسکان و مسکن مواجه نشوند.
احمد وحیدی وزیر کشور ایران، پیشتر گفته بود که «عراق نمی‌تواند تعداد زائران کشورش را پذیرش کند».
وحیدی امروز (شنبه) اعلام کرد که مقامات عراقی ورود زائران با اتوبوس‌های ایرانی را تأیید کرده‌اند.
تصاویر و فیلم‌ها تجمع هزاران زائر ایرانی در گذرگاه‌های مرزی عراق را نشان می‌دهد که دلیل آن ناتوانی اتوبوس‌های عمومی عراق و خودروهای حمل‌ونقل شخصی برای انتقال تعداد زیاد مسافران به کربلا است.
در همین رابطه، دیروز شنبه بر اثر سانحه رانندگی در استان واسط همسایه گذرگاه مرزی مهران ایران، سه ایرانی جان باختند و ۱۵ نفر مجروح شدند.
غلامرضا اباذری رایزن فرهنگی ایران در عراق نیز روز گذشته پیشنهاد کوتاه کردن مدت سفر هموطنانش به استان کربلا را داد.
وی در توییتی که در توییتر منتشر کرد، گفت: ما نباید ضعف را به عراق نسبت دهیم، زیرا عراق هر کاری را که در توان داشت به بهترین شکل انجام داده‌است.
وی افزود: تعداد زائرین بسیار زیاد، هوا گرم و شهرهای مقدس مملو از جمعیت است، باید به زائرین آموزش دهیم که طول سفر اربعین (که حداکثر ۴ تا ۵ روز است) را کاهش دهند و مدت اقامت در کربلا به یک شب کاهش یابد.
علاوه بر سردرگمی و هرج و مرج در گذرگاه‌های مرزی به دلیل تعداد زیاد مراجعان، موضوع تخریب دیوار یک مدرسه توسط ایرانی‌ها در کربلا همچنان جنجال و انتقادات گسترده مردمی را برانگیخته است.
تخریب حصار با هدف عبور کامیونی مملو از مواد برای ایجاد مرکزی جهت تأمین غذا برای زوار در حیاط مدرسه انجام شد. این امر باعث شد تا نماینده مستقل ضیا الهندی از مکان بازدید کند و آنچه که رخ داده را به عنوان تجاوز به اموال عمومی توسط طرف ایرانی محکوم کند و از تهران خواست تا بابت آن عذرخواهی کند. اخبار بعدی حاکی از آن بود که طرف ایرانی متعهد به ترمیم خسارت وارده به مدرسه شده‌است.
علاوه بر این، مقامات عراقی به دلیل ناتوانی در مدیریت این سفر و هجوم ایرانی‌ها، مورد انتقادات زیادی قرار می‌گیرند و برخی از فعالان آنها را به واگذاری امور به دست مقامات ایرانی متهم می‌کنند.
غیث التمیمی فعال سیاسی در این زمینه می‌گوید: ورود ۱۰ میلیون ایرانی به عراق با همراهی نهادهای امنیتی و خدماتی دولت ایران فراتر از همه هنجارها و قوانین است. ما شاهد امواج تاسف بار وحشی‌ها و زوار گرسنه ایرانی هستیم.
مقتدی صدر هفته گذشته از ایرانی‌ها و سایر زوار از کشورهای عربی و اسلامی خواست تا «برای جلوگیری از هرج و مرج» به قوانین عراق پایبند باشند.
وی گفت: همه کشورها قانون خاص خود را دارند و در سفرهای مذهبی باید به آن پایبند بود تا از هرج و مرج به ویژه زیارت اربعین جلوگیری شود.
صدر تعداد زوار ایرانی را پرتعدادترین دانست و بر لزوم ورود آنها با «سازمان عالی و با مجوز رسمی» و احترام به نیروهای امنیتی و مقامات ذیصلاح تأکید کرد.
او معتقد است که «عراق موظف نیست بیش از نیاز خود زائر وارد کند».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.