بحران لبنان و واقعیت تولید رمان https://persian.aawsat.com/home/article/4139526/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%C2%A0
دست‌اندرکاران و صاحبان مؤسسه‌های انتشاراتی درباره دلایل غیبت نویسندگان لبنانی از جایزه «بوکر» می‌گویند
بیروت: فاطمه عبدالله
TT
TT
بحران لبنان و واقعیت تولید رمان
در فهرست بلند جایزه بوکرعربی 2023 که شامل 16 رمان می‌شود، اثری از رمان لبنانی نیست. آیا طبیعی است که لیست هر جایزه‌ای فاقد نام رمان نویسان یک کشور خاص باشد؟ نامزدی آن‌طور که تصور می‌شود ربطی به جغرافیا ندارد، بلکه تنها معیار آن ارزش ادبی است ( حداقل این چیزی است که اعلام شده) یا دلیل ذاتی مربوط به رمان نویسان لبنانی است که در دوره‌های قبلی در صدر جوایز قرار گرفتند؟ آیا این نویسندگان رمانی تولید نکردند که شایسته قرار گرفتن در فهرست بوکر عربی باشد؟ آیا در سطح هنری و ادبی افت وجود دارد یا ملاحظات دیگری در میان است؟
- «دارالادب»: مشارکت لبنانی‌ها شرط نیست
«دارالادب» امسال هیچ متن لبنانی را نامزد دریافت این جایزه نکرد، همانطور که رعنا ادریس مدیر آن تأیید می‌کند، « برخلاف سال آینده که سه نامزد را به همراه خواهد داشت» ( بدون ذکر نام‌ها). به نظر او، «لازم نیست هر سال یک نویسنده لبنانی انتخاب شود، زیرا ممکن است انتشارات بر رمان‌های ملیت‌های دیگر تمرکز کند، یا ممکن است یک متن لبنانی پیدا نکند که بتوان در این دوره نامزد کرد؛ به دلیل (تدارکاتی)؛ شاهد این گفته حضور رمان (حاكمة القلعتين /حاکم دو ارگ) از لینا هویان الحسن، رمان نویس سوری، انتشارات (الاداب)، در رقابت در فهرست بلند است.
غیبت رمان لبنانی در سال جاری برای او عجیب نیست:« این طبیعی است. زیرا عکس آن اصلاً شرط نیست، همان طور که غیبت دلیلی بر ضعف نشر لبنانی یا کاهش سطح تولید نیست. انتشارات گاهی ملاحظاتی دارد. شاید یکی از دلایل، امتناع یک نویسنده از شرکت در جایزه باشد، که مستلزم گرفتن امضای او برای تایید نامزدی است».
- «نوفل-هاشیت آنطوان»: تعجب
رعنا حایک، مدیر تحریریه «نشر نوفل» (هاشیت آنطوان) تعجب می‌کند که فهرست بلندبالای جایزه خالی از رمان لبنانی است و سپس برای کاست از سطح تعجب می‌گوید: « این چیزها برای بسیاری ملاحظات صورت می‌گیرد، اگر بوکر سال گذشته به یک لبنانی، مصری یا فلسطینی اعطا شد، به احتمال زیاد در سال آینده به نویسنده یا نویسنده‌ای با ملیت دیگری اعطا خواهد شد».
به نظر او « این اتفاقی است که در همه مسابقات و جوایز حتی مسابقات زیبایی رخ می‌دهد».
او تاکید می‌کند که هیچ حقیقت مطلقی در همه چیز مربوط به جوایز و ملاحظات آنها وجود ندارد، از سوی دیگر، درست است که ادعا کنیم بحران لبنان بر واقعیت تولید داستانی تأثیر می‌گذارد. او می‌گوید: « سه سال رفتن از فاجعه‌ای به فاجعه دیگر، اما نوشتن در مورد آنها زمان می‌برد. زیباترین رمان‌های جنگ داخلی و همچنین فیلم‌های سینمایی پس از فروکش کردن جنگ‌ها منتشر شدند. و تولید ادبی سوریه پس از انتظار برای پایان جنگ، صحنه عظیم خود را از جنگ می‌گیرد. نوشتن نیاز به درک مطلب دارد. ادبیات نضج و انباشت است و همین امر کمبود اخیر آثار ادبی لبنان را توضیح می‌دهد».
-«دار ریاض الریّس»: سطح پایین جایزه
فاطمه بیضون، صاحب انتشارات «دار ریاض الریّس»، به صراحت می‌گوید که « سطح (بوکر) در سال‌های اخیر و به همراه آن سطح رمان‌های موجود در فهرست‌های آن دچار افت شده و شاید امسال بدترین سال است». به نظر او این سئوال باید به این صورت باشد که دلیل افت سطح رمان‌های شرکت کننده در این جایزه چیست؟ آیا رمان‌هایی که نامزد می‌شوند شایسته دریافت جایزه «بوکر» هستند؟ پس رمان لبنانی کجاست؟ سئوال این است.
-بختی: درخشش دوباره رمان لبنانی
سلیمان بختی، منتقد و ناشر، تردیدی ندارد که وضعیت اقتصادی، سیاسی و امنیتی لبنان بر تولید خلاق تأثیر می‌گذارد. او می‌گوید:« بی ثباتی یا غرق شدن در مقتضیات زندگی روزمره و هزینه‌ها و غافلگیری‌های آن، فرآیند خلاقیت را سخت می‌کند. رنج دشوار باید ادبیاتی معتبر تولید کند، اما این موضوع نیاز به تخمیر دارد». وی در اینجا به پایین آمدن سطح تحصیلات و ناتوانی در ورود به دانشگاه‌ها با شهریه‌های بالا اشاره می‌کند:« این امر ارتباط تنگاتنگی با واقعیت دشوار نشر، توزیع ضعیف و زوال جنبش رسانه‌ای دارد. وی ادامه می‌دهد:« نفوذ خالق با نفوذ کشورش است» و «لبنان در وضعیت بدی قرار دارد».
وی می‌افزاید: «شاید سردرگمی ناشی از فروپاشی اقتصادی، انفجار بندر و تأثیرات بیماری همه گیر تأثیر خود را بر خلاقیت رمان گذاشته است، زیرا رمان معماری است که به ثبات، ساخت و ساز و تحقیق نیاز دارد». اما او افزود:« تولید و تلاش ادامه دارد و اگر رمان لبنانی امسال در فهرست بلند نامزدها غایب باشد، این موضوع نشان دهنده وخامت سطح ادبی نیست. زیرا بیروت با وجود شرایطی که دارد، همچنان توانایی تولید فرهنگی را دارد. و اگر نگاهی به حوزه‌های هنری از سینما، تئاتر، هنرهای تجسمی و نشریات ادبی جدید بیندازیم خواهیم دید که فرهنگ چیزی است که شهر را احیا می‌کند. من معتقدم که روزهای آینده درخشش رمان لبنانی و نقش متمایز آن را در مسیر رمان آوانگارد عرب باز خواهد گرداند».
علویه صبح: من طرفدار کار خوبم
رمان نویسانی ترجیح دادند اظهار نظر نکنند، زیرا امسال به اندازه کافی از تولید داستانی مطلع نبودند و به این دلیل که جوایز برای آنها « مدخلی برای ارزیابی نیست». علویه صبح که رمان « افرح يا قلبي/ شاد باش ای دل من» (الآداب) در اواخر سال گذشته منتشر شد با اظهارنظری مخالف کسانی که مخالف ارزیابی رمان با جوایزند می‌گوید:« من تمایل دارم آثار خوب را در جوایز انتخاب کنم، چه (بوکر) یا دیگر، برای کسانی که شایسته هستند. برایم مهم نیست لبنانی باشد یا اهل هر کشوری، من در مقابل این تعصب و جوایز بر اساس جغرافیا می‌ایستم. من طرفدار کار خوبم».
برنده « جایزه خلاقیت سلطان قابوس» (2006) و «العویس» (2009) و رمان « أن تعشق الحياة/ که زندگی را دوست داشته باشی » (الآداب 2020) در فهرست کوتاه «جایزه کتاب شیخ زاید» قرار داشت آرزو می‌کند؛ « ملاحظات کشورها هنگام صحبت در مورد جوایز عربی نادیده گرفته شود. ای کاش این جوایز بر مشکل انتخاب بر اساس ملیت‌ها غلبه می‌کردند تا توجه فقط به کتاب باشد».
فیروز... از دختری خجالتی و دختر یک کارگر چاپخانه تا ستاره رادیوی لبنانhttps://persian.aawsat.com/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/5083981-%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%AE%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%DB%8C%DA%A9-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1-%DA%86%D8%A7%D9%BE%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86
فیروز در حال گفتگو با إنعام الصغیر در ایستگاه الشرق الأدنی، پایان سال 1951 (آرشیو محمود الزیباوی)
TT
TT
فیروز... از دختری خجالتی و دختر یک کارگر چاپخانه تا ستاره رادیوی لبنان
فیروز در حال گفتگو با إنعام الصغیر در ایستگاه الشرق الأدنی، پایان سال 1951 (آرشیو محمود الزیباوی)
سفر هنری فیروز با ورود رسمی او به رادیوی لبنان در فوریه 1950 آغاز شد. صدای او به طور مداوم پخش می‌شد و سپس با همکاری او با برادران الرحبانی و ورود به ایستگاه الشرق الأدنی و سپس رادیوی سوریه گسترش یافت. این ستاره نوظهور به سرعت به شهرت رسید، اما هویت شخصی او پنهان ماند و تصویر چهره او ناشناخته باقی ماند تا اینکه مجله «الصیاد» در 13 دسامبر 1951 او را در یک بخش هفتگی با عنوان «آرشیو هنر» معرفی کرد. در این معرفی آمده است:
«این اولین تصویری است که از خواننده فیروز در مطبوعات منتشر می‌شود و «الصیاد» اولین نشریه‌ای است که به موضوع این خواننده پرداخته است؛ کسی که صدای مخملی او ده‌ها ضبط در همه ایستگاه‌های رادیویی عربی پر کرده، اما در لبنان بیشتر از دستمزد یک دختر گروه کر دریافت نمی‌کند؛ یعنی کمتر از قیمت یک لباس درجه سوم. مشکل فیروز این است که از در تنگ رادیو وارد قصر شهرت هنری شده است. او هنوز دانش‌آموزی است از یک خانواده فقیر که شامل 9 نفر می‌شود و همگی در خانه‌ای کوچک و ساده با دو اتاق زندگی می‌کنند.
فیروز در اولین عکسی که در مطبوعات لبنانی منتشر شد، 13 دسامبر 1951 (آرشیو محمود زیباوی)
این خانواده هیچ ثروتی جز صدای دختر کوچکشان ندارد؛ صدایی که همیشه در برنامه‌های موسیقی رادیو می‌درخشد، اما بدون مزد و تنها برای رضایت هنر به کار گرفته می‌شود. تمام تلاش‌ها، حتی از سوی برادران الرحبانی، برای متقاعد کردن فیروز به حضور در برابر جمعیت بی‌نتیجه بوده است؛ زیرا این دختر خجالتی است و گونه‌هایش سرخ می‌شود و زبانش بند می‌آید اگر یکی از همکارانش به او بگوید: «آفرین!» وقتی فیروز اعتماد به نفس پیدا کند و روی صحنه ظاهر شود، همان ستاره‌ای خواهد بود که «الصیاد» برای مقام نخست در میان خوانندگان لبنانی پیش‌بینی کرده است. تنها خواسته ما از جناب مدیر اخبار و رادیو این است که او را حمایت کند؛ چرا که او تنها کسی است که می‌تواند حق این هنرمند ضعیف را بدهد.»
فعالیت در ایستگاه الشرق الأدنی
این گزارش در زمانی منتشر شد که نام فیروز در ایستگاه الشرق الأدنی با همکاری او با «پادشاه تانگو»، ادواردو بیانکو، درخشان بود. طبق گزارش مجله «الإذاعة»، صبری شریف، ناظر برنامه‌های موسیقی این ایستگاه، بیانکو را دعوت کرد تا برخی از آثار خود را با گروه موسیقی‌اش ضبط کند. او تصمیم گرفت تجربه‌ای جدید انجام دهد که گروه بیانکو و آواز شرقی را ترکیب کند. بیانکو پس از آزمودن صدای فیروز تحت تأثیر قرار گرفت و با همکاری برادران الرحبانی کار با او را آغاز کرد.
فیروز با ملک تانگو، ادواردو بیانکو، در ایستگاه شرق نزدیک در پایان سال 1951 (آرشیو محمود زیباوی)
اولین مصاحبه مطبوعاتی
به مناسبت این همکاری، ایستگاه الشرق الأدنی مصاحبه‌ای با «خواننده جدید، فیروز» توسط إنعام الصغیر پخش کرد و متن این مصاحبه در اوایل سال 1952 در مجله‌ای منتشر شد. این مصاحبه به نظر می‌رسد اولین گفتگوی شناخته‌شده با فیروز باشد.
مصاحبه‌کننده از او پرسید:
«نام شما چیست و چرا نام هنری فیروز را انتخاب کردید؟»
فیروز پاسخ داد:
«اسم من نهاد حداد است. من این نام را انتخاب نکردم؛ وقتی شروع به خواندن کردم، این نام را پیشنهاد دادند و من مخالفتی نکردم، زیرا اسم زیبایی است.»
او درباره شروع کارش گفت:
«تحصیلاتم را تا سطح ابتدایی ادامه دادم، اما هنر من را مجبور کرد به دعوتش پاسخ دهم و مدرسه را ترک کنم و درس‌های خصوصی بگیرم.»
سئوال بعدی این بود:
«چگونه موسیقی یاد گرفتید؟ و چه کسی این گنج پنهان در حنجره شما را کشف کرد؟»
فیروز گفت:
«مدیر مدرسه می‌دانست که صدای خوبی دارم. در بازدیدی از استاد فلیفل (استاد ابو سلیم)، من را به او معرفی کرد تا برایش آواز بخوانم. به نظر می‌رسید که از صدای من خوشش آمد و از من خواست به کنسرواتوار موسیقی لبنان بروم. من هم رفتم و او شروع کرد من را در رادیوی لبنان معرفی کند.»
پرسش آخر این بود:
«چه کسی اولین بار از شما خواست در رادیو بخوانید؟»
پاسخ او کمی مبهم بود:
«در حقیقت نمی‌دانم. خیلی‌ها بودند. همه فکر می‌کنند که آنها مرا خلق کردند و به وجود آوردند. اما حقیقت این است که اولین آهنگی که غیر از سرودهای ملی خواندم، آهنگی از استاد حلیم الرومی بود. این اولین آهنگی بود که با نام جدیدم، فیروز، پخش شد.»
فیروز ادامه داد و درباره مسائل خانوادگی که در مسیر حرفه‌ای خود با آنها مواجه شده بود، صحبت کرد:
«پدرم در ابتدا مخالفت کرد، اما وقتی دید که من مصمم به خواندن هستم و به طور طبیعی به هنر تمایل دارم، موافقت کرد و یکی از حامیانم شد.»
گفتگو به «سبک موسیقی» که فیروز با آن شناخته شده بود، یعنی «ترکیبی از موسیقی غربی و شرقی» منتقل شد. فیروز توضیح داد:
«واقعیت این است که من گاهی به طور کامل سبک شرقی می‌خوانم و گاهی دیگر، سبک غربی عربی‌شده را اجرا می‌کنم. به عنوان مثال، در اپرت‌ها و برنامه‌های خاص، نوعی آواز نمایشی با طبع شرقی اصیل می‌خوانم که برخی از افراد آن را به موسیقی غربی نسبت می‌دهند.»
در پایان، مصاحبه‌کننده از او پرسید:
«چه برنامه‌ای برای آینده دارید؟»
فیروز پاسخ داد:
«دوست دارم تحصیل موسیقی را ادامه دهم و فعلاً قصد ندارم نه روی صحنه و نه در سینما ظاهر شوم.»
از صحنه مدرسه تا رادیوی لبنان
روایت‌های متعددی درباره آغاز به کار فیروز وجود دارد که جزئیات آنها با گذشت زمان تغییر کرده است. یکی از اولین این روایت‌ها احتمالاً توسط روزنامه‌نگار مصری، محمد السید شوشه، در سال 1956 ثبت شده و در کتاب او به نام «فیروز، خواننده خجالتی» بازگو شده است.
در مقدمه این گزارش، شوشه به پدر فیروز، ودیع حداد، اشاره کرده و نوشته که او کارگری با لباس‌های آبی در چاپخانه روزنامه «لوجور» در بیروت بود و با وجود موفقیت دخترش، همچنان به این شغل ادامه می‌داد. روزنامه‌نگار به اختصار به زندگی کودکی نهاد حداد پرداخته و گفته است:
«او یکی از چهار خواهر و برادر خانواده است؛ سه دختر به نامهای نهاد، هدی و آمال، و یک پسر به نام جوزف.» جالب اینجاست که او هیچ اشاره‌ای به مادر فیروز نکرده است. او ادامه می‌دهد:
«خانواده‌ای فقیر که با تلاش زندگی می‌کردند. اما پدر با صرفه‌جویی از درآمد اندک خود، فرزندانش را به مدرسه فرستاد. نهاد را به یکی از مدارس ابتدایی برد که در آنجا استعدادش در اجرای سرودها نمایان شد و مورد تحسین معلمانش قرار گرفت. معلمانش او را در جشن‌های مدرسه به‌عنوان صاحب زیباترین صدای مدرسه معرفی می‌کردند.»
کشف توسط محمد فلیفل
محمد فلیفل در یکی از این جشن‌ها صدای او را شنید.
«از صدایش خوشش آمد و به پدرش توصیه کرد که او را به سمت آموزش موسیقی هدایت کند و به کنسرواتوار موسیقی بفرستد. پدرش موافقت کرد و از آن زمان محمد فلیفل آموزش او را آغاز کرد. او سرودها را به فیروز آموزش داد و سپس او را به گروهی که برنامه‌های مدرسه‌ای را از رادیوی لبنان پخش می‌کرد، اضافه کرد. این گروه به نام گروه برادران سلیم و محمد فلیفل شناخته می‌شد. از اینجا بود که خواننده کوچک توجه حافظ تقی‌الدین، دبیر برنامه‌های رادیو در آن زمان، را جلب کرد. او صدای فیروز را یک استعداد نادر دید و به سرعت مدیر موسیقی، حلیم الرومی، را دعوت کرد تا صدای او را بشنود.»
اولین ملاقات با حلیم الرومی
پیش از اینکه محمد السید شوشه این داستان را منتشر کند، حلیم الرومی ماجرای کشف فیروز را در مقاله‌ای که در اکتبر 1954 در مجله «الإذاعة» منتشر شد، بازگو کرده بود. او نوشته بود:
«حافظ تقی‌الدین در استودیو من را به دختری معرفی کرد که صدایش نظرش را جلب کرده بود. وقتی به او نگاه کردم، به نظر نمی‌آمد که چیزی خاص در وجود این دختر و حنجره‌اش باشد. از او خواستم که به دفترم بیاید و او آمد. وقتی اسمش را پرسیدم، با خجالت زیاد گفت: نهاد حداد.»
حلیم الرومی ادامه می‌دهد:
«از او خواستم که بخواند. صورتش بسیار سرخ شد. من او را تشویق کردم و وعده دادم که اگر در آزمون موفق شود، یک کار ماهانه منظم به او می‌دهم. او شروع به خواندن موال «یا ديرتي مالك علينا اللوم» از اسمهان کرد. در صدایش چیزی متفاوت و جدید احساس کردم؛ شفافیتی که در دیگر صداها نبود، گویی قلبش می‌خواند. احساس کردم این صدا نیرویی است که به آن نیاز داریم.»
یک هفته بعد، نهاد به‌عنوان کارمند در رادیوی لبنان استخدام شد. حلیم الرومی او را با نام هنری «فیروز» معرفی کرد که با موافقت خودش انتخاب شده بود. او اولین اجراهایش را با آهنگ‌هایی از حلیم الرومی و دیگر آهنگسازان برجسته لبنانی و مصری انجام داد. فیروز عشق عمیقی به هنر پیدا کرد و با هر بار حفظ آهنگ‌ها بر خودش غلبه می‌کرد، چرا که او هنرمندی با طبع و روح و استعداد ذاتی بود.
نهاد حداد در کنسرتی که به افتخار محمد فلیفل در کنسرواتوار برگزار شد، می‌خواند، 5 مه 1950 (آرشیو محمود زیباوی)
دانش‌آموز مدرسه «حوض الولایه للبنات»
پس از دهه‌ها، محمد فلیفل داستان کشف فیروز را روایت کرد. این گفتگو در سال 1980 زمانی که او هشتاد ساله شده بود، توسط هدی المر در مجله «المجله» منتشر شد. طبق این روایت، محمد و احمد فلیفل برای اجرای اثری به نام «سرود درخت» از طریق رادیوی لبنان آماده می‌شدند و به دنبال صداهای زیبایی برای اجرای این پروژه بودند. آنها جست‌وجوی خود را از مدارس آغاز کردند و یکی از ایستگاه‌های آنها مدرسه «حوض الولایه للبنات» بود. مدیر مدرسه، سلمی قربان، گروهی از خوانندگان مدرسه را معرفی کرد که مقابل آنها اجرا کردند. در این میان، صدای دانش‌آموز جوان، نهاد حداد، نظر محمد فلیفل را جلب کرد.
او نهاد را به‌طور هنری تحت حمایت خود قرار داد و او را به کنسرواتوار فرستاد تا اصول موسیقی را تحت نظارت او بیاموزد.
نهاد هفته‌ای دو روز، سه‌شنبه و پنجشنبه، برای یادگیری اصول نوت‌خوانی به کنسرواتوار می‌رفت.
این دانش‌آموز مشتاقانه به تحصیل موسیقی ادامه داد و تبدیل به «دانش‌آموزی شد که همه وقت خود را به تمرین موسیقی اختصاص می‌داد.» استعداد او شکل گرفت و با مطالعه موسیقی غربی و شرقی، سرودخوانی و آواز، و همچنین تمرین‌هایی برای بهبود تلفظ عربی و اجرای نمایشی، درخششی بی‌نظیر یافت. محمد فلیفل از مدیر کنسرواتوار، ودیع صبرا، درباره نظرش نسبت به نهاد پرسید. او نیز استعداد او را ستایش کرد و گفت: «نتایج امتحانات نهایی او عالی بود و شایسته تحسین هیئت داوران است.»
نهاد حداد در مراسمی به افتخار محمد فلیفل در کنسرواتوار، ۵ می ۱۹۵۰ (آرشیو محمود الزیباوی)
محمد فلیفل درباره ورود نهاد حداد به رادیو نیز صحبت کرد. روایت او با روایت حلیم الرومی تفاوت‌هایی دارد. بر اساس روایت فلیفل، نهاد حداد در مقابل کمیته آزمون صداها، شامل حلیم رومی، خالد ابوالنصر و نقولا المنی، حاضر شد و موال معروف اسمهان «یا ديرتي ما لك علينا لوم» را اجرا کرد. حلیم الرومی که با صدای او شگفت‌زده شده بود، ساز عود خود را کنار گذاشت و محو تماشای او شد.
نهاد حداد به‌عنوان یک دانش‌آموخته موسیقی، نه یک مبتدی، ارزیابی شد و کمیته تصمیم گرفت که او با حقوق ماهیانه ۱۰۰ لیره به استخدام رادیو درآید. اگرچه جزئیات این روایت‌ها متفاوت است، اما مسلم است که نهاد حداد در ابتدای جوانی شاگرد محمد فلیفل بود و از طریق او وارد رادیو شد. در آنجا حلیم الرومی او را با نام هنری «فیروز» معرفی کرد. این نام از همان آغاز درخشید و وقتی با کارهای برادران رحبانی پیوند خورد، درخشش بیشتری یافت.
ستاره برنامه‌های الرحبانی
در اوایل سال ۱۹۵۲، مجله مصری «الفن» نوشت:
«تولیدات عاصی و منصور الرحبانی اکنون برنامه‌های ایستگاه‌های رادیویی در لبنان، دمشق و شرق نزدیک را پر کرده است. ایستگاه رادیویی بغداد اخیراً با آنها مذاکره کرده است تا چندین اسکچ و ترانه با دستمزدی عالی ضبط کنند. همچنین، خواننده جوان فیروز که ستاره برنامه‌های الرحبانی است، نامهای از موسیقیدان مشهور جهانی، ادواردو بیانکو، دریافت کرد که در آن از او دعوت شده بود چندین کنسرت در تئاترهای نیویورک و پاریس برگزار کند. این دعوت پس از آن بود که او در زمان حضور بیانکو در لبنان برخی از آثار جهانی او را با صدای مسحورکننده‌اش ضبط کرد و در اجرای آنها کاملاً موفق شد.»
فیروز مسیر رادیویی خود را ادامه داد و با برادران الرحبانی یک پدیده هنری ایجاد کرد. این پدیده در دو سال نخست فعالیت مستمر خود، اولین افتخارهایش را کسب کرد. بازبینی این تولیدات، جزئیات جالب و ناشناخته بسیاری را آشکار می‌کند.
