حکومت ایران؛ تابویی که در خیابان های عراق شکسته شد

حکومت ایران؛ تابویی که در خیابان های عراق شکسته شد
TT

حکومت ایران؛ تابویی که در خیابان های عراق شکسته شد

حکومت ایران؛ تابویی که در خیابان های عراق شکسته شد

بیش از یکماه از اعتراضات ضد حکومتی در عراق می گذرد. معترضان در این مدت به کنسولگری های ایران حمله و عکس های سران ایران را در خیابان ها و میدان ها جمع کردند.
در حالیکه تابوهای فراوانی درباره حکومت ایران توسط معترضان شکسته شده کارشناسان می گویند ایران نفوذ خود را در ارکان حاکمیت عراق افزایش داده است.
چند میلیون زائر شیعه عمدتا ایرانی هر ساله روانه نجف می شوند اما معترضان در این شهر کنسولگری جمهوری اسلامی را به آتش کشیدند. صدها جوان از داخل ساختمان کنسولگری شعار «ایران برو بیرون» دادند.
علی حسین یکی از معترضان در نجف به خبرگزاری فرانس پرس در این باره گفت «دخالت های حکومت ایران منجر به نارضایتی گسترده مردم عراق شده است. رژیم ایران حتی به فکر پنهان کردن دخالت هایش نیست».
معترضان در اوایل نوامبر یعنی یکماه پس از آغاز اعتراضات ضد حکومتی برای آتش زدن ساختمان کنسولگری ایران در کربلا تلاش کردند. اعتراضاتی که بنا به آمار فرانس پرس تا کنون حدود ۴۰۰ کشته داشته است.
کربلا شهر مقدس شیعیان است. معترضان در این شهر پرچم عراق را روی دیوار ساختمان کنسولگری قرار دادند. و روی پرچم نوشتند «کربلا آزاد است.. ایران برو بیرون».
پیشتر، احساسات ضد ایرانی در مناطق سنی نشین حاکم بود. سنی ها یک سوم و شیعیان دو سوم جمعیت عراق را تشکیل می دهند. اما معترضان در اعتراضات جاری پایگاه های گروه های مسلح هوادار ایران را به آتش کشیدند. این گروه ها دومین فراکسیون بزرگ پارلمان در بغداد را تشکیل می دهند.
دید و بازدیدهای متعدد قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس از عراق نیز به خشم و نارضایتی مردم دامن زده است. قاسم سلیمانی موفق شد تا دیدگاه واحدی در میان احزاب حاکم بر سر معرفی عادل عبد المهدی به عنوان نخست وزیر ایجاد کند. پیش از آن عبد المهدی در موضع ضعیفی قرار داشت.
معترضان عراقی می گویند حکومت ایران کار صنایع عراقی را کساد کرده و بازار کشور پر شده از کالاها و محصولات ایرانی از خودرو گرفته تا گوجه فرنگی.
ارزش کل محصولات ایرانی در عراق سالانه حدود ۶ میلیارد یورو است.
فنار حداد پژوهشگر به فرانس پرس گفت «احساسات ضد ایرانی پدیده تازه ای در عراق نیست اما به شیوه تازه ای در حال بیان شدن هستند».
این پژوهشگر متخصص در مسائل عراق افزود «مردم عمدتا از رژیم سیاسی عراق ناراضی هستند. این نارضایتی و خشم به حکومت ایران نیز کشیده چرا که این دو تفکیک ناپذیرند».
حکومت ایران در دوره حکمرانی صدام حسین رییس جمهور پیشین عراق به ایجاد پیوندهای محکم میان اپوزیسیون رژیم عراق پرداخت.
این گروه ها متشکل از شیعیان و کردها و حتی عشایر سنی بودند.
حالا گروه هایی که ایران سالیان سال از آنان حمایت کرده به قدرت رسیده اند.
رژیم ایران در عراق نقش عمده ایفا می کند که نادیده گرفتن آن امکانپذیر نیست. ایران به همسایه خود برق و گاز می دهد و میلیاردها یورو سود می برد.
مردم در اول اکتبر به خیابان ها ریختند. آنها خواستار بهبود خدمات عمومی و عدم قطعی برق و اشتغال زایی هستند. بسیاری از کارخانه های کشور پس از حمله آمریکا در ۲۰۰۳ تعطیل شدند و تا کنون نیز تعطیلند. اما اقدامات حکومت ایران در حافظه جمعی معترضان ثبت شد.
ماریا فانتاپی از گروه بین المللی بحران به فرانس پرس گفت «وعده های حکومت برای ایجاد توسعه و رونق در دو سال گذشته پس از شکست گروه دولت اسلامی اجرا نشدند».
نکته مهم تر این است که طبقه سیاسی عراق دچار تحول نشده است. عراق دوازدهمین کشور فاسد جهان است.
ماریا افزود «قیام مردمی در عراق احساسات ضد ایرانی در عراق را آشکار کرد. این احساسات پیشتر نهفته بودند».
او خاطر نشان کرد «این قیام از شکاف گسترده بین مردم و حاکمیت و بین مراجع شیعه در عراق و ایران پرده برداشت».
آیت الله علی سیستانی مرجع عالی شیعیان در عراق بر این باور است که این قیام عراق را کاملا دگرگون کرد.
آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی جنبش اعتراضی در عراق را توطئه خواند.
کارشناسان می گویند که واکنش به انتقاد و نارضایتی روز افزون از ایران در عراق ممکن است با خشونت بیشتری همراه باشد.
حداد افزود «آتش زدن کنسولگری ایران در نجف بی گمان ضربه سختی به ایران است اما احتمالا ایران از آن به عنوان بهانه ای برای سرکوب شدید استفاده می کند».
یک روز پس از حمله به کنسولگری ایران خونین ترین روز اعتراضات دو ماه گذشته بود. حدود چهل نفر از معترضان به دست ماموران کشته شدند.
فانتاپی گفت «این سرکوب شدید منجر به خدشه دار شدن اعتبار و آبروی حکومت ایران در افکار عمومی شد. اما حکومت ایران با بسط قدرت سیاسی و امنیتی واکنش نشان داد».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.