سعودی و ریاست «بیست».. از منظر بهبودی و گذر به آینده‌ای سعادتمند

سعودی و ریاست «بیست».. از منظر بهبودی و گذر به آینده‌ای سعادتمند
TT

سعودی و ریاست «بیست».. از منظر بهبودی و گذر به آینده‌ای سعادتمند

سعودی و ریاست «بیست».. از منظر بهبودی و گذر به آینده‌ای سعادتمند

 ریاست دوره ای پادشاهی عربی سعودی بر گروه ۲۰ کلمات را به اقدامات و ابتکارات را به برنامه تبدیل کرد و توانست تعهدات و وعده‌های رهبران G20 را به اقدامات مشخص و مؤثر تبدیل کند.

سعودی پس از یک سال استثنایی و دشوار، گروه G20 را به سمت تعیین چارچوب‌های اصلی و تعریف روش بهبودی از بیماری همه‌گیر و روشن کردن چراغ‌ها برای آینده‌ای بهتر در زمینه‌های مختلف بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی سوق داده‌است.

ریاست دوره ای سعودی بر G20 از همان ابتدا استثنایی بود، زیرا اجلاس G20 که به‌طور مجازی در ۲۱ تا ۲۲ نوامبر در ریاض برگزار شد، رویدادی گذرا نبود، بلکه یک چالش بزرگ و مسئولیت بزرگی بود که در آن پادشاهی سعودی سخت‌ترین وظایف ریاست این گروه را بر عهده گرفت. در این دوره، شاهد شیوع بیماری همه گیر کرونا و تأثیرات بزرگ آن بر جهان در جنبه‌های مختلف زندگی، بهداشت، اقتصادی و اجتماعی بوده‌ایم.
اغراق نیست اگر بگوییم که یک سال سرنوشت ساز بود که در آن سعودی با پرداختن به پیامدهای ویروس جدید کرونا، گروه G20 را به حمایت از بشریت و کره زمین هدایت کرد، در این گروه جلسات و دیدارهای استثنایی برای یافتن راه حل‌های مؤثر در تمام سطوح بهداشتی، بشردوستانه، اجتماعی و اقتصادی برگزار شد.
علی‌رغم شرایط دشوار، سعودی تحت تأثیر قرار نگرفت و ریاست دوره ای G20 برنامه اصلی خود را کنار نگذاشت.
دوره ریاست پادشاهی، توانمندی بشری، حفظ کره زمین و شکل‌گیری افق‌های جدید را به عنوان سه محور اصلی هدایت کننده کار G20 طی سال قبل از شیوع بیماری همه‌گیری کووید ۱۹ تعیین کرد. این محورها ستون‌های مهمی برای دستیابی به راه حل‌هایی برای محدود کردن تأثیرات همه‌گیری در جهان بودند.
ریاست گروه بیست سعودی نسبت به توانمندسازی مردم، خود را متعهد کرده‌است تا از بهبودی جامع از اثرات و عواقب بیماری همه گیر و رفع نابرابری در دریافت ابزارهای تشخیصی، واکسن‌ها و درمان‌ها اطمینان حاصل کند. همچنین ایجاد شرایط مناسب برای امکان زندگی، کار و شکوفایی افراد را به عنوان هدف تعیین کرد، در حالی که اقدامات فوری این گروه شامل محافظت از زندگی و مشاغل از عواقب بیماری همه گیر بوده‌است.
با توجه به مسئله حفظ کره زمین، ریاست دوره ای تلاش کرد تا مواضع اعضای G20 را نزدیک کند و در مورد سیاست‌ها و راه حل‌هایی برای آینده بهتر و پایدارتر از جمله اهمیت حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و پرداختن به تغییرات آب و هوا کار کنند.
در مورد شکل‌دادن به افق‌های جدید، ریاست دوره ای تلاش کرد تا با بهره‌گیری از پتانسیل فن آوری‌های دیجیتال، ایجاد چارچوب‌های لازم برای ارتقا فرصت‌های برابر و اطمینان از برقراری ارتباط الکترونیکی برای همه، به ویژه در خدمات بهداشتی، آموزشی و تجارت، سرعت خود را بهبود بخشد.
واکنش ریاست دوره ای به شیوع ویروس کرونا سریع و مؤثر بود، زیرا خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز، برای اولین بار در تاریخ G20، خواستار برگزاری اجلاس فوق‌العاده ای از رهبران کشورهای G20 با هدف بحث در مورد شرایط مربوط به همه‌گیری و روش‌های مواجهه با آن شد.
پادشاهی نمونه روشنی برای کل جهان برای نحوه مدیریت رویداد و ادامه جلسات و گفتگوهای بین‌المللی با توجه به این بحران جهانی را خلق کرده‌است.
 همه رهبران با این فراخوان مهم همراه شدند و به‌طور فعال و قاطعانه در تعدادی از سیاست‌ها و ابتکاراتی که تأثیرات بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی همه‌گیری را در همه کشورها محدود کرده‌است، شرکت کردند.
ماه گذشته، جی ۲۰ کار خود را برای سال ۲۰۲۰ در اجلاس ریاض علیرغم شرایط استثنایی در میان موفقیت‌های ملموس به پایان رساند و این اجلاس با بیانیه نهایی که شامل ابتکارات بزرگ جهانی و اتخاذ سیاست‌های مهم با هدف مقابله با همه‌گیری، محافظت از زندگی و معیشت و ایجاد آینده ای با دوام تر، پایدار و فراگیر، به پایان رسید.
پادشاهی در میان تلاش‌های زیادی که ریاست دوره ای آن با همکاری کشورهای عضو انجام داد، واکنش‌های مثبتی از سوی رهبران جهان و سازمان‌های بین‌المللی دریافت کرد و از محتوای بیانیه پایانی استقبال شد.
با توجه به دستاوردهای این گروه در سال جاری، ریاست دوره ای پادشاهی تلاش کرد تا برنامه اقدام G20 را برای مقابله با بیماری همه‌جانبه تنظیم کند و رهبران گروه در اجلاس ویژه متعهد شدند همه موارد لازم را برای غلبه بر همه‌گیری و محافظت از جان انسان‌ها، مشاغل و آسیب پذیرترین گروه‌ها به دست آورند، به طوری که کشورهای گروه متعهد شدند بیش از ۱۱ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی و بیش از ۲۱ میلیارد دلار در ابتدای بحران برای پشتیبانی از تلاش‌های بین‌المللی جهت تولید ابزارهای تشخیصی، واکسن‌ها و درمان‌های مؤثر تزریق کنند و پادشاهی نیز با اعتقاد به اهمیت حمایت از تلاش‌های بین‌المللی برای رسیدگی فوری به بیماری همه گیر ۵۰۰ میلیون دلار کمک کرد.
ریاست دوره ای پادشاهی بر G20 بر بازگرداندن رشد متمرکز بود، به طوری که این امر منجر به تلاش‌های مشترک برای توسعه سیاست‌ها و ابتکاراتی جهت دستیابی به رشد قوی، پایدار، متعادل و جامع شد. این مهم تنها با رفع نابرابری‌ها و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و ضعیف، توسعه فرصت‌ها برای همه و امکان دسترسی به خدمات اساسی برای توسعه قابل دسترسی بود.
رهبران G20 همچنین متعهد شدند که تمام تلاش خود را برای اطمینان از رسیدن منصفانه واکسن‌های جدید ویروس کرونا به دست همه و برآورده شدن مابقی نیازهای مالی این واکسن‌ها را به کار گیرند. هیچ‌کس در امان نخواهد بود، مگر اینکه همه در امان باشند.
در راستای تلاش‌های بین‌المللی بشردوستانه و اقتصادی، طرح تعویق بدهی ۷۳ کشور واجد شرایط عملی شد که از طریق آن ۱۴ میلیارد دلار برای تخصیص بار بدهی به کشورهای کم درآمد و آسیب‌پذیر و همچنین برای اطمینان از جریان تجهیزات پزشکی ضروری و محصولات مهم کشاورزی در آن سوی مرزها، با وجود اقدامات پیشگیرانه تخصیص یافت.
با وجود ادامه اثرات همه‌گیری کرونا، ریاست دوره ای پادشاهی بر گروه بیست کشور با برگزاری بیش از ۲۲۴ نشست و کنفرانس بین‌المللی، از جمله ۸۹ جلسه کارگروه‌ها و مقامات ارشد، ۱۵ جلسه در سطح وزیران، شامل ۷ نشست شرپا، ۱۳ جلسه فوق‌العاده وزیران و ۱۶ جلسه گروه‌های ارتباطی، از جمله برگزاری ۸ نشست گروه‌های شبکه ای و ۴۳ رویداد همراه در حاشیه جلسات گروه و ۳۱ کنفرانس و رویداد بین‌المللی در حاشیه سال ریاست دوره ای، از جمله دو اجلاس سران توانایی خود را برای موفقیت در کار گروه در این بحران نشان داد.
جهان ریاست دوره ای پادشاهی عربی سعودی بر گروه ۲۰ که هدف گذاری بلندپروازانه «استفاده از فرصت‌های قرن بیست و یکم برای همه» از طریق توانمندسازی مردم، محافظت از کره زمین و شکل‌گیری افق‌های جدید را فراموش نخواهد کرد.
از آنجا که اجلاس ریاض ۲۰۲۰ به بیش از ۵۰ خروجی منجر شد و بیش از ۲۰ بیانیه نهایی وزارتی در طول سال ریاست دوره ای تصویب شد، نشانه ای از جدی بودن تحقیقات، عمق درمان و همکاری‌های بین‌المللی برای حل چالش‌های پیش روی جهان است.
این ارقام نشان دهنده یک جهش در تاریخ دوره‌های قبلی ریاست دوره ای G20 است، زیرا تعداد جلسات رسمی در مقایسه با میانگین ۸۵ جلسات حدود ۹۰ درصد از جمله مشارکت فیزیکی و مجازی افزایش یافته‌است و نتایج سال ریاست، توصیه‌ها و ابتکارات نسبت به سال‌های گذشته دو برابر شده‌است.
با نگاه به آینده، می‌خواهم به آنچه رهبران پس از پایان اجلاس توافق کردند، اشاره کنم، آنها اظهار داشتند: «ما برای دومین بار تحت رهبری پادشاهی عربی سعودی ملاقات می‌کنیم، با اتحاد در عقیده به ضرورت هماهنگی اقدامات جهانی، همبستگی و همکاری چندجانبه در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری برای مقابله با چالش‌های فعلی باور داریم». بنابراین، رهبران خلاصه ای از موفقیت ریاست دوره ای را با هدایت کشورهای عضو به اقدامات عملی لازم برای محافظت از زندگی و شکل‌گیری آینده بهتر برای رشد مجدد و ایجاد فرصت شغلی، بیان کردند.
بیانیه نهایی اجلاس رهبران خواستار تحقق مواردی فراتر از تلاش برای نجات از بحران فعلی بود، زیرا از طریق تدوین چشم‌انداز «آینده ای بهتر» با تعیین سیاست‌هایی برای اطمینان از تعمیق ارتباطات فنی از طریق دسترسی برابر به فناوری و فراهم آوردن فرصت‌های شبکه ای برای همه، و تمرکز بر زنان، جوانان و نیازمندترین گروه‌ها به دنبال تأمین آینده ای سعادتمندانه برای همه قشرهای جامعه بود.
در دوران ریاست پادشاهی، G20 با درس آموزی از این بحران، اهمیت دستیابی بهتر به محافظت در برابر بیماری‌های همه گیر و همه‌گیری را در آینده هدف قرار داد؛ بنابراین، ریاست پادشاهی بر بحث در مورد یافتن راه حل‌های طولانی مدت برای رفع شکاف در آمادگی جهانی و روش‌های واکنش، از جمله پیشنهاد آن برای شروع یک ابتکار عمل کمک به دستیابی به ابزار مقابله با همه‌گیری‌های آینده و تکمیل و تقویت این بحث‌ها در طول ریاست دوره ای ایتالیا تأکید داشت.
برای آینده ای پایدار و مطمئن، اجلاس ریاض بر لزوم کاهش تخریب محیط زیست، حفظ تنوع زیستی، استفاده پایدار و ترمیم منابع طبیعی، حفظ اقیانوس‌ها، پاکیزگی و دسترسی به آب و هوا و مقابله با تغییرات شدید آب و هوایی تأکید کرد.
G20 همچنین در چشم‌انداز آینده خود، بر لزوم اصلاح سیستم تجارت جهانی و ایجاد تغییرات اساسی از طریق (ابتکار ریاض در مورد آینده سازمان تجارت جهانی) تأکید کرد، تا بتواند سیستم تجارت چندجانبه را بر اساس قوانین و مقررات برای پاسخگویی به چالش‌های فعلی و آینده فعال کند.
در دوره ریاست پادشاهی بر G20 برای افزودن بخشی از روحیه و آرزوهای پادشاهی عربی سعودی، برنامه کنفرانس‌های بین‌المللی جهت ارتقای اولویت‌های این گروه با هدف توانمندسازی مردم، حفظ کره زمین و ایجاد افق‌های جدید با مشارکت یک جامعه بزرگتر و تمرکز بر موضوعات چالش‌های قرن بیست و یکم با حضور جامعه مدنی، دولت‌ها، بخش خصوصی، رهبران اندیشه، جامعه علمی و دانشگاهی، رسانه‌ها و عموم مردم آغاز شد.
به منظور ارتقای چشم‌انداز «آینده بهتر»، پادشاهی با دعوت از نمایندگان کشورهای G20 برای شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی در طول سال ریاست خود، موفق به برجسته سازی نقش رهبری خود شد، و موجب تأیید شرکت کنندگان و حمایت آنها از ادامه برگزاری دوره ای این کنفرانس‌ها در حاشیه اجلاس‌های بعدی و امکان توسعه آنها برای رویدادهای جانبی رسمی در دوره‌های آینده این گروه شد، در همین راستا، پادشاهی، با راه اندازی این ابتکارات، اثری محکم از خود برجای گذاشت که می‌تواند در دوره‌های آینده G20 الگو شود.
در این ابتکارات، ما از طریق برگزاری مجمع جهانی اقتصاد فضایی برای کشورهای G20 به موضوعات فضایی نیز پرداختیم و از طریق جلسه وزیران فرهنگ، نقش تفکر را تقویت کردیم. ما همچنین در مجمع جهانی چالش‌های مالکیت معنوی از حقوق معنوی حمایت کردیم. ما جلسه کمیته‌های ملی المپیک کشورهای گروه را برگزار کردیم و اجلاس بین‌المللی ریاض برای استانداردها را برگزار کردیم. ما همچنین با راه اندازی اولین کنفرانس جهانی استعدادهای درخشان و خلاقیت از استعدادها حمایت کردیم؛ اینها نمونه‌هایی از ابتکارات جدی است که پادشاهی با وجود شرایط دشوار در سال ریاست دوره ای خود به دنبال آن بود.
ما در پادشاهی مفتخریم که تنها کشور عربی میزبان G20 بودیم و فراتر از آن تنها کشوری در تاریخ اجلاس G20 هستیم که در دوره ریاست خود اقدامات فوری برای کاهش تأثیر همه گیر کرونا، محافظت از انسان‌ها و کمک به استفاده از پتانسیل نوآوری برای شکل‌دادن افق‌های جدید برای همه مردم جهان اتخاذ کرده‌است.
این است «اجلاس ریاض ۲۰۲۰» ویژه بیست رهبر جهان که از طریق چهار مسیر موفقیت، رکورد تاریخی منحصر به فرد پادشاهی را به عنوان ریاست دوره ای به ثبت رساند؛ اولین مسیر این بود که پادشاهی با هدایت تلاش‌های بین‌المللی با مدیریت یک پرونده حساس برای توانمندسازی مردم و سلامت آنها به عنوان اولویت بخشی به عواقب خطرناک همه‌گیری «نقش پیشگام» خود را در جهان نشان داد.
دومین مسیر، ریاست پادشاهی با وجود اختلاف در مواضع بین برخی از کشورها، حضور برجسته ای در اتحاد صفوف تلاش‌های بین‌المللی ثبت کرد، همان‌طور که در بیانیه نهایی قوی مورد توافق همه رهبران تأکید شده‌است که تعهد راسخ به همه ابتکارات و اقدامات مختلف و عزم راسخ برای غلبه بر بحران اقتصادی و بازگرداندن امید و اطمینان به مردم جهان را تقویت می‌کند.
در مورد مسیر سوم به ریاست سعودی، یک پیام «یقین و قطعیت» از طرف کشورهای عضو در مورد اهمیت همبستگی و همکاری بین‌المللی و کار با روحیه تیمی برای هماهنگی پاسخ یکپارچه نه تنها در سطح همه‌گیری که قبلاً محقق شده‌است، بلکه به عنوان سیاستی است که انتظار می‌رود در اجلاس‌های آینده ادامه یابد.
در مسیر چهارم، ریاست پادشاهی کلمات را به اقدامات و ابتکارات را به برنامه تبدیل کرد و توانست تعهدات و وعده‌های رهبران کشورهای G20 را به اقدامات مشخص و مؤثر برای مقابله با شرایط دشوار تحمیل شده از سوی همه‌گیری به اقتصاد جهانی تبدیل کند.
آری، پادشاهی پس از یک سال استثنایی و دشوار، G20 را به سمت تعیین چارچوب‌های اصلی و تعریف روش بهبودی از بیماری همه گیر سوق داده و حتی چراغ‌هایی را برای آینده بهتر در زمینه‌های مختلف بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی روشن کرده‌است. جایی که سلامت و حفاظت از انسان را بیش از همه ملاحظات در اولویت قرار داد و منجر به پایداری رشد و شکوفایی مردم شد.
از رهبران مان خادم حرمین شریفین و ولیعهد قابل اعتماد وی، همه وزرا و مقامات، جوانان میهن و کارکنان دبیرخانه سعودی G20، دفتر شرپای سعودی گروه بیست و ملت سعودی به دلیل تعامل بسیار مثبت، برای حمایت و تشویق آنها برای رسیدن به این نتایج چشمگیر در یک سال پر از چالش‌های بزرگ متشکریم.

* «شرپا» سعودی گروه بیست



دو پیام عربی و غربی که «موازنه‌ها» را در بغداد برهم زد

عناصر «احشد الشعبی» در جریان مراسم تشییع هم‌رزمان خود که در حمله‌ای امریکایی کشته شدند (خبرگزاری فرانسه)
عناصر «احشد الشعبی» در جریان مراسم تشییع هم‌رزمان خود که در حمله‌ای امریکایی کشته شدند (خبرگزاری فرانسه)
TT

دو پیام عربی و غربی که «موازنه‌ها» را در بغداد برهم زد

عناصر «احشد الشعبی» در جریان مراسم تشییع هم‌رزمان خود که در حمله‌ای امریکایی کشته شدند (خبرگزاری فرانسه)
عناصر «احشد الشعبی» در جریان مراسم تشییع هم‌رزمان خود که در حمله‌ای امریکایی کشته شدند (خبرگزاری فرانسه)

منابع آگاه به روزنامه «الشرق‌الأوسط» فاش کردند که دولت عراق و جریان‌های سیاسی مؤثر، طی دو هفتهٔ گذشته دو پیام هشدار غیرمعمول از یک کشور عربی و یک دستگاه اطلاعاتی غربی دریافت کرده‌اند که حاوی اطلاعاتی «جدی» دربارهٔ نزدیک بودن اجرای حملات نظامی گسترده در عراق بوده است. یک مقام عراقی تأیید کرد که «کشوری دوست» بغداد را از محتوای این «تهدید» آگاه کرده و پس از آن، گروه‌های شیعی به‌سرعت به ارائهٔ امتیازهایی روی آورده‌اند.
احتمال می‌رفت این حملات نهادهای دولتی مرتبط با گروه‌های شیعی و «الحشد الشعبی»، شخصیت‌های دارای نفوذ مالی و نظامی، و نیز پایگاه‌ها و انبارهای پهپاد و موشک و اردوگاه‌های آموزشی را دربر گیرد. به‌طور گسترده‌ای باور بر این است که این «دو پیام» روند اعلام‌های سیاسی پیاپی اخیر برخی گروه‌ها را تسریع کرده است؛ اعلام‌هایی که در آن‌ها خواستار «انحصار سلاح در دست دولت» شده‌اند، اما در عین حال «زمان و آزادی عمل در آنچه دامنهٔ ملی می‌نامند» را برای انجام روندهای فرضی برچیدن توان نظامی خود طلب کرده‌اند؛ دیدگاهی که تا این لحظه میان رهبران «چارچوب هماهنگی» محل اختلاف داخلی است.

پیام «کشور دوست»
منابع گفتند که سطح تهدید نخست با پیامی که از یک کشور عربی دارای روابط خوب با امریکایی‌ها و ایرانی‌ها ارسال شد، رو به افزایش گذاشت؛ پیامی که «تأکید می‌کرد بغداد بسیار به هدف قرار گرفتن یک حملهٔ نظامی برق‌آسا، مشابه هدف قرار دادن دفتر سیاسی جنبش «حماس» در دوحه در سپتامبر ۲۰۲۵، نزدیک شده است».
بر اساس گفتهٔ منابع، این پیام به طرف‌هایی در دولت عراق و سیاستمداران عراقی ابلاغ کرده بود که «سطح تهدید بسیار جدی است و اسرائیلی‌ها شروع به صحبت از دریافت چراغ سبز از امریکایی‌ها برای اقدام مستقل در صحنهٔ عملیات عراق کرده‌اند».
عراق از زمان عملیات هفتم اکتبر ۲۰۲۳ یکی از صحنه‌هایی بوده که اسرائیل در برنامه‌های خود برای حمله به آن در نظر داشته است. با این حال، سیاستمداران عراقی که طی ماه‌های گذشته با «الشرق‌الأوسط» گفت‌وگو کرده‌اند، گفته بودند که امریکایی‌ها تل‌آویو را از انجام عملیات در عراق بازمی‌داشتند، اما در مقابل، برای رفع خطرِ سلاح خارج از چارچوب دولت فشار وارد می‌کردند.
یک دیپلمات غربی به «الشرق‌الأوسط» گفت: «برداشتی که امریکایی‌ها از گفت‌وگو با مقام‌های عراقی به دست می‌آوردند این بود که آنان به‌طور کامل واقعیت اوضاع را درک نمی‌کنند و باید تصمیم‌های قاطعی بگیرند تا خود را از خطرها دور نگه دارند». او افزود که «در مقطعی از پاسخ عراقی‌ها به احساس خشم و دلخوری از ضعف واکنش عراق رسیدند».
همچنین یک مقام در دولت عراق دریافت «پیام‌ها» دربارهٔ گروه‌های مسلح را تأیید کرد. او در گفت‌وگو با «الشرق‌الأوسط»، با خودداری از ذکر نامش به این دلیل که مجاز به اظهارنظر علنی نیست، گفت: «این هشدارها از سوی کشورهای دوست و سفارت‌های کشورهای غربی فعال در بغداد به دست ما رسیده است».

نخست‌وزیر عراق محمد شیاع السودانی در میان رئیس «الحشد الشعبی» فالح الفیاض و رئیس ستاد آن «ابوفدک» (آرشیوی ـ رسانه‌های دولتی)

پرونده‌ای حجیم و اطلاعاتی انبوه

منابع گفتند که چند روز پس از رسیدن پیام عربی، مقام‌هایی در دولت «پرونده‌ای حجیم» از یک دستگاه اطلاعاتی غربی دریافت کردند که شامل فهرست‌هایی تهیه‌شده از سوی یک نهاد امنیتی اسرائیلی بود و اطلاعاتی انبوه و مفصل دربارهٔ فصائل مسلح عراقی در بر داشت.
به گفتهٔ منابع، «حجم اطلاعات، دقت و جامعیت آن، مقام‌های عراقی را شگفت‌زده کرد». یکی از آنان به «الشرق‌الأوسط» گفت: «آگاه‌سازی عراقی‌ها از ماهیت اطلاعاتی که اسرائیل در اختیار دارد، در زمانی کاملاً تعیین‌کننده انجام شد».
منابع افزودند که فهرست‌هایی که دستگاه اطلاعاتی غربی منتقل کرده بود، حاوی اطلاعات تفصیلی دربارهٔ مسئولان فصائل و افراد محرمانه‌ای بود که در حلقه‌های نزدیک آنان فعالیت می‌کنند؛ همچنین دربارهٔ اشخاصی که منافع مالی و تجاری مرتبط با فصائل را اداره می‌کنند. افزون بر این، نهادهای دولتی‌ای نیز در این فهرست‌ها آمده بود که به‌مثابهٔ پوشش‌هایی برای نفوذ فصائل مسلح عمل می‌کنند.
این منابع توضیح دادند که دستگاه غربی به عراقی‌ها اطلاع داده اسرائیل در آستانهٔ اجرای عملیاتی گسترده است، پس از آنکه توانمندی‌های عملیاتی و مالی فصائل ـ از جمله شبکهٔ عمیقی که ساختار نظامی آن‌ها را شکل می‌دهد ـ برملا شده است. آنان اشاره کردند که «سیاستمداران شیعه پس از اطلاع از بخشی از پروندهٔ دستگاه اطلاعاتی، صحنهٔ انفجار دستگاه‌های پیجر در لبنان را به یاد آوردند».

تصویری که ارتش امریکا از بازدید رئیس ستاد ارتش عراق، سپهبد ستاد عبدالأمیر یارالله، از پایگاه «عین‌الاسد» در اوت ۲۰۲۴ منتشر کرده است

اکنون چه باید کرد؟

یکی از رهبران شیعه در ائتلاف «چارچوب هماهنگی» گفت که این دو پیام «موازنه‌ها را برهم زد و رهبران احزاب شیعه را به شتاب در برداشتن گام‌هایی دربارهٔ سلاح فصائل واداشت؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از آنان می‌کوشند به این پرسش پاسخ دهند: اکنون چه باید کرد؟». با این حال، او تأکید کرد که «اختلاف‌هایی دربارهٔ شیوه و مرجع مورد اعتماد برای اجرای مرحلهٔ انتقالی حصر سلاح وجود دارد».
این رهبر، در گفت‌وگو با «الشرق‌الأوسط»، تأکید کرد که «مرحلهٔ نخست روند انحصار سلاح شامل تحویل موشک‌های بالستیک و پهپادها از سوی فصائل، به‌همراه برچیدن و تحویل اردوگاه‌های راهبردی در شمال و جنوب بغداد است»، و مدعی شد که مرحلهٔ دوم با «برکناری مسئولان وابسته به فصائل از هیئت الحشد الشعبی آغاز می‌شود، در انتظار نحوهٔ برخورد امریکایی‌ها با این گام‌ها».
یکی از مسئولان ائتلاف «دولت قانون» به «الشرق‌الأوسط» گفت که توافق بر سر خلع سلاح سنگین اساساً از پیش، حتی پیش از تشدید فشارهای امریکایی، میان رهبران «چارچوب هماهنگی» حاصل شده بود.
به گفتهٔ منابع آگاه، اختلاف‌ها اکنون بر سر این است که کدام نهاد دولتی مسئول برچیدن توانمندی‌های عملیاتی فصائل، تحویل گرفتن سلاح آن‌ها و مهار آن باشد؛ چرا که از دید امریکایی‌ها به نهادهای امنیتی دولتی‌ای که زیر نفوذ فصائل قرار دارند، اعتمادی وجود ندارد.
با این حال، مشکل دیگری نیز در برابر گروه‌های شیعه قرار دارد؛ زیرا آنان «نگران اجرای روند انحصار سلاح در خلال چانه‌زنی‌های سیاسی دشوار برای انتخاب نخست‌وزیر هستند، چرا که بسیاری از بازیگران از پیوند زدن این دو موضوع به یکدیگر پرهیز می‌کنند».
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور، می‌کوشد پس از آنکه در درون «چارچوب هماهنگی» بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده، برای بار دوم در این سمت ابقا شود؛ اما رقیب سرسخت او، نوری المالکی، با این تلاش‌ها مخالف است و به همراه متحدان شیعهٔ خود در پی گزینش نامزدِ مصالحه‌ای است.

آزادی عمل

در همین حال، فصائل نمی‌پذیرند به‌گونه‌ای حرکت کنند که گویی در برابر فشارها و تهدیدهای خارجی تسلیم شده‌اند. این رهبر شیعه گفت که گروه‌های شیعهٔ مسلح خواستار «آزادی عمل در چارچوبی ملی، بدون فشار و با زمان بیشتر» شده‌اند تا خود را با تحولات منطقهٔ خاورمیانه، از جمله برچیدن توان نظامی‌شان، هماهنگ کنند.
این گروه‌ها در پارلمان جدید عراق که در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۵ انتخاب شد، کرسی‌هایی به دست آوردند و مذاکره‌کنندگان خود را به ائتلاف «چارچوب هماهنگی» فرستادند تا سهمی در دولت جدید بگیرند. آنان همچنین می‌کوشند فصائلی را که در انتخابات شرکت نکرده‌اند به پیوستن به طرح حصر سلاح قانع کنند؛ با این حال، در میان بسیاری این احساس وجود دارد که آنان در پی یافتن «قربانی» هستند.
چهار گروه شیعه درخواست‌های مکرر برای اظهارنظر دربارهٔ طرح‌های اعلام‌شدهٔ حصر سلاح در دست دولت را رد کردند، اما یکی از فرماندهان برجستهٔ یک گروه شیعه به «الشرق‌الأوسط» گفت: «این طرح مورد پذیرش گروه‌هایی که در انتخابات اخیر شرکت نکرده‌اند، نیست».

سرهنگ استفانا باغلی و رئیس ستاد ارتش عراق، عبدالأمیر یارالله (وزارت دفاع عراق)

فشارهای امریکایی

دستگاه اطلاعاتی غربی هم‌زمان با ورود سرهنگ استفانا باغلی به عراق بود؛ او مدیر جدید دفتر همکاری امنیتی امریکا است، دفتری که تأمین مالی آن منوط به اجرای سه شرط مندرج در قانون بودجهٔ دفاعی امریکا خواهد بود.
کنگرهٔ امریکا در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۵ این بودجه را تصویب کرد و محدودیت‌های تازه‌ای بر تأمین مالی همکاری امنیتی با مقامات عراقی اعمال نمود؛ مگر آنکه بغداد بتواند «توان عملیاتی گروه‌های مسلحِ همسو با ایران و ادغام‌نشده در نیروهای امنیتی عراق را از طریق فرایند قابل راستی‌آزمایی خلع سلاح، برچیدن و ادغام مجدد کاهش دهد».
قانون امریکایی همچنین «تقویت اقتدار نخست‌وزیر عراق و کنترل عملیاتی او به‌عنوان فرماندهٔ کل نیروهای مسلح عراق» را شرط کرده است. افزون بر این، پیش‌بینی شده «افراد شبه‌نظامی یا نیروهای امنیتی‌ای که خارج از سلسله‌مراتب رسمی فرماندهی نیروهای امنیتی عراق فعالیت می‌کنند، در صورت دست داشتن در حمله به افراد امریکایی یا عراقی، یا ارتکاب هرگونه اقدام غیرقانونی یا بی‌ثبات‌کننده، مورد تحقیق قرار گرفته و بازخواست شوند».
منابع دیپلماتیک غربی به «الشرق‌الأوسط» گفتند که انتظار می‌رود باغلی از مقامات عراقی جدول زمانی روشنی برای اجرای قاطع این گام‌ها، به شیوه‌ای قابل راستی‌آزمایی و پایدار، مطالبه کند.
باغلی طی یک هفته، در روزهای ۱۳ و ۲۰ اکتبر ۲۰۲۵، دو بار با رئیس ستاد ارتش عراق، سپهبد ستاد عبدالأمیر یارالله، دیدار کرد. در بیانیه‌ای نظامی که آن زمان از سوی عراق منتشر شد، آمده بود که دو طرف دربارهٔ «ارتقای توانمندی‌های رزمی ارتش عراق در همهٔ سطوح» گفت‌وگو کرده‌اند.
منابع آگاه اعلام کردند که اطلاعی ندارند آیا سرهنگ باغلی هشدارهایی را دربارهٔ سرنوشت گروه‌های مسلح به مقام‌های عراقی منتقل کرده است یا نه.
از نکات قابل توجه این است که باغلی پس از بیست سال بار دیگر به عراق بازگشته است؛ او زمانی که میان سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ در چارچوب ارتش امریکا در عراق خدمت می‌کرد، درجهٔ سروانی داشت و در برنامه‌هایی برای تقویت توانمندی‌های پلیس مشارکت داشت. او بعدها هم‌زمان با تشدید خشونت‌ها عراق را ترک کرد؛ در شرایطی که آن زمان از آنچه «ضعف وفاداری و تعهد» نیروهای امنیتی در درون نهادهای رسمی می‌خواند، سخن گفته بود.
یک مقام پیشین دولتی عراق به «الشرق‌الأوسط» گفت که امریکایی‌ها بارها به دولت عراق اطلاع داده بودند که در انتظار ارائهٔ یک جدول زمانی برای برچیدن نفوذ شبه‌نظامیان هستند؛ به‌ویژه با توجه به سال ۲۰۲۶ که قرار است تکمیل توافق پایان مأموریت ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده در آن انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجهٔ امریکا تأکید کرد که ایالات متحده به پافشاری بر ضرورت خلع سلاح و برچیدن شبه‌نظامیانِ مورد حمایت ایران که حاکمیت عراق را تضعیف می‌کنند، جان امریکایی‌ها و عراقی‌ها را به خطر می‌اندازند و منابع عراق را به سود ایران غارت می‌کنند، ادامه خواهد داد. رهبران عراق به‌خوبی می‌دانند چه چیزهایی با یک شراکت قوی امریکا ـ عراق سازگار است و چه چیزهایی با آن ناسازگار.


غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
TT

غزهٔ غرق در باران، دو ماه از آتش‌بس شکننده را پشت سر می‌گذارد

مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)
مادری فلسطینی، دیروز در بیمارستان ناصر در خان‌یونس، پس از مرگ دختر شیرخوارش بر اثر سرما بر او شیون می‌کند (رويترز)

روز گذشته، نوار غزه وارد ماه سوم آتش‌بس شکننده‌ای شد که برای توقف درگیری میان اسرائیل و «حماس» از اکتبر گذشته آغاز شده بود. ساکنان آسیب‌دیده غزه دو ماهی را پشت سر گذاشته‌اند که با نقض‌های مکرر اسرائیل و رنج ناشی از کمبود کمک‌ها همراه بوده است.
هوای بد و موج باران‌های سنگینی که بر این منطقه می‌بارد، بار دیگر نیاز به تسریع ورود مواد لازم برای مقابله با شرایط سخت جوی را افزایش داده است؛ شرایطی که به مرگ یک نوزاد بر اثر سرما انجامید.
آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی «آنروا» توضیح داد که رنجِ فزایندهٔ ناشی از باران‌ها «با ورود بدون مانع کمک‌های بشردوستانه، از جمله تدارکات پزشکی و وسایل مناسب سرپناه، قابل پیشگیری است».
در همین حال، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی دست‌راستی افراطی اسرائیل، روز گذشته تهدید کرد که قبر رهبر تاریخی، عزالدین قسام، را که در داخل سرزمین‌های تحت کنترل اسرائیل قرار دارد و شاخهٔ نظامی «حماس» نام او را بر خود دارد، از میان برخواهد داشت.
بن‌گفیر ویدئویی منتشر کرد که در آن در کنار نیروهای امنیتی و یک جرثقیل دیده می‌شود که در حال برچیدن چادری بودند که برای نماز خواندن در کنار قبر قسام ــ که زادهٔ سوریه است ــ برپا شده بود.
«حماس» تأکید کرد که اقدام وزیر امنیت «تجاوزی بی‌سابقه به حرمت‌ها و نقض مقدسات» است.


عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
TT

عراق از تصمیمِ طبقه‌بندی «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان به‌عنوان دو گروه تروریستی عقب‌نشینی کرد

حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)
حامیان «حزب‌الله» لبنان پرچم‌های این حزب را در بیروت در دست دارند (رویترز)

عراق پس از آن‌که روزنامهٔ رسمی این کشور فهرستی را منتشر کرد که در آن «حوثی‌های» یمن و «حزب‌الله» لبنان در شمار گروه‌های تروریستی گنجانده شده بودند، از این طبقه‌بندی عقب‌نشینی کرد.
یک کمیتهٔ دولتی عراقی اعلام کرد فهرستی که منتشر شده، نسخهٔ ویرایش‌نشدهٔ گروه‌های تروریستی بوده و این کمیته در حال اصلاح خطا است. کمیته افزود که فهرست مورد نظر، تنها مربوط به نهادها و افرادی بوده که با دو گروه «القاعده» و «داعش» مرتبط‌اند.
و پیش از این عقب‌نشینی، ساعاتی پیش عراق «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» لبنان را روز پنج‌شنبه در فهرست تروریسم قرار داده بود.
روزنامهٔ رسمی اعلام کرده بود که یک کمیتهٔ دولتی تصمیم گرفته است اموال اشخاص و نهادهای مرتبط با «حوثی‌ها» و «حزب‌الله» را مسدود کند.
عراق همچنین بیش از ۱۰۰ نهاد و شخصیت را در سراسر جهان در فهرست تروریسم قرار داده است.
این کمیتهٔ دولتی اشاره کرد که برخی از افرادی که در فهرست تروریسم قرار گرفته‌اند، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت تحریم هستند.

روزنامهٔ رسمی همچنین اعلام کرد که «به‌روزرسانی فهرست تروریسم بر اساس تصمیمات رسمی صادرشده از سوی کمیتهٔ مسدودسازی اموال انجام می‌شود؛ تصمیماتی که به تعیین نهادها و افرادی مربوط است که مشمول اقدامات مقابله با تروریسم و تأمین مالی آن هستند».
این تصمیم یک روز پس از آن صادر شد که مایکل ریغاس، معاون وزیر خارجهٔ آمریکا، از کسانی که آنها را «شریکان عراقی» توصیف کرد، خواست تا «میلیشیاهای ایرانی را مهار کنند و مانع تهدید آنها علیه عراقی‌ها و آمریکایی‌ها شوند».
حسین مؤنس، رئیس جنبش «حقوق» وابسته به «کتائب حزب‌الله»، روز پنج‌شنبه در واکنش به این تصمیم به دولت عراق حمله کرد و آن را «متزلزل، وابسته و بی‌کرامت» توصیف کرد.

و به‌احتمال زیاد این اقدام با استقبال واشنگتن روبه‌رو خواهد شد؛ واشنگتنی که در پی کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه است؛ کشورهایی که در آنها متحدانی برای تهران وجود دارد.
ایران، که عراق را همسایه و هم‌پیمان خود می‌داند، این کشور را عنصری حیاتی برای تداوم مقاومت اقتصادش در برابر تحریم‌ها تلقی می‌کند. اما بغداد، که شریک هر دو طرفِ ایالات متحده و ایران است، نگران آن است که در تیررس سیاست فشار دولت رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، علیه تهران قرار گیرد.
ایران از طریق گروه‌های مسلح شیعهٔ قدرتمند و احزاب سیاسیِ مورد حمایت خود در بغداد، از نفوذی گستردهٔ نظامی، سیاسی و اقتصادی در عراق برخوردار است. اما افزایش فشارهای آمریکا طی سال گذشته در زمانی روی می‌دهد که ایران به‌دلیل حملات اسرائیل علیه «حزب‌الله» لبنان و «جنبش مقاومت اسلامی فلسطین» (حماس)، که متحدان تهران به‌شمار می‌روند، تضعیف شده است.