تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری

کوشش سعودی برای مهار تنش و حمله زمینی محدود اسرائیل به غزه.. هشدار ایران درباره «جنگ منطقه ای» و درگیری در مرز با لبنان

تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری
TT

تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری

تخلیه غزه و تشنج در کرانه باختری

نگاه ها از جمعه (۱۳ اکتبر) به سمت نوار غزه متمرکز شده است. اسرائیل دستور تخلیه شمال غزه را قبل از آغاز حمله زمینی احتمالی صادر کرد و حالا نوار غزه با فاجعه جا به جایی اجباری ساکنان مواجه است. کرانه باختری نیز عرصه درگیری گسترده فلسطینیان و ارتش اسرائیل است و در این میان نگرانی در این باره است که اوضاع در کرانه باختری به دلیل آنچه در غزه می گذرد هر لحظه ممکن است به نقطه انفجار برسد.
ارتش اسرائیل صبح جمعه (۱۳ اکتبر) در بیانیه ای دستور داده «همه ساکنان شهر غزه خانه هایشان در شمال غزه را ترک و به سمت جنوب بروند تا در امان باشند و در جنوب آبراه فصلی به نام وادی غزه مستقر شوند».
اسرائیل گفته که ساکنان شمال غزه فقط ۲۴ ساعت مهلت برای تخلیه این منطقه را دارند. اما این ضرب الاجل برای خروج امن جمعیت بیش از یک میلیون نفری این منطقه شلوغ کافی نیست. شمال غزه زیر آتش سنگین جنگنده های اسرائیلی است تا ساکنانش مجبور به کوچ دسته جمعی به سمت بخش های جنوبی غزه شوند.
استفان دوجاریک سخنگوی دبیر کل سازمان ملل در نشست خبری گفت «آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل مرتب در حال رایزنی و گفتگو با مقامات اسرائیلی و هشدار به آنان درباره «جلوگیری از فاجعه انسانی» هستم».
به نظر می رسد بخش های شمالی و مرکزی غزه پیش از حمله زمینی اسرائیل تخلیه شده اند. ارتش اسرائیل گفت که منتظر دستور آغاز حمله زمینی است و روز گذشته عملیات زمینی محدود با اهداف معین داشته و پس آن عقب نشینی کرده است.
ساکنان شمال غزه در ساعات اولیه جمعه (۱۳ اکتبر) فراخوان تخلیه ارتش اسرائیل را جدی نگرفتند اما صف طولانی مردم در ساعات روز برای تخلیه خانه هایشان و جابه جایی ایجاد شد.
وزارت کشور غزه از مردم خواست به «تبلیغات اسرائیل» برای تخلیه مناطقشان توجه نکنند چون همه اینها «جنگ روانی» است. «گردان های القسام» نیز تاکید کرد «مهاجرت در قاموس ما مگر به خاطر بازگشت به عسقلان و قدس و حیفا و یافا و همه مناطق فلسطین نیست».
دانیال هگاری سخنگوی ارتش اسرائیل در پاسخ به اظهارات مقامات حماس گفت «اگر (حماس) جلوی تخلیه ساکنان و جا به جایی آنها به سمت جنوب غزه را بگیرد مسئولیت آثار آن با خود (حماس) است».
در این راستا آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا که سفر به چند کشور خاورمیانه را آغاز کرده گفت «برقراری گذرگاه های امن برای عبور غیر نظامیان در غزه برای ما اولویت دارد».
بلینکن جمعه (۱۳ اکتبر) در امان با ملک عبد الله دوم پادشاه اردن دیدار و گفتگو کرد. بنا به بیانیه دیوان پادشاهی، پادشاه اردن درباره «هر گونه تلاش برای جا به جایی اجباری فلسطینیان از تمام بخش های فلسطین و یا اجبار آنها به آوارگی» هشدار داد و تاکید کرد «نباید بحران را به کشورهای همسایه صادر و مساله پناهجویان را بحرانی تر کرد». محمود عباس رئیس جمهور فلسطین در دیدار با بلینکن در امان گفت «کوچ اجباری فلسطینیان در غزه غیر قابل قبول است و این رویداد نکبت دیگری خواهد شد». مقصود محمود عباس کوچ اجباری و گروهی مردم فلسطین در جنگ ۱۹۴۸ و تشکیل اسرائیل است.
سعودی که هم اکنون میزبان وزیر خارجه آمریکا است ضمن تاکید بر لزوم ایجاد راهکار عادلانه و فراگیر برای مساله فلسطین به منظور برقراری امنیت و صلح بین الملل خواستار توقف افزایش تنش و رفع محاصره غزه شد.
مرز لبنان و اسرائیل شامگاه جمعه کانون تنش بود. «حزب الله» گفت که به چندین سایت اسرائیلی در مرزهای جنوبی حمله کرده است.
رویترز اعلام کرد که یکی از فیلمبردارانش در جنوب لبنان هنگام پوشش خبری حملات هوایی اسرائیل کشته شد.
حسین امیر عبد اللهیان وزیر خارجه ایران که از دمشق به بیروت رفته گفت «اگر آمریکایی ها به دنبال این هستند که جنگ در منطقه توسعه نیابد باید اسرائیل را کنترل کنند».
او تاکید کرد «تاکید بر امنیت لبنان پس از حمله به غزه از اهداف سفرم به لبنان است».



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»