دو سال گذشت؛ چرا روسیه مطمئن است در جنگ پیروز می شود؟

سربازان روسی در مراسم افتتاح بنای یادبود نظامیان روسیه که در جنگ کشته شدند (رویترز)
سربازان روسی در مراسم افتتاح بنای یادبود نظامیان روسیه که در جنگ کشته شدند (رویترز)
TT

دو سال گذشت؛ چرا روسیه مطمئن است در جنگ پیروز می شود؟

سربازان روسی در مراسم افتتاح بنای یادبود نظامیان روسیه که در جنگ کشته شدند (رویترز)
سربازان روسی در مراسم افتتاح بنای یادبود نظامیان روسیه که در جنگ کشته شدند (رویترز)

وقتی روسیه دو سال پیش به اوکراین حمله کرد نظامیان اوکراین با چنگ و دندان به دفاع از سرزمینشان برخاستند و غرب تمام قد کنار اوکراین ایستاد و به همین دلیل امید به توان ارتش اوکراین برای مقابله با مهاجمان افزایش یافت.
دو سال گذشت و امیدها به پیروزی اوکراین کاهش فزاینده داشته و تعهد غرب به حمایت از اوکراین کاهش یافته است. کمک های نظامی چند میلیارد دلاری آمریکا با توجه به امکان افزایش جنگ و درگیری در آینده و کمبود بودجه در دوره پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بلا تکلیف است و نیز این احتمال را نباید نادیده گرفت که دولت بعدی آمریکا حمایت کمتری از اوکراین نشان دهد. خطوط مقدم در صحنه جنگ در چند ماه گذشته به استثنای موفقیت های اخیر نظامیان روسیه در شرق اوکراین تغییر نکردند.

سرباز روس نزدیک یکی از ساختمان های خرابه در آودیوکا (رویترز)

کی یف مرتب اعلام می کند که اسلحه مناسب و موثر برای نبرد با روسیه به دستش نمی رسد. طبق برخی گزارش ها نظامیان اوکراین در خطوط مقدم درگیری به دلیل کمبود مهمات و نیرو روحیه شان را باخته اند. اختلافات سیاسی داخلی و برکناری والری زالوژنی فرمانده ارتش اوکراین باعث بروز نگرانی از تکلیف استراتژی نظامی اوکراین شد.
به گزارش سی ان بی سی جیمز نیکسی مدیر برنامه روسیه و اوراسیا در اندیشکده «چتم هاوس» گفت «امسال برای اوکراین سخت تر از سال های قبلی جنگ است که بخشی از آن به دلیل تغییر زالوژنی و ترک آودیوکا توسط ارتش اوکراین است اما مساله اصلی اوکراینی ها این است که نمی دانند چقدر می توانند روی کمک های غربی حساب کنند».
او خاطر نشان کرد «تصور می کنم رئیس جمهوری که نمی تواند کمک های مرگبار ارایه کند و رئیس جمهوری که کمک های مرگبار در اختیار اوکراین قرار نمی دهد از نظر اوکراین و اوکراینی ها با یکدیگر فرق دارند. این مساله زندگی و مرگ است. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه روی پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری حساب نمی کند چون پوتین فکر می کند که فارغ از نتایج انتخابات آمریکا در ماه نوامبر روسیه پیروز خواهد شد».
نیکسی اضافه کرد «به عبارت دیگر پوتین ضعف آمریکا را فهمیده و او درست فهمیده است. اما باید منتظر ماند و دید که آیا این اعتماد به نفس پوتین در باره پیروزی به جا بوده یا خیر. پوتین دستکم می داند که توان نظامی اش در تابستان یا سال بعد چقدر است اما این کلام در مورد اوکراین صدق نمی کند».
دعواهای سیاسی داخلی در غرب خواه قبل از انتخابات آمریکا و بریتانیا و پارلمان اروپا امسال غالب خواهد بود. نیکسون می گوید «اما روسیه چنین محدودیت هایی ندارد. مسکو حاضر است برای رسیدن به پیروزی به روسیه خسارت هر چقدر بزرگ وارد کند».

ستون دود از ساختمانی در باخموت بالا می رود. باخموت در دونتسک صحنه درگیری شدید با ارتش روسیه است (آسوشیتد پرس)

روس ها روحیه گرفتند

بی گمان روسیه در آغاز سومین سال جنگ ذوق زده است و با پیشروی اخیر و تصرف آودیوکا روحیه گرفت. تصرف آودیوکا هفته گذشته بزرگ ترین پیروزی در ۹ ماه اخیر بود. روس ها هفته گذشته موفقیت های منطقه ای نیز داشتند. مسکو قبل از انتخابات ریاست جمهوری ماه آینده موفق شد مخالفان سیاسی اش در داخل را از میان بردارد. بر کسی پوشیده نیست که نتیجه انتخابات روسیه مشخص است که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به راحتی پیروز می شد به خصوص اینکه اکثر مخالفان پوتین یا در تبعید اختیاری هستند و یا حق فعالیت سیاسی ندارند و یا اینکه زندانی اند و یا درگذشتند که آخرین آنها الکسی ناوالنی هفته پیش در یکی از زندان های دور افتاده در قطب شمال درگذشت.
البته نتیجه جنگ قابل پیش بینی نیست با این حال تحلیلگران سیاسی می گویند که روسیه کارت های زیادی در ارتباط با جنگ دارد.
کرت ولکر نماینده سابق آمریکا در ناتو و فرستاده ویژه آمریکا در اوکراین به شبکه «سی ان بی سی» گفت برآوردم از گفتگوهایی که با مقامات محلی و فرماندهان نظامی اوکراین داشتم این است که آنها «از غرب و به خصوص آمریکا بسیار نگران هستند».
او افزود «آیا مثل قبل از اوکراین حمایت نظامی و اقتصادی می کنیم؟‌ آنها همچنان به این حمایت نیاز دارند و بدون حمایت غرب نگران خواهند شد چرا که روسیه منابع بیشتری دارد و به پیشروی و فشار در جبهه های درگیری و به خرید پهپاد و موشک ادامه خواهد داد و شهرهای اوکراین را مورد هدف قرار می دهد. پس این جنگ به رویه کنونی ادامه پیدا می کند و لزوما تلفات سنگین نخواهد داشت اما مثل الان ادامه می یابد و هیچ منطقه ای پس گرفته نمی شود».

سربازان روسیه وسط آوار نزدیک یک خودروی منهدم شده در آودیوکای اوکراین (رویترز)

دستاوردهای روسیه

روسیه در چند ماه نخست جنگ در اوکراین در بهار ۲۰۲۲ به خاطر استراتژی و تاکتیک های نظامی اش مورد انتقاد و تمسخر قرار گرفت و ارتش روسیه آن زمان پس از تلاش ناکام برای پیشروی به سمت کی یف به سرعت در جبهه شمالی عقب کشیدند.
به گزارش «سی ان بی سی» در آن زمان گفته شد که ارتش روسیه آموزش دیده و مجهز و منظم نیست اما تحلیلگران مسائل دفاعی معتقدند که ارتش روسیه بر این مشکلات غلبه کرد و سال گذشته سازمان یافته تر و هماهنگ تر شد.
این گزارش افزود تاکتیک های نظامی روسیه دیگر مایه ریشخند و تمسخر نیست. ارتش روسیه در مواضع دفاعی بسیار محکم سنگر گرفته و ضد حمله تابستان اوکراین را ناکام گذاشت. روسیه در اوکراین و عمدتا در بخش های شرقی دست به حمله می زند.
ارتش روسیه با تصرف آودیوکا در دونتسک پس از چندین ماه درگیری سنگین روحیه گرفت. پوتین از آن به عنوان «موفقیت مطلق و مسلم» یاد کرد و گفت که باید این رویداد «بستر ساز» شود.
تحلیلگران می گویند که روسیه پیش از انتخابات ۱۵ و ۱۷ مارس به این پیروزی دست یافته که زمان خوبی برای پوتین است. روسیه در پی این بود که در فضای اطلاعاتی اوکراین وحشت ایجاد کرده و روحیه اوکراینی ها را تضعیف کند.

سربازان اوکراینی در حال یک سامانه ضد هوایی آلمانی نزدیک شهر اودسا در جنوب اوکراین (آژانس عکس اروپا)

روسیه آمار تلفات نظامیانش در نبرد طولانی برای تصرف آودیوکا را تایید یا تکذیب نکرده اما اوکراین برآورد کرده که ۴۷ هزار سرباز روس در این نبرد کشته شدند. البته دست یابی به آمار دقیق و به روز امکان پذیر نیست اما مقامات آمریکا در ماه اوت گفتند که حدود ۵۰۰ هزار سرباز اوکراینی و روس در این نبرد کشته و زخمی شدند.
تحلیلگران می گویند آنچه برای سران مسکو اهمیت دارد تصویر پیروزی در آودیوکا در نظر مردم روسیه قبل از انتخابات است که می تواند برای غرب پیام بفرستد مبنی بر اینکه روسیه در یک جنگ طولانی عزم خود را برای رسیدن به اهدافش در اوکراین به هر قیمتی جزم کرده است.
نیروی کار
روسیه اینک تقریبا یک پنجم سرزمین اوکراین را اشغال کرده و توان خود را برای بسیج و ارسال صدها هزار نفر برای جنگ در اوکراین نشان داد. روسیه از این نظر هم دست بالا را دارد چرا که اوکراین می گفت که بسیج نیروی بیشتر از میان غیر نظامیان و فرستادن آنها برای جنگ مایه شرمساری است.
وولکر توضیح داد «به گمانم این جنگ تا زمانی که پوتین در قدرت است ادامه پیدا می کند چرا که کسی دلش به حال روس هایی که پوتین آنها را به کشتن می دهد نمی سوزد. پوتین پشت سر هم نیرو به جبهه های مقدم می فرستد و ده ها و ده ها هزار نفر را می کشد».

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه (آسوشیتد پرس)

دیوید کیریچنکو تحلیلگر مرکز تحلیل سیاست اروپا گفت «ارتش اوکراین به فکر جذب ۵۰۰ هزار سرباز دیگر برای جنگ است. ولودیمیر زلسنکی رئیس جمهور اوکراین با ابراز نگرانی گفت که این مساله «حساس» است. جذب نیرو برای جنگ «بحث داغ بین دولت و ارتش» بوده و حالا این بحث و اختلاف اجتناب ناپذیر شده است».
او افزود «پیداست که اوکراین گزینه ای به جز بسیج نیروی بیشتر از میان مردم ندارد». کیریچنکو خاطر نشان کرد «مردان و زنانی که در ۲۳ ماه گذشته در جبهه می جنگند دچار خستگی شدید و تلفات سنگین شده اند».
کیریچنکو خاطر نشان کرد «اختلافات درباره جذب نیروی بیشتر بالا گرفته و اکثر کمک های نظامی علنی آمریکا دارد به پایان می رسد و کنگره هنوز با ارسال کمک های بیشتر موافقت نکرده است. اوکراین که با کمبود تسلیحات مواجه است بسیاری از عملیات نظامی را موقتا متوقف کرده و شرایط در جبهه دشوار شده است. جنگ دستکم اینک تا حد زیادی فرسایشی شده که البته این وضع به نفع روسیه است. با این حال نشانه ای از پایان مقاومت اوکراینی ها نیست».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.