مسعد بولس، مشاور ارشد رئیسجمهوری آمریکا در امور عربی و آفریقایی، در گفتوگو با «الشرق الأوسط» اعلام کرد که گروه اخوان المسلمین و حامیان رژیم سابق سودان «خط قرمز» برای ایالات متحده هستند و «ما نخواهیم پذیرفت که آنها در آینده در رأس امور سودان قرار بگیرند». او در این مصاحبه همچنین به اهمیت گامی که هفته گذشته در واشنگتن برداشته شد اشاره کرد؛ زمانی که نمایندگان طرفین درگیری (ارتش و «نیروهای پشتیبانی سریع») به واشنگتن آمدند تا دیدگاههای خود را نزدیک کنند. او این گام را گام مهمی در راستای تلاش برای پایان دادن به جنگ دانست، اما در عین حال تأکید کرد که حوادث اخیر در فاشر سایهای بر این تحولات انداخته است و از نگرانی خود بابت احتمال تجزیه سودان و وقوع بحرانهای بیشتر خبر داد.
بولس تأکید کرد که ایالات متحده از سالها پیش با طرفین درگیری در سودان در ارتباط بوده و تلاشهایی برای دستیابی به آتشبس انسانی یا توقف موقت درگیریها انجام داده است. او افزود که آمریکا با هیچ گروهی که ارتباطی با طرفهای درگیر یا با بازماندگان رژیم سابق سودان داشته باشد، موافق نیست. با این حال، او تصریح کرد که تصمیم نهایی در این خصوص باید توسط مردم سودان اتخاذ شود و گفت که «گفتوگوهای سودانی-سودانی» باید در اولویت قرار گیرد.
*هفته گذشته در واشنگتن اتفاقات مهمی در مورد سودان رخ داد، با حضور دو هیأت از طرفین درگیری. آیا شما این را دستاوردی میدانید؟ آیا نشانهای از تغییر در مواضع طرفین مشاهده کردید؟
-در حال حاضر نمیتوانیم این را دستاورد بدانیم. ما همچنان در حال برقراری ارتباط مستمر با طرفین درگیری برای یافتن نقاط مشترک هستیم. همانطور که دیدید، اتفاقات هفته گذشته در واشنگتن بسیار مهم بودند. ما با هر یک از طرفین به طور جداگانه برای رسیدن به آتشبس یا یک توافق انسانی در حال کار هستیم. این موضوع اکنون اهمیت زیادی پیدا کرده است، به ویژه پس از اتفاقاتی که در فاشر در دو روز گذشته رخ داده است. این مسائل بسیار نگرانکننده هستند، به ویژه از منظر انسانی.
ما اکنون در چارچوب سازوکار چهارگانه ( سعودی، مصر، امارات و آمریکا) فعالیت میکنیم و علاوه بر این، ارتباطات مستقیم با طرفین درگیری در سودان داریم. این سازوکار در تاریخ ۱۲ ژوئیه یک برنامه و نقشه راه ارائه داد که امیدواریم مورد توجه قرار گیرد. همچنین هفته گذشته، یک ابتکار برای موضوعات انسانی و آتشبس سهماهه پیشنهاد کردیم که اکنون در حال بررسی توسط طرفین است. امیدواریم که به زودی به نتیجه برسیم و این موضوع حل شود.
آیا طرفین درگیری در این مذاکرات تغییرات ملموسی در مواضع خود نشان دادند، با وجود اینکه برخی از طرفین علناً مخالف گفتوگو هستند؟
-ما در حال برقراری ارتباط با هر یک از طرفین به طور جداگانه بودهایم، اما مسئلهای که شرایط را پیچیدهتر کرده، حوادث اخیر در فاشر است. این مسائل باعث تغییر اولویتها و نگرانیهای جدید شده است. امروز نگرانی اصلی این است که سودان به سمت تقسیم یا شکاف بیشتری پیش برود، که میتواند شبیه به وضعیت لیبی باشد. این چیزی است که قطعاً نمیخواهیم، زیرا میتواند بر ثبات منطقه تأثیر بگذارد، نه تنها کشورهای همسایه، بلکه همچنین بر امنیت دریانوردی در دریای سرخ نیز تأثیرگذار خواهد بود.»
در بیانیه صادره از سوی چارچوب چهارگانه (آمریکا، سعودی، مصر و امارات)، تأکید شده است که باید نقش گروههای افراطی مانند اخوان المسلمین کنار گذاشته شود. در حالی که اتهاماتی مبنی بر ارتباط این گروهها با ارتش سودان مطرح است، آیا تعهدات ملموسی از سوی ارتش برای قطع این ارتباط دریافت کردهاید؟
-ارتش سودان پاسخ مثبت و درک خوبی نشان داده است و در هفتههای اخیر، اقدامات مشخصی از سوی دولت سودان صورت گرفته که میتوان آنها را مورد توجه قرار داد، هرچند که در حال حاضر نیازی به توضیح بیشتر نداریم. اما باید بگویم که این مسئله خط قرمز برای ایالات متحده است و تصور میکنم که همینطور برای سایر اعضای چارچوب چهارگانه نیز چنین باشد. ما این موضوع را بهطور واضح در بیانیه مشترک ۱۲ ژوئیه اعلام کردیم. در اینجا هیچ ابهامی وجود ندارد. نه تنها در مورد این گروهها، بلکه هر کسی که به رژیم سابق ارتباط داشته باشد. موضع ایالات متحده و چارچوب چهارگانه در این زمینه بسیار روشن است. ما بهطور کامل توافق داریم که هیچ نقشی برای اخوان المسلمین یا حامیان رژیم سابق در مراحل آینده سودان وجود نخواهد داشت. اما در نهایت باید فراموش نکنیم که راهحل نهایی باید از سوی مردم سودان و از طریق گفتوگوهای سودانی-سودانی پیدا شود.
شما در مورد ایجاد یک دولت مدنی در آینده صحبت کردهاید. آیا ضمانتهایی دریافت کردهاید که طرفین درگیری در هیچ راهحلی در آینده دخالتی نخواهند داشت؟
-ما در این زمینه واضح بودیم. گفتهایم که مرحله آینده باید دور از هر دو طرف درگیر باشد. اما همانطور که گفتم، در نهایت تصمیمگیری در این مورد باید توسط مردم سودان صورت گیرد. این تصمیم به مردم سودان مربوط است. با این حال، ما از حضور هر گونه گروهی که ارتباطی با طرفهای جنگ یا با رژیم سابق سودان داشته باشد در آینده سودان حمایت نمیکنیم.
همیشه اشاره کردهاید که رئیسجمهوری آمریکا دونالد ترامپ خواستار صلح در سودان است. آیا فکر میکنید که او شخصاً مانند آنچه در غزه انجام داد، مداخله خواهد کرد؟
-رئیسجمهوری ترامپ اخیراً تأکید کرده است که او از راهحل صلحآمیز در سودان حمایت میکند. او خواستار یک راهحل سریع برای این درگیری و جنگ است، به ویژه در مورد جنبههای انسانی. ما میدانیم که بحران انسانی در سودان بزرگترین بحران انسانی در جهان است و متأسفانه توجه رسانهای کافی به آن نشده است. از شما به خاطر توجه به این موضوع تشکر میکنیم. این مسئله برای رئیسجمهوری ترامپ بسیار مهم است و او دستورات لازم را برای یافتن یک راهحل سریع صادر کرده است. ما میدانیم که هیچ راهحل نظامی برای این بحران وجود ندارد؛ تنها راهحل ممکن از طریق مذاکرات صلح و گفتوگو است. چارچوب چهارگانه نیز با طرح و نقشه راهی که آماده کرده، گامهای بزرگی برداشته است که میتواند ما را به این راهحل برساند.
اگر نقشهراه چارچوب چهارگانه شکست بخورد، آیا برنامهای برای مجبور کردن طرفین به پایان دادن به جنگ دارید؟
-بدون شک، همیشه گزینههای دیگری وجود دارد و ابتکارهای جایگزین نیز مطرح است. این گزینهها همیشه روی میز هستند، اما امیدواریم هرگز مجبور به استفاده از آنها نباشیم. در عوض، ما امیدواریم که تلاشهای کشورهای حامی صلح، به ویژه کشورهای چارچوب چهارگانه، به نتیجه برسد. کشورهای دیگری نیز هستند که از این مسیر حمایت میکنند و آماده کمک هستند؛ از جمله اتحادیه اروپا، تعدادی از کشورهای اروپایی، بریتانیا، ترکیه، قطر و بسیاری دیگر از کشورهای همسایه.
این گزینههای جایگزین چه هستند؟
-بدون شک، گزینههای مختلفی وجود دارد که در حال حاضر نمیتوانیم به طور عمومی از آنها پرده برداریم. اما مطمئناً ابزارهایی هستند که در صورت لزوم به آنها رجوع خواهیم کرد. هدف ما این است که از طریق یک آتشبس انسانی و سپس آغاز گفتوگوهای ملی به یک راهحل سریع دست یابیم، مسیری که ممکن است چند ماه طول بکشد.
چگونه میتوانید طرفین را به گفتوگو ترغیب کنید، آقای بولس؟
-ما از چند هفته پیش با طرفین در ارتباط هستیم. مسلماً این فرایند زمانبر است و نمیتوان در عرض یک شب حل و فصل کرد. این مسیری طولانی است که ممکن است چند ماه طول بکشد، اما ما احساس میکنیم که هر دو طرف نشان دادهاند که آماده همکاری هستند. به نظرم مردم سودان دیگر از این وضعیت خسته شدهاند. امروز حدود ۲۵ میلیون نفر در سودان به کمکهای انسانی نیاز دارند، چه کسانی که در داخل کشور آواره شدهاند، چه کسانی که به کشورهای همسایه پناه بردهاند. حدود ۸ تا ۹ میلیون پناهنده وجود دارند، از جمله ۴ یا ۵ میلیون در مصر، حدود ۲ میلیون در چاد، و شمار دیگری در کشورهای دیگر. علاوه بر این، بسیاری از مردم در داخل سودان آواره شدهاند. ما درباره نیمی از جمعیت سودان صحبت میکنیم، به علاوه دهها هزار نفری که در این جنگ جان باختهاند و دهها هزار کودک که به دلیل کمبود غذا جان خود را از دست دادهاند. وقت آن رسیده که به بحران پایان دهیم.
آیا شما امیدوار هستید؟
-من امیدوار هستم، اما در عین حال واقعبین و محتاط نیز هستم.
