بلاسخارت به «الشرق الاوسط»: در سفر به تهران صحبتی دربارهٔ انتخابات عراق نکردم

عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)
عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)
TT

بلاسخارت به «الشرق الاوسط»: در سفر به تهران صحبتی دربارهٔ انتخابات عراق نکردم

عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)
عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)

جنین هنیس پلاسخارت، نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور عراق در گفت و گوی اختصاصی با «الشرق الاوسط» اظهار کرد که در سفر اخیر خود به تهران دربارهٔ پرونده انتخابات شوراهای استانی در عراق صحبتی نکرده‌است.
رایزنی‌هایی که پلاسخارت روز یکشنبه در تهران برگزار کرد، با گمانه‌زنی‌های سیاسی زیادی همراه بود. اگرچه اطلاعات به بیرون درزیافته از دفاتر این هیئت بین‌المللی حکایت از «دستور کار مربوط به گفت و گوهای منطقه‌ای» دارد که با مقامات ایرانی روی میز گذاشته شده‌است، با این حال، منابع سیاسی مدعی شدند که انتخابات محلی «بخشی از برنامه این سفر بوده‌است».
ناظران عراقی از سفر پلاسخارت به تهران به عنوان یک «سابقه دیپلماتیک خطرناک» انتقاد کردند و گفتند که پرونده‌هایی که او با مقامات تهران در مورد آنها صحبت کرد متعلق به وزارت امور خارجه عراق است.
چند روز قبل از این بازدید، پرونده انتخابات شوراهای استانی پس از حل اختلاف سیاسی بر سر تعویق آن، به دلیل تمایل احزاب شیعه برای رفتن مستقیم به انتخابات زودهنگام در زمستان ۲۰۲۴، بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد.
منابع سیاسی آگاه گفتند که جناح‌های شیعه از تضعیف نفوذ نخست‌وزیر پس از انتخاب شوراهای جدید در استان‌ها هراس داشتند و با اصرار نیروهای بزرگ مانند ائتلاف دولت قانون برای رعایت تاریخ انتخابات محلی در نوامبر آینده موافقت کرد.
با حل و فصل مناقشه سیاسی بر سر تاریخ، نیروهای سیاسی به بررسی مقدمات سیاسی انتخابات محلی بازگشتند که مهم‌ترین آن تعیین موضع جنبش صدر در قبال آن بود؛ اینکه آیا این جنبش «برنامه ای برای تأثیرگذاری بر جو» دارد.
سیاستمداران چارچوب هماهنگی بر این باورند که تهران تنها طرفی است که می‌تواند رهبر جنبش صدر، مقتدی صدر را زیر سؤال ببرد و سناریوی انتخابات را از منظر «الحنانه»، پایگاه صدر در نجف، مشخص کند.
منابعی از چارچوب به «الشرق الاوسط» گفتند که «به احتمال زیاد پلاسخارت در سفرش به تهران به این پرونده پرداخته‌است».
اما بلاسخارت در پاسخ به سؤال «الشرق الاوسط» در مورد دستور کار این سفر و اینکه آیا در آنجا پرونده سیاسی در مورد انتخابات را مورد بحث قرار داده‌است، گفت: «نه... من در مورد این موضوع صحبت نکردم».
یک منبع نزدیک به دفاتر هیئت بین‌المللی به «الشرق الاوسط» گفت: «اختیار بین‌المللی اعطا شده به (یونامی) به آن کمک می‌کند تا علاوه بر امنیت مرزی و پاکسازی مین، نقش واقعی در فعال کردن گفت و گوهای منطقه ای با هدف حمایت از عراق ایفا کند».
در بیانیه وزارت امور خارجه ایران به نقل از حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه این کشور با تأکید بر لزوم امنیت در تفاهم نامه امنیتی که در ماه مارس گذشته بین دو کشور امضا شد، آمده‌است: «امنیت مرزی بین دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است».
به نظر می‌رسد که نیروهای سیاسی شیعه نگران برنامه‌های جنبش صدر هستند، اما نمی‌توانند تحرکات آن را چند ماه مانده به تاریخ انتخابات به وضوح رصد کنند. به قول یکی از رهبران جنبش صدر، این نیروها تلاش می‌کنند همه را به این نگرانی بکشانند.



ایران و اسرائیل: تقابل پاسخ‌ها و معادلات قدرت و بازدارندگی

تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
TT

ایران و اسرائیل: تقابل پاسخ‌ها و معادلات قدرت و بازدارندگی

تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)

آمریکا همیشه کار درست را انجام می‌دهد، اما پس از تجربه تمامی گزینه‌های دیگر. این سخن وینستون چرچیل درباره آمریکاست که به‌خوبی به وضعیت کنونی درگیری ایران و اسرائیل از زمان انقلاب ایران در اواخر دهه ۱۹۷۰ می‌پردازد. اسرائیل و ایران از تمام راه‌های مختلف در این نبرد استفاده کرده‌اند؛ از جنگ نیابتی و عملیات اطلاعاتی تا تقابل مستقیم. همکاری ایران و اسرائیل در ماجرای ایران-کنترا در دهه ۱۹۸۰ تنها استثنا بود که به درخواست آمریکا صورت گرفت. هرچند شرایط تغییر کرده است، بازیگران همچنان همان‌ها هستند. حتی می‌توان گفت که آمریکا تا کنون، به‌جز تلاش جیمی کارتر برای آزادسازی گروگان‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۸۰، به‌طور مستقیم ایران را هدف نظامی قرار نداده است. همچنین ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، که در عراق در سال ۲۰۲۰ و با توجیه ترامپ مبنی بر «تهدید قریب‌الوقوع» انجام شد، نمونه‌ای دیگر از این رویکرد است.

رهبر ایران علی خامنه‌ای در دیداری در تهران در روز یکشنبه سخنرانی می‌کند (خبرگزاری غرب آسیا - رویترز)

قدرت تصویر

امروزه، تصویر به عنصر مهمی برای نمایش پیروزی یا شکست تبدیل شده است. در عصر دیجیتال، تصویر خود پیام است، همان‌طور که فیلسوف فرانسوی، رژی دوبریه، اشاره می‌کند. تصویر امروز همپای توپ و هواپیما و جنگ سایبری حرکت می‌کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ماه گذشته تصویری منتشر کرد که نشان می‌داد دستور ترور حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، را صادر می‌کند. همچنین، هفته گذشته، از مرکز فرماندهی و کنترل وزارت دفاع اسرائیل، تصاویری از نتانیاهو در حال رهبری جنگ علیه ایران منتشر شد. در مقابل، ایران هم تصویری از سرتیپ امیر علی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، در حال صدور دستور شلیک موشک به اسرائیل در اوایل اکتبر و طی عملیات «وعده صادق-۲» منتشر کرد. پس از آن، تصویری از آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در حال اعطای نشان به حاجی زاده منتشر شد.

هنگام اجرای عملیات «وعده صادق-۲»، تصاویر موشک‌های ایرانی که در هوا پخش می‌شد، به‌طور زنده در رسانه‌ها نمایش داده شد. این تصاویر برای داخل اسرائیل نگران‌کننده بود، زیرا به دلیل کوچک بودن مساحت اسرائیل، صدمات قابل توجهی می‌توانست وارد شود. اما در پاسخ اخیر اسرائیل، چنین تصویری از نمایش قدرت وجود نداشت، هرچند وسعت و قدرت ابزارهای استفاده‌شده از سوی اسرائیل بسیار بیشتر بود. دلیل این تفاوت چیست؟

تصویری ماهواره‌ای گرفته شده توسط شرکت «پلانت لبز» خسارات وارده به تأسیسات نظامی پارچین در جنوب شرقی تهران را در تاریخ ۲۴ اکتبر نشان می‌دهد (رویترز)

حمایت پشت پرده

همواره باید به دنبال حامیان این درگیری‌ها بود. آمریکا نقشی عملیاتی در غزه و کنترلی در لبنان ایفا می‌کند. در غزه، اسرائیل با هدایت آمریکا و تحت نظارت‌های گاه محدود و گاه شدید واشنگتن عمل می‌کند. اما در لبنان، جنگ تحت هدایت اسرائیل با آزادی عملی بیشتری از سوی آمریکا پیش می‌رود. در سطح ژئوپلیتیکی و در رابطه با ایران، آمریکا با محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای مواجه است که نمی‌تواند آن‌ها را نادیده بگیرد.

معادلات قدرت و بازدارندگی

در معادلات کنونی قدرت و بازدارندگی منطقه‌ای، پس از واکنش اخیر اسرائیل به ایران، نکات زیر قابل بررسی هستند:

در زمان جنگ، بازدارندگی از بین می‌رود و برای بازسازی آن، استفاده از خشونت تنها راه است. ایران نشان داده که می‌تواند به عمق اسرائیل حمله کند و اسرائیل نیز ثابت کرده که بازوی قدرتمندش به ایران می‌رسد. اما هنوز هیچ یک موفق به تثبیت معادلات بازدارندگی جدیدی نشده‌اند که آینده نظم منطقه‌ای را تعیین کند.

با واکنش اسرائیل، دینامیک جنگ در صحنه‌های لبنان و غزه دوباره فعال شده است، زیرا پس از هر پاسخ، اجراکننده در حالت دفاعی قرار می‌گیرد و منتظر واکنش طرف مقابل می‌ماند.

بنیامین نتانیاهو در جلسه امنیتی در وزارت دفاع در تل‌آویو در جریان حمله‌ای که آخر هفته گذشته ایران را هدف قرار داد (دفتر رسانه‌ای دولت اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)

ایران نمی‌تواند خود را ضعیف نشان دهد، زیرا ضعف به معنای دعوت از دشمن به حمله است. هنری کیسینجر گفته است که ضعف، تجاوز را جلب می‌کند؛ ازاین‌رو، ایران باید با اقدامات خود نشان دهد که قدرتمند است.

مبدأ «صبر استراتژیک» دیگر برای ایران با شرایط فعلی مطابقت ندارد، چرا که ایران در وضعیت بحرانی استراتژیک قرار دارد. اگر پاسخ دهد، مشکل ایجاد می‌شود و اگر پاسخ ندهد، ضعف نشان می‌دهد. گزارش‌ها حاکی از این است که اسرائیل در حمله اخیر خود، تمامی سامانه‌های دفاعی ایران را هدف قرار داده است که در صورت صحت، به اسرائیل امکان پرواز آزادانه در آسمان ایران را می‌دهد.

این شرایط برای اسرائیل هم صادق است. ضعف، حتی در حد تصور، برای اسرائیل مسئله‌ای مرگ و زندگی است. دیوید بن گوریون به موشه دایان گفت که اسرائیل با شکست در اولین جنگ سقوط می‌کند.

مشکل ایران در این است که هنگام پاسخ، تنها و بدون حمایت خارجی است، به‌ویژه پس از تضعیف نیروهای متحدش، مانند حزب‌الله. در مقابل، اسرائیل با حمایت کامل آمریکا واکنش نشان می‌دهد.

پایان دادن به چرخه پاسخ‌ها

پایان دادن به چرخه پاسخ‌ها و پاسخ به پاسخ، نیاز به ترتیب و شرایط خاصی دارد که همه طرف‌ها بتوانند آن را بپذیرند. به نظر می‌رسد که هنوز شرایط به این مرحله نرسیده است.