بلاسخارت به «الشرق الاوسط»: در سفر به تهران صحبتی دربارهٔ انتخابات عراق نکردم

عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)
عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)
TT

بلاسخارت به «الشرق الاوسط»: در سفر به تهران صحبتی دربارهٔ انتخابات عراق نکردم

عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)
عبداللهیان يلتقي بلاسخارت في طهران أمس (الخارجية الإيرانية)

جنین هنیس پلاسخارت، نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور عراق در گفت و گوی اختصاصی با «الشرق الاوسط» اظهار کرد که در سفر اخیر خود به تهران دربارهٔ پرونده انتخابات شوراهای استانی در عراق صحبتی نکرده‌است.
رایزنی‌هایی که پلاسخارت روز یکشنبه در تهران برگزار کرد، با گمانه‌زنی‌های سیاسی زیادی همراه بود. اگرچه اطلاعات به بیرون درزیافته از دفاتر این هیئت بین‌المللی حکایت از «دستور کار مربوط به گفت و گوهای منطقه‌ای» دارد که با مقامات ایرانی روی میز گذاشته شده‌است، با این حال، منابع سیاسی مدعی شدند که انتخابات محلی «بخشی از برنامه این سفر بوده‌است».
ناظران عراقی از سفر پلاسخارت به تهران به عنوان یک «سابقه دیپلماتیک خطرناک» انتقاد کردند و گفتند که پرونده‌هایی که او با مقامات تهران در مورد آنها صحبت کرد متعلق به وزارت امور خارجه عراق است.
چند روز قبل از این بازدید، پرونده انتخابات شوراهای استانی پس از حل اختلاف سیاسی بر سر تعویق آن، به دلیل تمایل احزاب شیعه برای رفتن مستقیم به انتخابات زودهنگام در زمستان ۲۰۲۴، بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد.
منابع سیاسی آگاه گفتند که جناح‌های شیعه از تضعیف نفوذ نخست‌وزیر پس از انتخاب شوراهای جدید در استان‌ها هراس داشتند و با اصرار نیروهای بزرگ مانند ائتلاف دولت قانون برای رعایت تاریخ انتخابات محلی در نوامبر آینده موافقت کرد.
با حل و فصل مناقشه سیاسی بر سر تاریخ، نیروهای سیاسی به بررسی مقدمات سیاسی انتخابات محلی بازگشتند که مهم‌ترین آن تعیین موضع جنبش صدر در قبال آن بود؛ اینکه آیا این جنبش «برنامه ای برای تأثیرگذاری بر جو» دارد.
سیاستمداران چارچوب هماهنگی بر این باورند که تهران تنها طرفی است که می‌تواند رهبر جنبش صدر، مقتدی صدر را زیر سؤال ببرد و سناریوی انتخابات را از منظر «الحنانه»، پایگاه صدر در نجف، مشخص کند.
منابعی از چارچوب به «الشرق الاوسط» گفتند که «به احتمال زیاد پلاسخارت در سفرش به تهران به این پرونده پرداخته‌است».
اما بلاسخارت در پاسخ به سؤال «الشرق الاوسط» در مورد دستور کار این سفر و اینکه آیا در آنجا پرونده سیاسی در مورد انتخابات را مورد بحث قرار داده‌است، گفت: «نه... من در مورد این موضوع صحبت نکردم».
یک منبع نزدیک به دفاتر هیئت بین‌المللی به «الشرق الاوسط» گفت: «اختیار بین‌المللی اعطا شده به (یونامی) به آن کمک می‌کند تا علاوه بر امنیت مرزی و پاکسازی مین، نقش واقعی در فعال کردن گفت و گوهای منطقه ای با هدف حمایت از عراق ایفا کند».
در بیانیه وزارت امور خارجه ایران به نقل از حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه این کشور با تأکید بر لزوم امنیت در تفاهم نامه امنیتی که در ماه مارس گذشته بین دو کشور امضا شد، آمده‌است: «امنیت مرزی بین دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است».
به نظر می‌رسد که نیروهای سیاسی شیعه نگران برنامه‌های جنبش صدر هستند، اما نمی‌توانند تحرکات آن را چند ماه مانده به تاریخ انتخابات به وضوح رصد کنند. به قول یکی از رهبران جنبش صدر، این نیروها تلاش می‌کنند همه را به این نگرانی بکشانند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.