گروسی: بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران را نادیده نگیرید

مدیرکل آژانس اتمی خواستار بازآفرینی سازوکار گفت‌وگو با ایران شد

«رويترز»
«رويترز»
TT

گروسی: بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران را نادیده نگیرید

«رويترز»
«رويترز»

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به این که توجه‌ها به جنگ بین اسرائیل و حماس معطوف شده، از سران قدرت‌های جهانی خواست که گفت و گوها با ایران را از سر بگیرند و به خطراتی که انباشت اورانیوم غنی‌شده ایران دارد، بیشتر توجه کنند و از آن غافل نمانند.
رافائل گروسی به روزنامه فایننشال تایمز گفت: «باید به نحوی سیستم گفت و گو با ایران را بازآفرینی کرد.. ممکن است مردم به (جاه طلبی‌های هسته ای ایران) نگاه نکنند، اما مشکل وجود دارد».
جنگ در غزه تلاش‌های دولت آمریکا برای کاهش تنش‌ها با ایران را به دلیل تلاش برای مهار بحران هسته‌ای متوقف کرد.
در ماه سپتامبر، ایالات متحده و ایران پس از ماه‌ها مذاکره، تبادل زندانیان را به پایان رساندند و واشینگتن ۶ میلیارد دلار از پول نفت ایران را که در کره جنوبی نگهداری می‌شد، آزاد کرد.
علاوه بر توافق مبادله زندانیان، تهران و واشینگتن توافق کردند که اقدامات تشدیدکننده را کاهش دهند، که برخی امیدوارند بستری برای گفت و گوهای بیشتر در مورد محدود کردن فعالیت هسته‌ای ایران ایجاد کند.
گروسی گفت: «به جای تلاش برای احیای توافقنامه ۲۰۱۵ (معروف به برنامه جامع اقدام مشترک) که از زمانی که ایالات متحده آن را ترک کرد، در سال ۲۰۱۸، در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، دچار تزلزل شد، به بازسازی سیستم گفت و گو با ایران نیاز است».
گروسی گفت: «تلاش برای بازگرداندن توافق هسته‌ای به چارچوب برجام کارساز نخواهد بود. هنوز هم می‌توانید آن را برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بنامید اما در واکنش به شرایط جدید، باید برجام ۲ یا چیزی شبیه به آن باشد».
او همچنین گفت که وضعیت پیرامون برنامه هسته‌ای ایران «بسیار نامشخص» است. گروسی از کشورها خواست که «بنشینند و دوباره با هم تعامل کنند».
ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سال ۲۰۱۹ در واکنش به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های گسترده علیه تهران افزایش داده‌است. ایران اورانیوم را در بالاترین سطح خود غنی سازی می‌کند، البته که تهران همچنان غنی سازی به منظور استفاده تسلیحاتی را رد کرده‌است.
گروسی افزود که ذخایر اورانیوم غنی شده تهران تا حد تسلیحاتی همچنان ادامه دارد، اگرچه در ماه‌های اخیر کاهش یافته‌است. آخرین گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ذخایر غنی شده ایران تا ۶۰ درصد، نزدیک به سطح تسلیحاتی، از اواسط ماه اوت تا پایان اکتبر نزدیک به ۷ کیلوگرم افزایش یافته، این در حالی است که قبلاً با سرعت ۱۵ کیلوگرم یا بیشتر افزایش یافته بود.
مقامات آمریکایی می‌گویند که ایران ظرفیت تولید «مواد شکافت پذیر» کافی برای تولید سلاح هسته‌ای را ظرف دو هفته دارد.
گروسی با اشاره به «وضعیت سیاسی در کشورهای مختلف» گفت که از دیگر موانع پیشرو برای پیگیری مذاکرات هسته‌ای با ایران، عوامل انحراف توجه در داخل کشورهای مختلف است.
ایران قرار است انتخابات پارلمانی را در ماه مارس برگزار کند، در حالی که ایالات متحده قرار است انتخابات ریاست جمهوری را در پایان سال آینده برگزار کند.
وی در پایان افزود: «ما از کسی نمی‌خواهیم که به ایران فشار بیاورد، بلکه با ما تعامل کند. برای موفقیت این منظور، به حداقل اجماع بین‌المللی بر سر اینکه ایران باید واقعاً با ما همکاری کند نیاز است».
از زمان فروپاشی توافق برجام، دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به برنامه ایران محدود شده‌است، تا جایی که بازرسان از فوریه ۲۰۲۱ وارد کارخانه تولید سانتریفیوژ نشده‌اند.



سرنوشت مرموز قاآنی؛ روی دیگر «جنگ سایه»

اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»
اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»
TT

سرنوشت مرموز قاآنی؛ روی دیگر «جنگ سایه»

اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»
اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»

در ساعات اخیر، شایعات زیادی در مورد سرنوشت اسماعیل قاآنی، فرمانده «نیروی قدس» سپاه پاسداران ایران، مطرح شده است. این شایعات به نتایج متناقضی منجر شده‌اند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که او در نتیجه یک حمله اسرائیلی در خارج از کشور زخمی شده یا در حال تحقیق به خاطر «تجسس» به نفع اسرائیل است. در حالی که نهادهای رسمی ایران همچنان به حفظ ابهام پرداخته و اطلاعات محدودی درباره وضعیت او ارائه می‌دهند.

تاریخچه وقایع

قاآنی آخرین بار در تاریخ ۲۹ سپتامبر در دفتر «حزب‌الله» در تهران دیده شد، جایی که به مناسبت ترور دبیرکل «حزب‌الله» به ابراز تسلیت پرداخته بود. پنج روز بعد، علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در «مصلی تهران» در مراسم بزرگداشت نصرالله حاضر شد، اما قاآنی و دیگر رهبران غایب بودند.

در تاریخ ۶ اکتبر، خبرگزاری «تسنیم» تصاویری از خامنه‌ای منتشر کرد که در آن «نشان فتح» را به امیر علی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوایی سپاه، اهدا می‌کرد. قاآنی نیز در آن مراسم غایب بود. در تاریخ ۹ اکتبر، ایران به شکلی مشکوک به سرنوشت قاآنی اشاره کرد و گفت خامنه‌ای به زودی به او «مدال فتح» خواهد داد. خبرگزاری «تسنیم» اعلام کرد که اسماعیل قاآنی در «سلامت کامل» است.

اما در ۱۰ اکتبر، گزارش‌هایی مبنی بر این‌که «فرمانده نیروی قدس تحت تحقیق است» منتشر شد.

موج‌های شایعه

در این دوره از آخرین ظهور قاآنی تا ۱۰ اکتبر، سه شایعه مختلف در مورد او منتشر شد.

شایعه اول، بلافاصله پس از ترور نصرالله، حاکی از این بود که قاآنی زخمی یا کشته شده است و «سپاه» به سرعت این شایعه را تکذیب کرد.

در تاریخ ۵ اکتبر، اسرائیل به یک ساختمان در ضاحیه حمله کرد و ادعا کرد که هدف آن‌ها هاشم صفی‌الدین، رئیس شورای اجرایی «حزب‌الله» بوده است. در این زمان شایعه دوم مطرح شد که قاآنی در آنجا بوده و کشته یا زخمی شده است.

«سپاه» سه روز بعد تکذیب کرد که قاآنی زخمی شده باشد. در ۱۰ اکتبر، بابک تقوایی، کارشناس نظامی، در رسانه‌های اجتماعی نوشت که قاآنی تحت تحقیق است. برخی گزارش‌ها به شدت از این موضوع صحبت کردند و ادعا کردند که او به دلیل «شکنجه» دچار حمله قلبی شده است.

خبرگزاری‌های «تسنیم» و «فارس» که وابسته به «سپاه» هستند، ادعای بازداشت قاآنی را رد کردند و «تسنیم» از گزارشی که به ۱۰ منبع نسبت داده شده بود، تمسخر کرد.

سرّ تضارب

تأیید شایعات مربوط به وضعیت قاآنی دشوار است، زیرا آن‌ها به سیستم خبری پیچیده و سازمان‌یافته «سپاه» وابسته هستند که در شکل‌دهی و هدایت افکار عمومی نقش مهمی ایفا می‌کند. این وضعیت پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، به طرز فزاینده‌ای افزایش یافته است.

این فرضیه وجود دارد که تهران از اینکه چگونه به شکل دراماتیک حسن نصرالله و رهبری «حزب‌الله» را در یک هفته از دست داده است، شوکه شده و احساس می‌کند که نفوذ اطلاعاتی یک واقعیت هولناک است. به همین دلیل، از مکان قاآنی محافظت می‌شود.

اما این فرضیه به دلیل ابهامات موجود در اعتبار ایران، به فرضیه دیگری منجر شده است که بر اساس آن، رقابت درون «سپاه» ممکن است برخی طرف‌ها را به کنار گذاشتن قاآنی ترغیب کند.

شک و تردید در توانایی قاآنی برای پر کردن جای قاسم سلیمانی، به ویژه در مقابله با جنگ شدید با اسرائیل، افزایش یافته است.

فرضیه دیگری وجود دارد که هدف از ایجاد نظرات عمومی درباره سرنوشت قاآنی، ترغیب ایرانی‌ها به تعامل است تا مشخصات دقیقی درباره وضعیت و مکان قاآنی افشا کنند، به خصوص اینکه او در فهرست اهداف اسرائیل قرار دارد.

با این حال، سرنوشت قاآنی به طور نامحدود مخفی نخواهد ماند و ممکن است ایران به زودی فرضیه و گمانه‌زنی جدیدی ارائه دهد، زمانی که ادعاهای «سپاه» مبنی بر اینکه خامنه‌ای «مدال فتح» را به قاآنی اعطا خواهد کرد، واقعیت پیدا کند.

Read also