شبه‌نظامیان عراقی به درخواست قآانی حملات به آمریکا را متوقف کردند

منابع: قاآنی فرمانده سپاه قدس در فرودگاه بغداد با شبه نظامیان دیدار کرد

مرتفعات الجولان (أ.ف.ب)
مرتفعات الجولان (أ.ف.ب)
TT

شبه‌نظامیان عراقی به درخواست قآانی حملات به آمریکا را متوقف کردند

مرتفعات الجولان (أ.ف.ب)
مرتفعات الجولان (أ.ف.ب)

چند منبع ایرانی و عراقی به رویترز گفتند که سفر اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس ایران به بغداد منجر به توقف حملات گروه‌های متحد با ایران در عراق به نیروهای آمریکایی شد. این منابع این امر را نشانه ای از تمایل تهران برای جلوگیری از درگیری گسترده‌تر توصیف کردند.
به گفته این منابع، کمتر از ۴۸ ساعت پس از آنکه واشینگتن گروه‌های همسو با ایران را مسئول کشتن سه سرباز آمریکایی در پایگاه برج ۲۲ در اردن دانست، اسماعیل قاآنی در ۲۹ ژانویه (۹ بهمن) با نمایندگان چندین گروه مسلح در فرودگاه بغداد دیدار کرد.
ده منبع گفتند که قاآنی، در فرودگاهی که چهار سال پیش یک پهپاد آمریکایی قاسم سلیمانی را در نزدیکی آن ترور کرد، به جناح‌های عراقی گفته‌است که ریخته شدن خون آمریکایی‌ها خطر واکنش شدید ایالات متحده را به همراه دارد.
این منابع افزودند که قاآنی به جناح‌های مسلح گفته‌است که باید از صحنه دور بمانند تا از حملات آمریکا به رهبران ارشد خود، تخریب زیرساخت‌های اصلی آنها یا حتی انتقام مستقیم علیه ایران خودداری کنند.
یک جناح در ابتدا با درخواست قاآنی موافقت نکرد، اما بیشتر جناح‌های دیگر موافقت کردند. روز بعد، گروه کتائب حزب‌الله وابسته به ایران اعلام کرد که حملات خود را متوقف خواهد کرد.
از چهارم فوریه (۱۵ بهمن) تاکنون هیچ حمله‌ای به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه صورت نگرفته‌است، این در حالی است که در دو هفته منتهی به سفر آقای قاآنی، بیش از ۲۰ حمله اینچنینی صورت گرفته بود.
یکی از رهبران ارشد یکی از گروه‌های مسلح عراقی متحد با ایران گفت: «بدون مداخله مستقیم قاآنی، متقاعد کردن کتائب حزب‌الله برای توقف عملیات نظامی خود برای کاهش تنش غیرممکن بود».
قاآنی و نیروی قدس سپاه پاسداران ایران که با گروه‌های مسلح متحد از لبنان تا یمن همکاری می‌کند، هنوز به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ نداده‌اند.
کتائب حزب‌الله و جناح دیگر برای اظهار نظر در دسترس نبودند. نه کاخ سفید و نه پنتاگون واکنشی نشان ندادند.
رسانه‌های عراقی از سفر قاآنی خبر دادند، اما جزئیات پیام وی و تأثیر آن بر کاهش حملات در گزارش‌های پیش از آن درج نشده بود.
رویترز در این رابطه با سه مقام ایرانی، یک مقام ارشد امنیتی عراق، سه سیاستمدار شیعه عراقی، چهار منبع در جناح‌های مسلح عراقی متحد با ایران و چهار دیپلمات متمرکز بر امور عراق گفت و گو کرد.

از سرگیری مذاکرات عراق و آمریکا

موفقیت آشکار دیدار قاآنی، نفوذ ایران بر جناح‌های مسلح عراق را برجسته می‌کند که در مواقعی برای افزایش فشار و در برخی مواقع برای کاهش تنش‌ها عمل می‌کند تا در خدمت هدف خود یعنی خروج نیروهای آمریکایی از عراق باشد.
پنج منبع گفتند که دولت بغداد، متحد مشترک تهران و واشینگتن، در تلاش است تا از تبدیل شدن این کشور به میدان جنگ برای قدرت‌های خارجی جلوگیری کند و از ایران خواسته‌است تا پس از حمله در اردن به مهار جناح‌ها کمک کند.
به دنبال آرامش متعاقب آن، مذاکرات در ۶ فوریه با ایالات متحده برای پایان دادن به حضور آمریکا در عراق از سر گرفته شد.
چندین حزب و سایر جناح‌های مسلح متحد با ایران در عراق ترجیح می‌دهند به جای انجام حملات برای پایان دادن به حضور نیروهای آمریکایی، گفت و گو کنند.
واشینگتن آماده مذاکره برای تغییر موضع نظامی خود با توجه به این حملات نبود، زیرا می‌ترسید که این امر باعث جسارت ایران شود.
ایالات متحده در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ سرباز در عراق و ۹۰۰ سرباز در سوریه در مأموریت مشاوره و کمک دارد.
این نیروها بخشی از یک ائتلاف بین‌المللی هستند که در سال ۲۰۱۴ برای مبارزه با داعش افراطی به ویژه در غرب عراق و شرق سوریه مستقر شدند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.