«جامعه بهایی»: بولدوزرهای ایرانی حتی پس از مرگ هم ما را تعقیب می‌کنند

نماینده بهایی‌ها در سازمان ملل گفت که تهران به هر طریقی بر پیروان باب فشار می‌آورد

گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)
گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)
TT

«جامعه بهایی»: بولدوزرهای ایرانی حتی پس از مرگ هم ما را تعقیب می‌کنند

گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)
گورستان خاوران در جنوب شرق تهران (X)

مقامات ایرانی تا خود قبر هم بهائی‌ها را تعقیب می‌کنند؛ اقلیتی که برای چهار دهه از آزار و اذیت و ممنوعیت قانونی رنج برده‌اند.
خبرگزاری فرانسه روز جمعه اعلام کرد که بولدوزرهایی که از سوی مقامات تهران به محل دفن بهایی‌ها فرستاده شده بود، نوشته‌ها، گل‌ها و سنگ قبرها را تخریب کردند.
پیروان بزرگ‌ترین اقلیت مذهبی غیرمسلمان در ایران معتقدند آنچه رخ داده «نقض مقدسات جدید آنها و ادامه آزار و شکنجه آنها حتی پس از مرگ است».
بهائیت یک گرایش معنوی نسبتاً جدید است که به اوایل قرن نوزدهم در ایران بازمی‌گردد. بهائیان در ایران از تبعیض در زندگی روزمره خود شکایت دارند که این امر آنها را در تجارت و حتی دفن مردگان خود با مشکل مواجه می‌کند.
آنها همچنین شکایت دارند که به‌طور سیستماتیک از دسترسی به آموزش عالی در ایران محروم می‌شوند.
به گفته سازمان «جامعه جهانی بهائی» که مسئولیت دفاع از حقوق این اقلیت مذهبی را بر عهده دارد و در ایران ممنوع الفعالیت است: در گورستان خاوران در جنوب شرق تهران بین ۳۰ تا ۴۵ نفر بهائی مدفون هستند که چندی پیش درگذشتند.

آزار و اذیت تاریخی

این سازمان گزارش می‌دهد که جامعه بهایی از زمان پیروزی «انقلاب اسلامی» در سال ۱۹۷۹ مورد آزار و اذیت و تبعیض سیستماتیک قرار گرفته است. برخلاف دیگر اقلیت‌های مذهبی، قانون اساسی ایران، دین بهائی را که پیروان آن از تحصیلات عالی محروم هستند و در مجلس نماینده‌ای ندارند، به‌رغم اختصاص پنج کرسی برای سایر اقلیت‌های مذهبی غیرمسلمان، آن را به رسمیت نمی‌شناسد.
بهائیان تأکید می‌کنند که آنها از انواع مختلف آزار و اذیت و یورش به شرکت‌های خود و همچنین مصادره اموال و دستگیری آنها رنج می‌برند.
پس از «انقلاب اسلامی» در ایران، مقامات دو محل دفن متعلق به بهائیان را تحت کنترل درآوردند و آنها را مجبور به دفن مردگان خود در خاوران محل دفن زندانیان سیاسی در سال ۱۹۸۸ دفن کردند.
سیمین فهندژ، نماینده جامعه جهانی بهایی در سازمان ملل متحد معتقد است که «آنها می‌خواهند جامعه بهایی را از هر طریق ممکن تحت فشار قرار دهند».

تشدید سرکوب

نماینده جامعه جهانی بهائی در سازمان ملل، می‌گوید: «این واقعیت که آنها (مقامات جمهوری اسلامی) مردگان را هدف قرار داده‌اند نشان می‌دهد که انگیزه این اقدام، آزار و اذیت مذهبی است و نه مقابله با تهدیدی برای امنیت ملی یا جامعه».
دفتر بین‌المللی آزادی مذهبی وابسته به وزارت امور خارجه آمریکا، «تخریب» حداقل ۳۰ قبر را محکوم کرد و گفت که بهائیان در ایران هنوز «با نقض حق خود برای دفن مردگان خود مواجه هستند».
تخریب گورستان‌ها در حالی صورت می‌گیرد که ایران سرکوب پیروان بهائی را تشدید می‌کند که به گفته نمایندگان آنها تعداد آنها در کشور صدها هزار نفر تخمین زده می‌شود.
مهوش ثابت ۷۱ ساله و فریبا کمال‌آبادی ۶‬۱ ساله، از شخصیت‌های ارشد جامعه بهائی ایران، ۹ مردادماه ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شده و هم‌اکنون در حال گذراندن محکومیت‌های ۱۰ ساله خود هستند.
وزارت امور خارجه آمریکا همچنین اظهار کرد که «مصادره اموال بهاییان به میزان قابل توجهی افزایش یافته و توسل به محاکمات ساختگی برای صدور احکام حبس طولانی برای بهائیان افزایش یافته است».
حداقل ۷۰ بهایی در بازداشت موقت یا در زندان هستند، در حالی که ۱۲۰۰ نفر از آنها تحت تعقیب قضایی یا مجازات‌های سخت قرار دارند.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران، این هفته به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو گفت که از «آزار و اذیت مداوم، دستگیری‌های خودسرانه و تعرض به اعضای جامعه بهائی» بسیار مضطرب و شوکه شده است.
فهندژ با اشاره به اعتراضات سراسری سپتامبر ۲۰۲۲ معتقد است که «رفتاری که با بهائیان می‌شود ارتباط تنگاتنگی با وضعیت عمومی حقوق بشر در کشور دارد. تشدید سرکوب همزمان با بدتر شدن وضعیت عمومی حقوق بشر در ایران است. مقامات به دنبال حذف هر گونه مخالفت هستند.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»