مانور دیپلماتیک اروپا؛ نامه به شورای امنیت دربارهٔ تجاوزات هستهای ایران
سه قدرت اروپایی با ارسال نامه به شورای امنیت سازمان ملل متحد، جزئیات موارد نقض توافق توافق هستهای سال ۲۰۱۵ از سوی ایران را تشریح کردند، اقدامی که دیپلماتها روز پنجشنبه اعلام کردند هدفش فشار بر تهران برای حل مسئله بهصورت دیپلماتیک و جلوگیری از بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، در پیام ارسال شده توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان، تهدیدی صریح برای «بازگرداندن» تحریمهای سازمان ملل مطرح نشده است، اما ذکر شده است که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که از توافق هستهای حمایت میکند و اجازه بازگرداندن تحریمها را میدهد، در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود.
ایران در پیام خود موضع اروپایی را رد و اشاره کرد که رئیسجمهور سابق ایالات متحده، دونالد ترامپ، در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای خارج شد و تحریمهای اقتصادی آمریکا را بر ایران بازگرداند و گفت که توافق، حقوق ایران برای گسترش فعالیتهای هستهای خود را تضمین میکند.
تلاشهای بریتانیا، فرانسه و آلمان، که بهطور غیررسمی به گروه (E3) معروف هستند، نیز این هفته در آژانس بینالمللی انرژی اتمی نمایان شد، جایی که این گروه علیرغم محافظه کاری ایالات متحده، موفق به تصویب قطعنامهای انتقادی علیه ایران شد.
نامه این گروه به تاریخ ۳ ژوئن به گزارشی از آژانس در ماه گذشته اشاره کرد که در آن آمده بود پیشرفت هستهای ایران از جمله اقداماتی برای گسترش ذخایر اورانیوم غنیشده بالا و نرخ تولید آن، توافق ۲۰۱۵ را نقض میکند.
توافقنامه منعقد شده با سه کشور اروپایی، چین، روسیه و ایالات متحده موسوم به برجام، توانایی ایران در غنیسازی اورانیوم را محدود میکند، فرآیندی که میتواند مواد مورد استفاده در ساخت سلاحهای هستهای را تولید کند. در مقابل، ایالات متحده، سازمان ملل و اتحادیه اروپا تحریمهای اعمالشده بر ایران را لغو میکنند.
تنشها با ایران از زمان حمله گروه حماس فلسطین که توسط ایران حمایت میشود به جنوب اسرائیل در ۷ اکتبر افزایش یافته است. گروههای دیگر همپیمان با ایران نیز به اهداف آمریکایی، اسرائیلی و غربی حمله میکنند. تهران فعالیتهای برنامه هستهای خود را تسریع میکند و در عین حال توانایی آژانس را برای نظارت بر فعالیتهایش محدود میکند.
گروه E3 در پیامی اعلام کرد: «اوجگیری برنامه هستهای ایران برجام را بیمحتوا کرده و ارزش آن را در زمینه منع گسترش سلاحهای هستهای کاهش داده است».
سفیر ایران در سازمان ملل در پیامی به تاریخ ۵ ژوئن گفت: «تصمیم ایران برای اتخاذ تدابیر اصلاحی، در پاسخ به خروج غیرقانونی یکجانبه ایالات متحده و کاملاً با حقوق ذاتی خود سازگار است».
دیپلماتهای غربی و منابع دیگر مطلع از پیام گفتند که هدف از آن تلاش برای افزایش فشار بر ایران در داخل شورای امنیت سازمان ملل و خریدن زمان برای حل دیپلماتیک قبل از انقضای قطعنامه سال آینده است که به کشورها اجازه بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را میدهد.
یک منبع مطلع از پیام گفت که هدف «ارزیابی پیشرفت هستهای ایران است که غیرقابل قبول شده و شدت گرفته است و همچنین به منظور افزایش فشار در داخل شورای امنیت سازمان ملل است».
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، دربارهٔ اجرای توافق ۲۰۱۵ دو گزارش سالانه به شورا ارائه میدهد که معمولاً در ژوئن و دسامبر است. قرار است شورای امنیت گزارش بعدی او را در ۲۴ ژوئن بررسی کند.
مردی در جاده اصلی نزدیک فرودگاه بینالمللی بیروت در مقابل تابلوی تبلیغاتی حاوی تصاویر هنیه، سلیمانی و فؤاد شکر دوچرخه میراند (AFP)
تهران - لندن:«الشرق الأوسط»
TT
تهران - لندن:«الشرق الأوسط»
TT
سپاه پاسداران فرضیه «نفوذ داخلی» در ترور هنیه را تقویت کرد
مردی در جاده اصلی نزدیک فرودگاه بینالمللی بیروت در مقابل تابلوی تبلیغاتی حاوی تصاویر هنیه، سلیمانی و فؤاد شکر دوچرخه میراند (AFP)
پس از دو روایت مهیج از «نیویورک تایمز» آمریکا و «تلگراف» بریتانیا، «سپاه پاسداران» در ایران تلاش کرد تا ماجرای ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش «حماس» را در انحصار خود درآورد و اخیراً گفته است که یک «موشک کوتاه برد» به محل اقامت وی در تهران اصابت کرده است، روایتی که ممکن است احتمال نفوذ داخلی را افزایش دهد.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز مدعی شد بمبی که دو ماه پیش در مقر هنیه در تهران کار گذاشته شده بود عامل ترور او بوده است، در حالی که تحقیقات روزنامه بریتانیایی تلگراف نشان داد که «موساد (سازمان اطلاعاتی اسرائیل) از عوامل ایرانی برای کار گذاشتن بمب در سه اتاق مجزا در ساختمانی که رهبر جنبش حماس در آن اقامت داشت استفاده کرده است».
روایت «سپاه پاسداران»
سپاه پاسداران بامداد شنبه با صدور بیانیهای به زبان فارسی و عربی شکسته اعلام کرد: «رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس با شلیک راکت کوتاهبرد ترور شد».
در این بیانیه نحوه ترور با پرتاب یک گلوله کوتاه برد با کلاهک به وزن حدود ۷ کیلوگرم همراه با انفجاری قوی از خارج از محل اقامت مهمانان تشریح شده است.
سایت «سپاه نیوز»، ارگان رسمی سپاه پاسداران از شلیک موشکی از خارج از مرزهای ایران خبر داد که محل سکونت هنیه را هدف قرار داد و منجر به ترور وی شد.
انگیزههای ایران دیروز جمعه برای دفاع از روایت خود از وقایع ترور دوچندان شد. اصرار واضح بود که موضوع با پرتابه ای انجام شده است که از هوا افتاده است و نه وسیله ای که ماهها پیش در اقامتگاه میهمان فلسطینی در تهران کار گذاشته شده بود.
بر اساس وزن کلاهک مذکور در بیانیه سپاه پاسداران، منبع پرتاب آن به احتمال زیاد از یک مکان نزدیک در داخل ایران بوده است.
سپاه پاسداران معتقد است که ترور هنیه «اقدامی است که رژیم صهیونیستی با حمایت دولت آمریکا طراحی کرده است». سپاه وعده انتقام داد و گفت: «رژیم ماجراجو و تروریست صهیونیستی پاسخ این جنایت را دریافت خواهد کرد که در زمان، مکان و شیوه مناسب به مجازات اشد خود خواهد رسید».
گزارش جدید سپاه پاسداران به وضوح نشان میدهد که تهران در این ماجرا مسئولیت دارد، اما باب گمانهزنی دربارهٔ وجود نفوذ داخلی بزرگ را باز میکند که فرضیه حضور عوامل محلی را که برای اجرای عملیات استخدام شدهاند، تقویت میکند.
یمنیها پرچمها و تصاویر فؤاد شکر و اسماعیل هنیه در تظاهرات گسترده در صنعا را به اهتزاز درمیآورند (AFP)
هنیه چگونه ترور شد؟
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران، همزمان با بیانیه سپاه پاسداران گفت که در مورد ترور هنیه «دو سناریو احتمالی» وجود دارد.
اردستانی در اظهاراتی مطبوعاتی گفت: دو سناریوی محتمل دربارهٔ ترور هنیه، در یکی این است که اسرائیلیها با استفاده از یک ریزپرنده و از محل ایستگاه شماره ۲ توچال، محل مورد نظر را مورد اصابت قرار دادهاند و سناریوی دوم این است که ریزپرندهای در کار نبوده است، بلکه عدهای عوامل نفوذی در داخل ایران در حوالی همان ایستگاه شماره ۲ توچال مستقر شدهاند و با سلاحی شبیه موشک، محل اقامت هنیه را زدهاند.
این ایستگاه بر فراز کوهی مشرف به قرارگاه «امام علی» وابسته به «سپاه قدس» واقع شده است. این مهمانسرا در یک منطقه امنیتی مستحکم تحت نظارت «نیروی قدس»، معروف به قرارگاه «امام علی» برای آموزش اعضای «سپاه انقلاب» و دیگر شبهنظامیان از جناحهای نیابتی قرار دارد.
موج دستگیریها در ایران
پس از این ترور، ایران بیش از بیست نفر از جمله افسران ارشد اطلاعاتی، مقامات نظامی و کارمندان مهمانخانه ای که توسط سپاه پاسداران در تهران اداره میشد، دستگیر کرد. طبق آنچه که آشنایان با تحقیقات به نیویورک تایمز فاش کردند، این اقدام در پاسخ به نقض امنیتی «بزرگ و تحقیرآمیز» که منجر به ترور هنیه شد.
دو مقام ایرانی، که به دلیل ماهیت حساس تحقیقات نخواستند نامشان فاش شود اعلام کردند واحد اطلاعات سپاه پاسداران، متخصص در زمینه جاسوسی، تحقیقات را به عهده گرفت و به تعقیب متهمان پرداخت تا به اعضای تیم ترور که برنامهریزی، کمک و اجرای این قتل را بر عهده داشتند، برساند.
بر اساس منابع ایرانی، مأموران تمامی کارکنان اقامتگاه سپاه را تحت بازداشت قرار دادند، تعدادی از آنها را دستگیر کردند و تمامی وسایل الکترونیکی از جمله تلفنهای شخصی را ضبط کردند. آنها اشاره کردند که تیم جداگانه ای از مأموران از مقامات ارشد نظامی و اطلاعاتی که مسئول حفاظت از پایتخت بودند، بازجویی و تعدادی از
آنها را تا تکمیل تحقیقات بازداشت کردند.
اینکه ایران پس از هر نقض امنیتی علیه نهادهای امنیتی، افراد را به بهانه نقشهای مشکوک جاسوسی دستگیر میکند، تازگی ندارد. به گزارش روزنامه تلگراف، ترور هنیه در پایتخت ایران نگرانیها در مورد نفوذ اسرائیل در داخل ایران را تشدید کرد.
این روزنامه افزود که رهبر ایران «در دو روز گذشته چندین بار همه فرماندهان را احضار کرد و خواستار پاسخگویی شد».
تصویری از هنیه در تظاهرات محکومیت قتل او در شهر ساحلی صیدا لبنان (AFP)
واکنش حزبالله لبنان
علاوه بر این، ایران انتظار داشت که حزبالله لبنان در پاسخ به ترور رهبر نظامی برجسته این سازمان، فؤاد شکر، به «عمق» اسرائیل حمله کند و «به اهداف نظامی قانع نشود».
فؤاد شکر، که مسئول مدیریت عملیات حزب در جنوب لبنان بود، در حمله به ساختمانی در حومه جنوبی بیروت کشته شد.
حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله، روز پنجشنبه اسرائیل را تهدید کرد که «قطعاً پاسخ خواهد داد».
بر اساس آنچه خبرگزاری رسمی ایرنا گزارش داد، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرد که پس از ترور شکر: «ما انتظار داریم (حزبالله) اهداف بیشتری را انتخاب کند و به عمق اسرائیل حمله کند».
نمایندگی ایران گفت: «(حزبالله) و رژیم (اسرائیل) به خطوطی که حمله از آن تجاوز میکرد پایبند بودند و حزبالله پاسخ خود را به اهداف نظامی، محدود نخواهد کرد».
حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران ایران نیز گفت که حمله مرگبار اسرائیل به یک منطقه مسکونی در بیروت که منجر به کشته شدن شکر شد، به مجازات شدید اسرائیل ختم خواهد شد.
سلامی در نامه تسلیت خود به حسن نصرالله، دبیر حزبالله لبنان، به اسرائیل نسبت به عواقب ترور شکر در لبنان هشدار داد.
وی گفت: باید منتظر خشم، انتقام سخت و انتقام جویی از سوی مجاهدان وفادار در جبهههای مقاومت منطقه باشند.
ایران در همین راستا، جنازه میلاد بیدی، مستشار نظامی سپاه پاسداران که به همراه شکر در لبنان کشته شد، طی مراسمی تشییع کرد.
تجمع گسترده حامیان حوثیها برای محکوم کردن کشته شدن هنیه (AFP)
سناریوی پاسخگویی
از جمعه تا شنبه شب ایران سطح تهدیدات را بالا برده و رسانههای رسمی آن از «جنگ روانی» استفاده کردهاند تا جایی که گوینده یک شبکه تلویزیونی در یک برنامه زنده گفت: «امشب منتظر اتفاق مهمی باشید».
تیتر صفحه اول روزنامههای داخلی ایران که صبح شنبه منتشر شدند، شامل عباراتی مانند «وحشت در تلآویو» و «انتقام هنیه» بود که بر تعطیلی کارخانهها، مراکز و فرودگاههای اسرائیل در انتظار حمله ایران یا متحدانش تأکید میکرد.
حسابهای الکترونیکی ایرانی در پلتفرم «ایکس» نیز انتشار فیلمهای تبلیغاتی برای پرتاب موشک را منتشر و با فعالیتی بیسابقه، فرضیههای زیادی را دربارهٔ ماهیت واکنش تبلیغ کرد.
پلتفرمهای محلی اطلاعاتی را - که گفته میشود به رویترز نسبت داده شده است - در مورد آمادگیهای قریبالوقوع برای حمله موشکی بالستیک علیه اسرائیل، از ایران، عراق و یمن، در رابطه با بسته شدن حریم هوایی ترکیه توسط ترکیه منتشر کردند. سخنگوی رویترز اما گفت که این آژانس چنین اطلاعات ساختگی را منتشر نکرده است.
مقامات ایرانی از نکاتی در مورد شکل و اندازه واکنش به ترور هنیه استفاده کردند. حسن عاملی، عضو شورای رهبری خبرگان رهبری گفت: متأسفانه دین ما اجازه حمله به غیرنظامیان را نمیدهد، بنابراین ایران فقط مراکز نظامی را هدف قرار میدهد. اگر ایران میتوانست غیرنظامیان را هدف قرار دهد، تل آویو کاملاً تخلیه میشد و این رژیم منفور ظرف چند روز سقوط میکرد.
اما حساب کاربری شورای عالی امنیت ملی ایران در «ایکس» روز شنبه نوشت: «اجرای عملیات تنبیهی علیه اسرائیل قطعاً در زمان و نحوه تعیین شده انجام خواهد شد. نشانگرها صاعقه آتش انتقام را بشارت میدهند».
