«زخم‌ها» دستاوردهای خامنه‌ای را تهدید می‌کنند... چرا رهبر ایران در «سخت‌ترین روزهایش» قرار دارد؟

مراسم تشییع اسماعیل هنیه در تهران، 1 اوت 2024 (آسوشیتد پرس)
مراسم تشییع اسماعیل هنیه در تهران، 1 اوت 2024 (آسوشیتد پرس)
TT

«زخم‌ها» دستاوردهای خامنه‌ای را تهدید می‌کنند... چرا رهبر ایران در «سخت‌ترین روزهایش» قرار دارد؟

مراسم تشییع اسماعیل هنیه در تهران، 1 اوت 2024 (آسوشیتد پرس)
مراسم تشییع اسماعیل هنیه در تهران، 1 اوت 2024 (آسوشیتد پرس)

منابع مطلع در بیروت اعلام کرده‌اند که روزهای آینده، «سخت‌ترین روزهای» علی خامنه‌ای، رهبر ایران، خواهد بود. او قرار است در خطبه نماز جمعه، خبر درگذشت حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، را اعلام کند. گفته شده ممکن است مجبور شود تصمیمات سخت و خطرناکی بگیرد؛ تصمیماتی که از زمان جانشینی خمینی در سال ۱۹۸۹، از آن‌ها اجتناب کرده بود.

منابع افزودند که اعلام رسمی اسرائیل درباره تصمیمش برای پاسخ به حمله موشکی اخیر ایران به سرزمین‌هایش، خامنه‌ای را در موقعیت بسیار حساسی قرار داده است.

این منابع برخی از موفقیت‌هایی را که ایران در دوران خامنه‌ای به دست آورده، به شکل زیر خلاصه کردند:

  • راه‌اندازی جنگی با شدت پایین علیه اسرائیل بدون دخالت مستقیم و آشکار ایران.
  • مدیریت ماهرانه فضای پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و دور نگه‌داشتن ایران از اتهامات.
  • برخورد با «بی‌طرفی مثبت» نسبت به سقوط طالبان توسط آمریکا و رسیدن نیروهای آمریکایی به مرزهای ایران و افغانستان.
  • استفاده از فرصت حمله آمریکا به عراق برای از بین بردن رژیم صدام حسین، که یک مانع منطقه‌ای بود.
  • ایجاد بی‌ثباتی در حضور نظامی آمریکا در عراق با همکاری سوریه، حتی از طریق تسهیل عبور نیروهای القاعده از خاک ایران به عراق.
    سلیمانی و نصرالله و رهبران «حزب‌الله» در یک عکس آرشیوی (رسانه‌های «حزب‌الله»)
  • ایجاد یک شراکت کامل بین قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، و حسن نصرالله، با حمایت کامل از این رابطه.
  • نتیجه این شراکت این بود که ایران توانست کنترل واقعی بر چهار پایتخت عربی (بیروت، دمشق، بغداد و صنعا) به دست آورد. همچنین موفق شد توافق هسته‌ای با آمریکا را امضا کند، بدون اینکه نیاز باشد نقش منطقه‌ای ایران یا ایجاد ارتش‌های نیابتی در این کشورها مورد بحث قرار گیرد.
  • با وجود ترورهایی که اسرائیل در داخل ایران انجام داد، اما ایران تحت رهبری خامنه‌ای از رویارویی مستقیم و آشکار با اسرائیل اجتناب کرد.

منابع همچنین به آنچه «زخم‌های دردناک» برای رهبر ایران نامیدند، اشاره کردند:

ترور قاسم سلیمانی توسط ارتش آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد در سال ۲۰۲۰، که به دستور رئیس‌جمهور وقت، دونالد ترامپ، انجام شد، ضربه‌ای شدید به ایران و خامنه‌ای بود، به‌خاطر جایگاه، محبوبیت و نمادین بودن سلیمانی.عملاً، ایران تهدیدهای خود برای انتقام از سلیمانی را عملی نکرد، چرا که یکی از اصول سیاست خامنه‌ای جلوگیری از درگیری مستقیم با آمریکا بوده است؛ چون آمریکا می‌تواند ایران را ده‌ها سال به عقب براند.

عکس آرشیوی سلیمانی با رهبر ایران (سایت رهبر)

پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» در ۷ اکتبر گذشته، مقامات اسرائیلی اعلام کردند که از تشدید تنش جلوگیری خواهند کرد، حتی با وجود اینکه یحیی السنوار بخشی از محور ایران بود و نصرالله جبهه پشتیبانی از این عملیات را تشکیل داده بود.

بنیامین نتانیاهو متوجه شد که ایران از رویارویی مستقیم پرهیز می‌کند، زیرا ممکن است به جنگ با آمریکا منجر شود. بنابراین، نتانیاهو تصمیم گرفت با حملات سنگین به حضور نظامی ایران در سوریه، تهران را به این درگیری بکشاند.

ایران پس از این حملات اسرائیل که از خطوط قرمز عبور کرده بود، تحت فشار شدیدی قرار گرفت و مجبور شد از مرحله استفاده از نیروهای نیابتی فراتر برود و با حمله مستقیم موشکی به اسرائیل در آوریل گذشته، پاسخ دهد. این اقدام پس از حمله به کنسولگری ایران در دمشق انجام شد.

مراسم تشییع اسماعیل هنیه در تهران، 1 اوت 2024 (آسوشیتد پرس)

اسرائیل سطح چالش را افزایش داد و رهبر حماس، اسماعیل هنیه، را در تهران ترور کرد. ایران تلاش کرد با این رویداد کنار بیاید تا از یک جنگ منطقه‌ای جلوگیری کند.

چالش برای ایران زمانی بیشتر شد که اسرائیل جنگ خود را در لبنان آغاز کرد و تا جایی پیش رفت که حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، را ترور کرد. این ترور سومین ضربه بزرگ پس از ترور سلیمانی و هنیه بود.

منابع اشاره کردند که ایران نمی‌تواند ببیند که «حزب‌الله» و پایگاه مردمی‌اش خسارت‌های بی‌سابقه‌ای متحمل شوند. خامنه‌ای می‌داند که نتانیاهو «انقلابی علیه محور مقاومت» به راه انداخته و دستاوردهای دوران طولانی رهبری او را تهدید می‌کند.

این منابع افزودند که تصمیمات خامنه‌ای پس از پاسخ احتمالی اسرائیل، ممکن است منطقه را وارد مرحله‌ای کند که آمریکا نتواند از آن خارج بماند. آن‌ها تأکید کردند که روزهای آینده «سخت‌ترین روزهای رهبر ایران و منطقه» خواهد بود.



سپاه پاسداران فرضیه «نفوذ داخلی» در ترور هنیه را تقویت کرد

مردی در جاده اصلی نزدیک فرودگاه بین‌المللی بیروت در مقابل تابلوی تبلیغاتی حاوی تصاویر هنیه، سلیمانی و فؤاد شکر دوچرخه می‌راند (AFP)
مردی در جاده اصلی نزدیک فرودگاه بین‌المللی بیروت در مقابل تابلوی تبلیغاتی حاوی تصاویر هنیه، سلیمانی و فؤاد شکر دوچرخه می‌راند (AFP)
TT

سپاه پاسداران فرضیه «نفوذ داخلی» در ترور هنیه را تقویت کرد

مردی در جاده اصلی نزدیک فرودگاه بین‌المللی بیروت در مقابل تابلوی تبلیغاتی حاوی تصاویر هنیه، سلیمانی و فؤاد شکر دوچرخه می‌راند (AFP)
مردی در جاده اصلی نزدیک فرودگاه بین‌المللی بیروت در مقابل تابلوی تبلیغاتی حاوی تصاویر هنیه، سلیمانی و فؤاد شکر دوچرخه می‌راند (AFP)

پس از دو روایت مهیج از «نیویورک تایمز» آمریکا و «تلگراف» بریتانیا، «سپاه پاسداران» در ایران تلاش کرد تا ماجرای ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش «حماس» را در انحصار خود درآورد و اخیراً گفته است که یک «موشک کوتاه برد» به محل اقامت وی در تهران اصابت کرده است، روایتی که ممکن است احتمال نفوذ داخلی را افزایش دهد.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز مدعی شد بمبی که دو ماه پیش در مقر هنیه در تهران کار گذاشته شده بود عامل ترور او بوده است، در حالی که تحقیقات روزنامه بریتانیایی تلگراف نشان داد که «موساد (سازمان اطلاعاتی اسرائیل) از عوامل ایرانی برای کار گذاشتن بمب در سه اتاق مجزا در ساختمانی که رهبر جنبش حماس در آن اقامت داشت استفاده کرده است».

روایت «سپاه پاسداران»

سپاه پاسداران بامداد شنبه با صدور بیانیه‌ای به زبان فارسی و عربی شکسته اعلام کرد: «رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس با شلیک راکت کوتاه‌برد ترور شد».
در این بیانیه نحوه ترور با پرتاب یک گلوله کوتاه برد با کلاهک به وزن حدود ۷ کیلوگرم همراه با انفجاری قوی از خارج از محل اقامت مهمانان تشریح شده است.
سایت «سپاه نیوز»، ارگان رسمی سپاه پاسداران از شلیک موشکی از خارج از مرزهای ایران خبر داد که محل سکونت هنیه را هدف قرار داد و منجر به ترور وی شد.
انگیزه‌های ایران دیروز جمعه برای دفاع از روایت خود از وقایع ترور دوچندان شد. اصرار واضح بود که موضوع با پرتابه ای انجام شده است که از هوا افتاده است و نه وسیله ای که ماه‌ها پیش در اقامتگاه میهمان فلسطینی در تهران کار گذاشته شده بود.
بر اساس وزن کلاهک مذکور در بیانیه سپاه پاسداران، منبع پرتاب آن به احتمال زیاد از یک مکان نزدیک در داخل ایران بوده است.
سپاه پاسداران معتقد است که ترور هنیه «اقدامی است که رژیم صهیونیستی با حمایت دولت آمریکا طراحی کرده است». سپاه وعده انتقام داد و گفت: «رژیم ماجراجو و تروریست صهیونیستی پاسخ این جنایت را دریافت خواهد کرد که در زمان، مکان و شیوه مناسب به مجازات اشد خود خواهد رسید».
گزارش جدید سپاه پاسداران به وضوح نشان می‌دهد که تهران در این ماجرا مسئولیت دارد، اما باب گمانه‌زنی دربارهٔ وجود نفوذ داخلی بزرگ را باز می‌کند که فرضیه حضور عوامل محلی را که برای اجرای عملیات استخدام شده‌اند، تقویت می‌کند.

یمنی‌ها پرچم‌ها و تصاویر فؤاد شکر و اسماعیل هنیه در تظاهرات گسترده در صنعا را به اهتزاز درمی‌آورند (AFP)

هنیه چگونه ترور شد؟

احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران، همزمان با بیانیه سپاه پاسداران گفت که در مورد ترور هنیه «دو سناریو احتمالی» وجود دارد.
اردستانی در اظهاراتی مطبوعاتی گفت: دو سناریوی محتمل دربارهٔ ترور هنیه، در یکی این است که اسرائیلی‌ها با استفاده از یک ریزپرنده و از محل ایستگاه شماره ۲ توچال، محل مورد نظر را مورد اصابت قرار داده‌اند و سناریوی دوم این است که ریزپرنده‌ای در کار نبوده است، بلکه عده‌ای عوامل نفوذی در داخل ایران در حوالی همان ایستگاه شماره ۲ توچال مستقر شده‌اند و با سلاحی شبیه موشک، محل اقامت هنیه را زده‌اند.
این ایستگاه بر فراز کوهی مشرف به قرارگاه «امام علی» وابسته به «سپاه قدس» واقع شده است. این مهمانسرا در یک منطقه امنیتی مستحکم تحت نظارت «نیروی قدس»، معروف به قرارگاه «امام علی» برای آموزش اعضای «سپاه انقلاب» و دیگر شبه‌نظامیان از جناح‌های نیابتی قرار دارد.

موج دستگیری‌ها در ایران

پس از این ترور، ایران بیش از بیست نفر از جمله افسران ارشد اطلاعاتی، مقامات نظامی و کارمندان مهمانخانه ای که توسط سپاه پاسداران در تهران اداره می‌شد، دستگیر کرد. طبق آنچه که آشنایان با تحقیقات به نیویورک تایمز فاش کردند، این اقدام در پاسخ به نقض امنیتی «بزرگ و تحقیرآمیز» که منجر به ترور هنیه شد.
دو مقام ایرانی، که به دلیل ماهیت حساس تحقیقات نخواستند نامشان فاش شود اعلام کردند واحد اطلاعات سپاه پاسداران، متخصص در زمینه جاسوسی، تحقیقات را به عهده گرفت و به تعقیب متهمان پرداخت تا به اعضای تیم ترور که برنامه‌ریزی، کمک و اجرای این قتل را بر عهده داشتند، برساند.
بر اساس منابع ایرانی، مأموران تمامی کارکنان اقامتگاه سپاه را تحت بازداشت قرار دادند، تعدادی از آنها را دستگیر کردند و تمامی وسایل الکترونیکی از جمله تلفن‌های شخصی را ضبط کردند. آنها اشاره کردند که تیم جداگانه ای از مأموران از مقامات ارشد نظامی و اطلاعاتی که مسئول حفاظت از پایتخت بودند، بازجویی و تعدادی از
آنها را تا تکمیل تحقیقات بازداشت کردند.
اینکه ایران پس از هر نقض امنیتی علیه نهادهای امنیتی، افراد را به بهانه نقش‌های مشکوک جاسوسی دستگیر می‌کند، تازگی ندارد. به گزارش روزنامه تلگراف، ترور هنیه در پایتخت ایران نگرانی‌ها در مورد نفوذ اسرائیل در داخل ایران را تشدید کرد.
این روزنامه افزود که رهبر ایران «در دو روز گذشته چندین بار همه فرماندهان را احضار کرد و خواستار پاسخگویی شد».

تصویری از هنیه در تظاهرات محکومیت قتل او در شهر ساحلی صیدا لبنان (AFP)

واکنش حزب‌الله لبنان

علاوه بر این، ایران انتظار داشت که حزب‌الله لبنان در پاسخ به ترور رهبر نظامی برجسته این سازمان، فؤاد شکر، به «عمق» اسرائیل حمله کند و «به اهداف نظامی قانع نشود».
فؤاد شکر، که مسئول مدیریت عملیات حزب در جنوب لبنان بود، در حمله به ساختمانی در حومه جنوبی بیروت کشته شد.
حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، روز پنج‌شنبه اسرائیل را تهدید کرد که «قطعاً پاسخ خواهد داد».
بر اساس آنچه خبرگزاری رسمی ایرنا گزارش داد، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرد که پس از ترور شکر: «ما انتظار داریم (حزب‌الله) اهداف بیشتری را انتخاب کند و به عمق اسرائیل حمله کند».
نمایندگی ایران گفت: «(حزب‌الله) و رژیم (اسرائیل) به خطوطی که حمله از آن تجاوز می‌کرد پایبند بودند و حزب‌الله پاسخ خود را به اهداف نظامی، محدود نخواهد کرد».
حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران ایران نیز گفت که حمله مرگبار اسرائیل به یک منطقه مسکونی در بیروت که منجر به کشته شدن شکر شد، به مجازات شدید اسرائیل ختم خواهد شد.
سلامی در نامه تسلیت خود به حسن نصرالله، دبیر حزب‌الله لبنان، به اسرائیل نسبت به عواقب ترور شکر در لبنان هشدار داد.
وی گفت: باید منتظر خشم، انتقام سخت و انتقام جویی از سوی مجاهدان وفادار در جبهه‌های مقاومت منطقه باشند.
ایران در همین راستا، جنازه میلاد بیدی، مستشار نظامی سپاه پاسداران که به همراه شکر در لبنان کشته شد، طی مراسمی تشییع کرد.

تجمع گسترده حامیان حوثی‌ها برای محکوم کردن کشته شدن هنیه (AFP)

سناریوی پاسخگویی

از جمعه تا شنبه شب ایران سطح تهدیدات را بالا برده و رسانه‌های رسمی آن از «جنگ روانی» استفاده کرده‌اند تا جایی که گوینده یک شبکه تلویزیونی در یک برنامه زنده گفت: «امشب منتظر اتفاق مهمی باشید».
تیتر صفحه اول روزنامه‌های داخلی ایران که صبح شنبه منتشر شدند، شامل عباراتی مانند «وحشت در تل‌آویو» و «انتقام هنیه» بود که بر تعطیلی کارخانه‌ها، مراکز و فرودگاه‌های اسرائیل در انتظار حمله ایران یا متحدانش تأکید می‌کرد.
حساب‌های الکترونیکی ایرانی در پلتفرم «ایکس» نیز انتشار فیلم‌های تبلیغاتی برای پرتاب موشک را منتشر و با فعالیتی بی‌سابقه، فرضیه‌های زیادی را دربارهٔ ماهیت واکنش تبلیغ کرد.
پلتفرم‌های محلی اطلاعاتی را - که گفته می‌شود به رویترز نسبت داده شده است - در مورد آمادگی‌های قریب‌الوقوع برای حمله موشکی بالستیک علیه اسرائیل، از ایران، عراق و یمن، در رابطه با بسته شدن حریم هوایی ترکیه توسط ترکیه منتشر کردند. سخنگوی رویترز اما گفت که این آژانس چنین اطلاعات ساختگی را منتشر نکرده است.
مقامات ایرانی از نکاتی در مورد شکل و اندازه واکنش به ترور هنیه استفاده کردند. حسن عاملی، عضو شورای رهبری خبرگان رهبری گفت: متأسفانه دین ما اجازه حمله به غیرنظامیان را نمی‌دهد، بنابراین ایران فقط مراکز نظامی را هدف قرار می‌دهد. اگر ایران می‌توانست غیرنظامیان را هدف قرار دهد، تل آویو کاملاً تخلیه می‌شد و این رژیم منفور ظرف چند روز سقوط می‌کرد.
اما حساب کاربری شورای عالی امنیت ملی ایران در «ایکس» روز شنبه نوشت: «اجرای عملیات تنبیهی علیه اسرائیل قطعاً در زمان و نحوه تعیین شده انجام خواهد شد. نشانگرها صاعقه آتش انتقام را بشارت می‌دهند».