اجلاس سران ریاض؛ اقدامی بین‌المللی برای شکست محاصره و پایان‌دادن به اشغال

محمد بن سلمان «جنگ وحشیانه» اسرائیل را محکوم کرد.. مخالفت با هرگونه جابجایی اجباری.. ضرورت ورود فوری کمک‌ها

الأمير محمد بن سلمان يتوسط قادة الدول العربية والإسلامية المشاركين في قمة الرياض لبحث الحرب الإسرائيلية على غزة أمس (واس)
الأمير محمد بن سلمان يتوسط قادة الدول العربية والإسلامية المشاركين في قمة الرياض لبحث الحرب الإسرائيلية على غزة أمس (واس)
TT

اجلاس سران ریاض؛ اقدامی بین‌المللی برای شکست محاصره و پایان‌دادن به اشغال

الأمير محمد بن سلمان يتوسط قادة الدول العربية والإسلامية المشاركين في قمة الرياض لبحث الحرب الإسرائيلية على غزة أمس (واس)
الأمير محمد بن سلمان يتوسط قادة الدول العربية والإسلامية المشاركين في قمة الرياض لبحث الحرب الإسرائيلية على غزة أمس (واس)

اجلاس سران ۵۷ کشور عربی و اسلامی که دیروز در ریاض برگزار شد منجر به اتخاذ تصمیمات متعددی از جمله ضرورت شکست محاصره غزه توسط اسرائیل، توقف جنگ این رژیم در نوار غزه و پایان دادن به اشغال سرزمین‌های فلسطینی شد.
در این اجلاس که در شرایط استثنایی و وخیم‌ترین فاجعه پیش روی فلسطینی‌ها به ویژه در غزه برگزار شد، همچنین بر تلاش برای رساندن فوری کمک‌های بشردوستانه از جمله سوخت به نوار تأکید شد.
شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و نخست‌وزیر پادشاهی عربی سعودی که ریاست این اجلاس فوق‌العاده را برعهده داشت، بر مخالفت قاطعانه کشورش با «جنگ وحشیانه» که برادران فلسطینی در معرض آن هستند، تأکید کرد.
وی مجدداً بر لزوم توقف فوری عملیات نظامی و ایجاد کریدورهای بشردوستانه برای امداد رسانی به غیرنظامیان تأکید کرد.
شاهزاده محمد بن سلمان خطاب به سران و روسای جمهور کشورهای عربی و اسلامی گفت: «ما با یک فاجعه انسانی روبرو هستیم که گواه شکست شورای امنیت و جامعه بین‌المللی در پایان دادن به نقض آشکار قوانین و هنجارهای بین‌المللی و حقوق بشردوستانه بین‌المللی توسط اسرائیل است. این امر نشانگر استانداردهای دوگانه و گزینشی است که امنیت و ثبات جهانی را تهدید می‌کند، لذا نیازمند تلاش جمعی هماهنگ همه ما برای مقابله با این وضعیت ناگوار است. ما خواهان همکاری برای رفع محاصره از طریق آوردن کمک‌های بشردوستانه و امدادی و تأمین تجهیزات پزشکی برای بیماران و مجروحان غزه هستیم».
ولیعهد سعودی همچنین ضمن مخالفت قاطعانه ادامه تجاوز، اشغال و جابجایی اجباری مردم غزه بر موضع کشورش در مسئول دانستن مقامات اشغالگر در قبال جنایات مرتکب شده علیه مردم فلسطین تأکید کرد.
وی تأکید کرد: تنها راه رسیدن به امنیت، صلح و ثبات در منطقه پایان دادن به اشغال، محاصره و شهرک سازی و دستیابی ملت فلسطین به حقوق مشروع خود از جمله ایجاد کشور مستقل خود در مرزهای ۱۹۶۷ با پایتختی بیت‌المقدس شرقی است؛ این همان چیزی است که پایداری امنیت و ثبات منطقه و کشورهای آن را تضمین می‌کند.
در بیانیه پایانی، رهبران شرکت کننده، توصیف جنگ «انتقام جویانه» اسرائیل در غزه به عنوان «دفاع از خود» را رد کردند و گفتند: ما از شورای امنیت سازمان ملل می‌خواهیم که «قطعنامه‌ای قاطع و الزام‌آور که مستلزم توقف تجاوز اسرائیل» به غزه است، اتخاذ کند.
آنها همچنین برخواسته خود برای دستیابی به یک «راه حل جامع» که تضمین کننده وحدت غزه و کرانه باختری، «به عنوان سرزمین‌های کشور فلسطینی» تأکید کردند.
در این بیانیه از همه کشورها خواسته شده‌است که صادرات سلاح و مهمات به مقامات اشغالگر را متوقف کنند.
سران عرب و مسلمان خواستار شکستن محاصره غزه و ورود فوری کاروان‌های کمک‌های بشردوستانه عربی، اسلامی و بین‌المللی از جمله غذا، دارو و سوخت به نوار غزه شدند.
در این اجلاس از دادگاه کیفری بین‌المللی لاهه خواسته شد تا دربارهٔ جنایات جنگی و کشتارهای وحشیانه و غیرانسانی دولت اشغالگر استعماری در سرزمین‌های فلسطینی تحقیق کند.
این بیانیه وزارت امور خارجه به پادشاهی عربی سعودی به عنوان رئیس اجلاس سران را برای آغاز اقدام بین‌المللی فوری از طرف همه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب جهت توقف جنگ در غزه و فشار برای آغاز یک روند سیاسی جدی و واقعی برای دستیابی به صلح پایدار و همه‌جانبه مطابق با مراجع مورد تأیید بین‌المللی موظف کرد.
در همین رابطه، وزیر امور خارجه سعودی از تشکیل کمیته وزارتی از چند کشور فعال از جمله سعودی علاوه بر دبیران کل اتحادیه کشورهای عربی و سازمان همکاری اسلامی، برای توقف جنگ در غزه و آغاز روند سیاسی جهت دستیابی به صلح پایدار و همه‌جانبه در سطح بین‌المللی خبر داد.
وی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب گفت: «این کمیته شامل دو کشور عضو گروه ۲۰، پادشاهی عربی سعودی و اندونزی است. همچنین شامل بزرگ‌ترین اقتصاد آفریقا و بزرگ‌ترین کشور آفریقایی از نظر جمعیت شد. این ترکیب پیام روشن و مهمی است مبنی بر این که جهان اسلام از آرمان فلسطین به شکلی قوی و اساسی حمایت می‌کند و جامعه جهانی در مقابل این موضع واحد کشورهای بزرگ نمی‌تواند این پیام را نادیده بگیرد».
دبیرکل اتحادیه عرب نیز به نوبه خود گفت: «تصمیم‌گیری اجلاس سران قدرت خود را از اجماع ۵۷ کشور عربی و اسلامی می‌گیرد که به اسرائیل و جهان غرب نه گفتند». وی افزود: این نشان دهنده «فشار شدید بر کسانی است که به اسرائیل کارت سفید دادند تا این اقدامات وحشیانه را مرتکب شود».



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»