حملات موشکی روز دوشنبه (۱۵ ژانویه) سپاه پاسداران به خانه یک تاجر کرد در اربیل، مرکز اقلیم کردستان معادلات «حزب دموکرات کردستان» به رهبری مسعود بارزانی را به هم زد.
سپاه پاسداران گفت «مقر جاسوسی اسرائیل در حملات موشکی منهدم شد». نیروهای متحد و رقیب ایران در عراق تحلیل و تفسیرهای متفاوتی از این حملات دارند اما به هر حال می توان گفت حملات با موشک های بالستیک «پیام های چند جانبه دارند».
نیچروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان دو روز قبل از این حملات به بغداد سفر کرده بود اما نتوانست از «چارچوب هماهنگی» حاکم در بغداد برای توقف حملات گروه های مسلح هوادار ایران به اربیل ضمانت بگیرد. بنا به مقام های حزبی و دولتی برخی سیاستمداران به بارزانی «دوستانه» «هشدار» دادند که «تمایل کردها» برای باقی ماندن نیروهای ائتلاف بین المللی در خاک اقلیم کردستان آرامش شکننده «مورد توافق» را به هم خواهد زد.
بارزانی که از او به عنوان «چهره سیاست نرم کردها» یاد می شود سالیان سال در حقیقت «آتش نشان» شعله های سرکش بین بغداد و اربیل بود. او هفته گذشته در لحظه ای که شعله های آتش سیاست در بغداد همه جا را فرا گرفته بود بی پروا و جسورانه به این شهر سفر کرد.
آتش نشان و آتش
بارزانی و ژنرال جوئل وول فرمانده «ائتلاف بین المللی» سه شنبه (۹ ژانویه) تاکید کردند که «حضور نیروهای خارجی برای عراقی ها به منظور مبارزه با (داعش) و توسعه توانمندی نظامی بومی» اهمیت دارد.
سیاستمداران کرد پس از این دیدارها اظهاراتی از سیاستمداران در بغداد شنیدند که نشان می داد «اوضاع به سرعت به دو راهی حساس نزدیک می شود».
نیروهای شیعی خط و نشان کشیدند که پاسخ کشته شدن یکی از فرماندهان جنبش «نجبا» بر اثر حمله هوایی آمریکا را می دهند. جنبش «نجبا» یکی از گروه های مسلح است که به پایگاه های نظامی آمریکا در عراق و سوریه حمله می کند. دولت محمد شیاع السودانی نیز اعلام کرد که عراق به دنبال خروج نیروهای خارجی است. دولت عراق اندکی پس از این اظهارات شتابزده گفت که در این باره «گفتگو» می کند.
اما حالا بسیاری بر این باورند که پیام ایران با موشک های بالستیک رسید و مقامات اربیل پس از این آتشبار گسترده مجبور خواهند شد تا با خروج آمریکایی ها از نه فقط خاک عراق بلکه حتی از اربیل موافقت کنند. این به قول یکی از مشاوران سیاسی برجسته «هدف استراتژیک» ایران است.
روال معمول گروه های مسلح
اما این سوال مطرح می شود که چرا حملات موشکی این بار توسط ایران انجام شد؟ و چرا ایران می خواست خودش این پیام را ارسال کند؟ و چرا این حملات تا این اندازه ویرانگر بودند؟ چرا ایران نگذاشت گروه های مسلح عراقی به «روال معمول» حملات موشکی به پایگاه «حریر» در اربیل ادامه دهند؟
حملات هوایی گروه های مسلح به پایگاه های آمریکایی در اربیل در دو هفته گذشته افزایش یافتند اما حملات پهپادی به پایگاه «عین الاسد» در غرب عراق کاهش قابل ملاحظه داشتند.
حملات موشکی اخیر از نظر شیوه و حجم تخریب و تلفات جانی و علل حمله تا حدودی شبیه حمله موشکی سپاه به ویلای باز برزنجی سرمایه دار و تاجر نفت کرد در مارس ۲۰۲۲ است. کردها در تحلیل و تفسیر حملات اخیر و «نقشه های سپاه» برآورد می کنند که سپاه با این حملات اخیر در صدد «قطع بازوهای رهبر حزب دموکرات کردستان در حوزه تجارت و انرژی است».
فاصله رویارویی
اما سیاستمداران شیعه در بغداد بر این باورند ایران که می تواند با «اهرم های فشار» امتیاز بگیرد پس چه نیازی به این اقدامات دارد؟ چرا که ایران در دو دهه گذشته همواره سیاست اعمال فشار را با کردها در پیش گرفته بود.
فرضیه ای که برای رهبران احزاب کرد و شیعه در اربیل و بغداد متقاعد کننده تر به نظر می رسد این است که حملات موشکی اخیر سپاه در اربیل مرتبط با تحولات منطقه از غزه تا دریای سرخ هستند و ایران می ترسد حوثی های یمن را به عنوان یکی از گروه های نیابتی اش از دست بدهد و به همین دلیل تصمیم گرفت برای خرید وقت یا جلوگیری از لشکرکشی غربی ها به آب های گرم فاصله رویارویی اش با آمریکایی ها را کوتاه تر کند و تقابل نظامی را به اربیل بکشاند. سپاه پاسداران با حملات موشکی به اربیل پیام دیگری نیز به آمریکایی ها فرستاد: «حملات متوقف نخواهد شد.. به شما وعده می دهیم».
