آیا فصل جدیدی از تشدید تنش بین بغداد و اربیل آغاز شده‌است؟

قوه قضائیه کردستان انتقادات شدیدی را به دادگاه فدرال وارد کرد.. کارشناسان در انتظار «گام بعدی»

قضات اقلیم کردستان در میزگردی به میزبانی رئیس جمهوری در بغداد (رسانه های دولتی)
قضات اقلیم کردستان در میزگردی به میزبانی رئیس جمهوری در بغداد (رسانه های دولتی)
TT

آیا فصل جدیدی از تشدید تنش بین بغداد و اربیل آغاز شده‌است؟

قضات اقلیم کردستان در میزگردی به میزبانی رئیس جمهوری در بغداد (رسانه های دولتی)
قضات اقلیم کردستان در میزگردی به میزبانی رئیس جمهوری در بغداد (رسانه های دولتی)

با توجه به تصمیمات دادگاه فدرال عراق و پس از کناره‌گیری یک قاضی کرد از آن، ناظران عراقی اقدامات تشدید کننده ای را از سوی دولت اقلیم کردستان علیه مقامات بغداد پیش‌بینی کردند.کارشناسان به «الشرق الاوسط» گفتند که روابط بغداد و اربیل در آستانه یک «بهار داغ» است، اما توانایی کردها برای گرفتن مواضع اصلی ممکن است به دلیل شکاف سیاسی بین دو حزب اصلی، حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی محدود باشد.اربیل تا سال‌های اخیر یکی از برجسته‌ترین بازیگران در سطح فدرال بود و بیشتر اختلافات بین حزب بارزانی و احزاب شیعی حاکم در بغداد به خصوص حزب الدعوه به رهبری نوری المالکی و دارای ماهیت سیاسی بود، اما اکنون به یک ماهیت حقوقی و قانونی تبدیل شده و پای دادگاه فدرال به آن باز شده‌است.

مانورهای قانون اساسیبه نظر می‌رسد «مانورهای قانون اساسی» که بغداد متهم به انجام آن علیه منطقه است، اربیل را به «ضد مانور» سوق می‌دهد؛ نشانه‌های آن با خروج عبدالرحمن زیباری، عضو کرد دادگاه فدرال، که مورد حمایت حزب بارزانی است، نمایان شد.به گفته برخی کارشناسان حقوقی این اقدام به منظور اخلال در کار دادگاه فدرال از طریق برهم زدن اصل «توازن قومی و ملی» در بین اعضای آن صورت گرفته‌است.انتقاد شدید شورای قضایی اقلیم کردستان در روز چهارشنبه به دادگاه فدرال پس از حکم اخیر این دادگاه مبنی بر لغو «سهمیه» برای اقلیت‌ها صورت گرفت.قاضی عبدالجبار عزیز حسن، رئیس شورای قضایی اقلیم کردستان در یک بیانیه مطبوعاتی گفت: «عراق با صدور قانون مدیریت دولتی برای دوره انتقالی در سال ۲۰۰۴ به یک دولت فدرال تبدیل شد. نظام حکومتی آن بر اساس (ماده چهار) آن تعیین شد که بر اساس حقایق تاریخی و جغرافیایی، تفکیک قوا و تقسیم قانون اساسی آن قوا بین مرکز و اقلیم کردستان ساخته شد. پس از صدور قانون اساسی ۲۰۰۵، اقلیم کردستان و مقامات موجود آن را به رسمیت شناخت و به آن حق اعمال اختیارات اعطا شده به این مقامات را به استثنای اختیارات انحصاری مقامات فدرال داد».قاضی حسن افزود: «هر چیزی که در اختیارات انحصاری مقامات فدرال پیش‌بینی نشده باشد در صلاحیت منطقه کردستان است و اولویت قوانین منطقه نسبت به قوانین فدرال در خصوص اختیارات مشترک است. همچنین به منطقه این حق را داد که در صورت تعارض یا تناقض بین آنها، اعمال قوانین فدرال را اصلاح کند و قوانین منطقه حاکم خواهد بود».

حق قانون اساسیقاضی حسن توضیح داد «اصول قانون اساسی را نمی‌توان به هیچ بهانه‌ای زیر پا گذاشت، زیرا برای همه، از جمله دادگاه فدرال، که موظف شده‌است به آن پایبند باشد و به بهانه‌های واهی آن را نقض نکند، الزام‌آور است».وی ادامه داد: «دادگاه فدرال از اختیارات قانونی خود فراتر رفته‌است، زیرا به خود حق مداخله در همه امور بزرگ و کوچک در منطقه را داد».به گفته قاضی حسن، «تصمیم فوق‌الذکر مغایر با قانون اساسی است که مقرر می‌دارد قوانین اقلیم کردستان در مواردی که با قوانین فدرال تعارض یا مغایرت داشته باشد، ارجحیت دارد و چیزی در آن مغایر با قانون اساسی نیست. دادگاه فدرال در تصمیم خود، با اصلاح کرسی‌های پارلمان کردستان و همچنین اصلاح قانون کمیسیون انتخابات، خود را قانونگذار کرد».بر اساس این بیانیه، قوه قضائیه کردستان معتقد است که «تقسیم مناطق انتخاباتی جزو اختیارات انحصاری پارلمان منطقه است و دادگاه فدرال کاری به آن ندارد».در همین حال، مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان، بار دیگر بر پایبندی اقلیم کردستان به «حقوق قانون اساسی خود و دفاع از آن» تأکید کرد.او پس از دیدار روز چهارشنبه خود با سفیر بریتانیا در عراق، استیون هیچن، از «تسلیم نشدن تحت فشار و هرگونه شرایط» خبر داد.

تقسیم کردیحیی الکبیسی، محقق، در مورد تنش‌های اخیر قانون اساسی و سیاسی بین بغداد و اربیل معتقد است که «اقلیم کردستان با بغداد که به دنبال تضعیف مقامات آن است، ارتباط زیادی دارد»، اما «شکاف زیاد بین دو حزب اصلی در منطقه مانع از توانایی آنها برای انجام کارهای زیادی در طول این بحران می‌شود».الکبیسی به «الشرق الاوسط» گفت: منطقه روابط خوبی با بسیاری از کشورهای جهان دارد و می‌تواند از آنها برای اعمال فشار بر بغداد در بسیاری از مسائل استفاده کند، به ویژه اینکه جامعه جهانی می‌داند که بازیگر سیاسی شیعه، به ویژه متحد ایران، قدرت را به‌طور کامل در انحصار خود دارد.



نبرد حلب، سوریه را غافلگیر کرد؛ تغییر معادلات داخلی و منطقه‌ای 

نبرد حلب، سوریه را غافلگیر کرد؛ تغییر معادلات داخلی و منطقه‌ای 
TT

نبرد حلب، سوریه را غافلگیر کرد؛ تغییر معادلات داخلی و منطقه‌ای 

نبرد حلب، سوریه را غافلگیر کرد؛ تغییر معادلات داخلی و منطقه‌ای 

گروه‌های مسلح، از جمله «هیئت تحریر الشام» و گروه‌هایی که از سوی ترکیه حمایت می‌شوند، روز گذشته بخش‌هایی از غرب شهر حلب در شمال سوریه را تصرف کردند.
این گروه‌ها، پس از حملاتی که از دو روز پیش علیه نیروهای دولتی آغاز شده بود، پیشروی گسترده و سریعی داشتند. این حملات یکی از شدیدترین درگیری‌های چند سال اخیر بوده است.

این نبردها که نیروهای دولتی سوریه و متحدانش، روسیه و ایران، را غافلگیر کرد، آرامش برقرارشده در شمال غرب سوریه را که از سال 2020 بر اساس توافق آتش‌بس روسیه و ترکیه برقرار شده بود، برهم زد.

رامی عبدالرحمن، مدیر «دیده‌بان حقوق بشر سوریه»، به خبرگزاری فرانسه گفت: «این گروه‌ها وارد مناطق جنوبی‌غربی و غربی شهر حلب شده‌اند.» دو شاهد عینی از حلب نیز به خبرگزاری فرانسه گفتند که افراد مسلح را در مناطق خود دیده‌اند. این اتفاق باعث ایجاد وحشت در شهر شده است.

پیشروی این گروه‌ها ممکن است با مناطقی که تحت کنترل گروه‌های وابسته به ایران و حزب‌الله هستند، برخورد کند.

شب گذشته، با پیشروی گروه‌های مسلح، «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» گزارش داد که یک کاروان نظامی شامل 40 خودروی متعلق به «لشکر الباقر»، وابسته به ایران، از دیرالزور به سمت حلب حرکت کرده است.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در تماس تلفنی با همتای سوری خود، بسام الصباغ، بر «حمایت مداوم ایران از دولت، ملت و ارتش سوریه در مبارزه با تروریسم» تأکید کرد.

طبق آمار دیده‌بان حقوق بشر، این درگیری‌ها تاکنون جان 255 نفر را گرفته است. بیشتر قربانیان از نیروهای طرفین جنگ بوده‌اند، اما 24 نفر از کشته‌شدگان، غیرنظامیانی بوده‌اند که بیشترشان بر اثر حملات هوایی روسیه جان باخته‌اند.

تا روز جمعه، گروه‌های مسلح بیش از 50 روستا و شهرک در شمال سوریه را تصرف کرده‌اند. این پیشروی بزرگ‌ترین دستاورد آن‌ها در چند سال اخیر است.

یک منبع امنیتی سوری به خبرگزاری فرانسه گفت که نیروهای تقویتی ارتش سوریه به دومین شهر بزرگ این کشور، حلب، اعزام شده‌اند.

پیش از گزارش دیده‌بان حقوق بشر درباره ورود گروه‌های مسلح به حلب، این منبع از «درگیری‌های شدید در غرب حلب» خبر داده بود و افزود: «نیروهای کمکی رسیده‌اند، اما برای حفظ روند عملیات، جزئیات بیشتری اعلام نمی‌شود. می‌توانیم بگوییم حلب کاملاً امن است و هیچ تهدیدی متوجه آن نخواهد بود.»

هم‌زمان با این درگیری‌ها، جنگنده‌های روسی و سوری بیش از 23 حمله هوایی به ادلب و روستاهای اطراف آن انجام دادند.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد که روسیه این حملات را نقض حاکمیت سوریه دانسته و خواستار بازگشت سریع نظم از سوی دولت سوریه است.

ترکیه خواستار توقف حملات به ادلب و اطراف آن شد. ادلب پایگاه اصلی گروه‌های مسلح سوری در شمال غرب این کشور است.

وزارت خارجه ترکیه در پلتفرم «ایکس» نوشت: «ما خواهان توقف این حملات هستیم. درگیری‌های اخیر باعث افزایش تنش‌های ناخواسته در مناطق مرزی شده است.»

سرمد، یکی از ساکنان 51 ساله حلب، به خبرگزاری فرانسه گفت: «صدای موشک‌ها، توپخانه و گاهی هواپیماها را به طور مداوم می‌شنویم. آخرین بار چنین نبردهایی را 5 سال پیش شنیده بودیم.»

او که کارمند یک شرکت ارتباطاتی است، افزود: «نگران تکرار سناریوهای جنگ و آوارگی دوباره هستیم. از این وضعیت خسته شده‌ایم و فکر می‌کردیم تمام شده است، اما به نظر می‌رسد دوباره شروع شده است.»

عباس عراقچی تحولات اخیر سوریه را «توطئه‌ای آمریکایی-صهیونیستی» خواند که هدف آن برهم زدن امنیت و ثبات منطقه است.

نیک هراس، تحلیلگر مؤسسه «نیو لاینز»، معتقد است که ترکیه بر این باور است که «دولت بشار اسد به دلیل عدم اطمینان از آینده حضور ایران در سوریه در وضعیت سختی قرار دارد.»

رامی عبدالرحمن نیز گفت ارتش سوریه برای این حمله آماده نبود و با وجود حمایت هوایی روسیه، ضربات سختی دریافت کرده است. او پرسید: «آیا ارتش روی حزب‌الله که درگیر اوضاع لبنان است، حساب کرده بود؟»

یک مقام سازمان ملل روز جمعه اعلام کرد که در سه روز گذشته 27 غیرنظامی، از جمله 8 کودک، در درگیری‌های شمال غرب سوریه جان خود را از دست داده‌اند. این درگیری‌ها یکی از شدیدترین موج‌های خشونت بین نیروهای دولتی و مخالفان در سال‌های اخیر بوده است.