موج جدید مهاجرت داخلی سوری ها در لبنان

پس از اقدامات سختگیرانه در مناطق مسیحی نشین


 
آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)
  آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)
TT

موج جدید مهاجرت داخلی سوری ها در لبنان


 
آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)
  آوارگان سوریه در عرسال برای بازگشت به سوریه آماده می شوند (آرشیو-آژانس عکس اروپا)

اقدامات و تدابیر گسترده برای برخورد با کارگران متخلف سوری و آوارگان سوری که غیر قانونی در لبنان اقامت می کنند آغاز شده است. این اقدامات پس از حادثه آدم ربایی و کشتن پاسکال سلیمان هماهنگ کننده حزب «نیروهای لبنانی» در منطقه جبیل لبنان اوایل آوریل تشدید شده و موج جدید در به دری و آوارگی را برای سوری ها در خاک لبنان به خصوص مناطق اکثریت مسیحی نشین به ارمغان آورد و حالا آوارگان سوریه در حال انتقال به مناطق عمدتا سنی نشین هستند.
موج جدید آوارگی سوری های مقیم لبنان چندین ماه قبل از آغاز درگیری بین اسرائیل و «حزب الله» در مرزهای جنوبی شروع شد. «حزب الله» تصمیم گرفت به خاطر حمایت از غزه جبهه درگیری با اسرائیل آغاز کند و بدین ترتیب صدها هزار نفر از آوارگان سوری ساکن روستاها و شهرهای مرزی لبنان مجبور شدند به سمت مناطق امن تر بروند. به دنبال کشته شدن یکی از مقام های حزب «نیروهای لبنانی» توسط باند آدم ربایی که اکثر اعضای آن سوری هستند اهالی بسیاری از روستاها و شهرهای عمدتا مسیحی نشین اقدام به بیرون راندن آوارگان سوریه و تعطیلی کسب و کارهایشان کردند و اکثر آوارگان سوری از این بخش ها به طرابلس و عکار و المنیه و الضنیه در بخش های شمالی عمدتا سنی نشین در لبنان رفتند.
احمد الخیر نماینده فراکسیون «الاعتدال الوطنی» در حوزه دوم شمال (طرابلس و المنیه و الضنیه) با تایید این خبر گفت «موج جدید مهاجرت سوری ها در داخل لبنان دو دلیل دارد. اول: تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان که سوری ها از روستاهای جنوب به سمت شمال مهاجرت کردند. دوم: اقدامات نژاد پرستانه و تبعیض علیه سوری ها در مناطق دیگر».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «تعداد این آوارگان سوری که مجبور به مهاجرت به جاهای دیگر شده اند زیاد است. این شرایط جدیدی ایجاد کرده و بخش های البقاع و شمال لبنان خواه از نظر اقتصادی یا اجتماعی و امنیتی ظرفیت پذیرش این تعداد از آوارگان سوری را ندارند. پس باید حکومت لبنان زود دست به کار شود و همه ارگان ها با کمک همدیگر نقشه راه شفاف برای نحوه تعامل با بحران آوارگان سوریه به طور عام و موج جدید مهاجرت سوری ها در داخل لبنان به سمت بخش های شمالی به خصوص البقاع تنظیم و اجرا کنند».
الخیر اظهار کرد «در چند روز گذشته سیگنال های خوبی درباره لزوم دیدگاه ملی مشترک برای حل مشکل آوارگان سوری در تمامی مناطق لبنان به خصوص موج جدید مهاجرت به سمت شمال کشور و البقاع داشتیم».

یکی از تجمعات اعتراضی علیه آوارگان سوری جلوی مقر سازمان ملل (آرشیو- آسوشیتد پرس)

«مازن د.» (۵۵ ساله) مقیم عکار می گوید «بسياری از آوارگان از بخش های بترون و بشری و جبیل به سمت طرابلس و عکار رفتند چون طرابلس و عکار سنی نشین هستند و برای آوارگان سوری جای امن تری به شمار می روند. تعداد آوارگان در این مناطق افزایش ۱۲ درصدی داشته است».
او در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «سوری ها دیگر در خیابان ها و معابر و بازارها آفتابی نمی شوند و چندان با لبنانی ها رو در رو نمی شوند و اکثر آنها مجبور شدند کسب و کارهای غیر قانونی خود را تعطیل کنند و عمدتا در کارگاه ها کار می کنند. تعداد زیادی از آوارگان سوری در اعتراض به آزار و اذیت گسترده چند روز اعتصاب کردند و سرکار نرفتند».
یک منبع آگاه دولتی در گفتگو با «الشرق الاوسط» گفت به نظر می رسد بخش اعظم آوارگان جدید راهی بخش های شمالی شدند و به البقاع نرفتند. موج جدید مهاجرت آوارگان سوری به بخش های شرقی و اردوگاه های این مناطق کشیده نشده است.
از سوی دیگر دکتر بلال الحشیمی نماینده حوزه البقاع میانی می گوید موج کوچ آوارگان سوری به این منطقه کم است و به شهرها و روستاهای سنی نشین محدود می شود «چرا که آوارگان سوریه در این مناطق احساس امنیت بیشتری می کنند و با گفتمان فرقه ای و پوپولیستی و نژادپرستانه سوری ستیز غیر قابل قبول فاصله می گیرند».
الحشیمی در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «حضور آوارگان سوری در لبنان دردسر ساز است اما می توان این مشکل را به روش معقول حل و حضور آنها را ساماندهی و روند بازگشت این آوارگان را در دوره های مشخص تنظیم کرد. اما خبری از این چیزها در شرایط بلبشوی کنونی نیست».
او خاطر نشان کرد «چرا در لوایحی که پارلمان اخیرا تصویب کرده از (حزب الله) خواسته نشده تا از مناطق سوری مرزی با لبنان عقب نشینی کند. (حزب الله) در این شهرها و روستاهای سوری مرزی حضور دارد و حدود ۴۰۰ هزار نفر از آوارگان سوری مقیم لبنان اهل همین شهرها و روستاهای مرزی هستند».



سه گروگان... و هزار روز تنش بین پاریس و تهران  

تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  
تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  
TT

سه گروگان... و هزار روز تنش بین پاریس و تهران  

تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  
تظاهره‌کننده‌ای که تصویر سسیل کوهلر، گروگان فرانسوی که از دو سال پیش در ایران زندانی است، را در دست دارد ( AFP)  

روابط فرانسه و ایران در مسیری صعودی قرار گرفته است که رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، در ششم ژانویه آن را آغاز کرد، جایی که او در سخنرانی خود در برابر سفرای فرانسه در سراسر جهان، ایران را «چالش استراتژیک و امنیتی برای فرانسه، اروپا و خاورمیانه» خواند.

مکرون در یک «بیانیه اتهامی» گسترده، به برنامه هسته‌ای شتاب‌یافته ایران که به «حد قطع رابطه» رسیده است، برنامه موشکی بالیستیک آن که «اروپا، خاک و منافع آن را تهدید می‌کند»، حمایت ایران از جنگ روسیه علیه اوکراین، و تلاش‌های ایران برای بی‌ثبات‌سازی منطقه از طریق عوامل خود که «تروریسم را اجرا می‌کنند»، اشاره کرد. او همچنین به تهدید منافع فرانسه در آفریقا توسط ایران پرداخت.

مکرون نتیجه‌گیری کرد که «مسئله ایران» یکی از مهم‌ترین موضوعات گفت‌وگو با دولت جدید آمریکا خواهد بود. اما او احتمالاً عمداً از اشاره به موضوع دیگری که روابط فرانسه با ایران را مسموم می‌کند، خودداری کرد: ادامه بازداشت سه شهروند فرانسوی توسط تهران برای مدت‌های طولانی.

علیرغم تلاش‌های دیپلماتیک مداوم فرانسه در بالاترین سطوح و ارتباطات بین مکرون و رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، تهران به درخواست فرانسه توجهی نمی‌کند و هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند که ایران در ازای آزادی کسانی که فرانسه آن‌ها را «گروگان‌های دولتی» در زندان‌های ایران می‌نامد، چه می‌خواهد. بارها پاریس آنچه را که «دیپلماسی گروگان‌گیری» ایران می‌نامد، محکوم کرده است.
آنچه اکنون این موضوع را به صدر اخبار بازگردانده، گذشت هزار روز از بازداشت دو شهروند فرانسوی است: سسیل کوهلر، استاد ادبیات مدرن فرانسه، ۴۰ ساله، و همسرش ژاک پاریس، ۷۳ ساله، که استاد بازنشسته ریاضیات است. این دو در فرودگاه تهران و در آستانه سوار شدن به هواپیما برای بازگشت به فرانسه دستگیر شدند. همچنین اولیویه گروندو، ۳۴ ساله، فرانسوی دیگری است که از ۸۴۳ روز پیش در زندان اوین تهران زندانی است. او در شیراز، شهری که به عنوان توریست از آن بازدید می‌کرد، دستگیر شد.

آنچه این سه نفر را به هم مرتبط می‌کند، اتهام جاسوسی است که خانواده‌های آن‌ها و وزارت خارجه فرانسه تأکید می‌کنند که آن‌ها تنها به عنوان توریست به ایران سفر کرده‌اند. در ابتدای سال گذشته، گروندو به پنج سال زندان به اتهام «جاسوسی و توطئه علیه ایران» محکوم شد.

در ششم اکتبر ۲۰۲۲، تلویزیون ایران ویدئویی از سسیل کوهلر پخش کرد که در آن «اعتراف» کرده بود که مأمور سازمان اطلاعات خارجی فرانسه است. فرانسه بلافاصله این «اعترافات اجباری» را محکوم کرد و گفت آنچه ایران انجام داده «فقط یک نمایش مضحک» است.

در این زمینه، سپیده قلیان، روزنامه‌نگار ایرانی که مدتی را با کوهلر در یک سلول زندانی بود، در نامه‌ای به روزنامه فرانسوی «لوموند» در سپتامبر ۲۰۲۳ نوشت که کوهلر به او گفته بود «بزرگ‌ترین پشیمانی‌اش اعتراف اجباری است که از او برای تلویزیون ایران گرفته شده است.»

در روزهای جمعه و شنبه، تجمعات و تظاهرات‌های متعددی در حمایت از این سه نفر و برای فشار به منظور آزادی آن‌ها در بسیاری از شهرهای فرانسه، به ویژه پاریس، برگزار شد. وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که پاریس «با قوی‌ترین عبارات ممکن درخواست خود را برای آزادی فوری شهروندانش که توسط ایران به عنوان گروگان نگه‌داشته می‌شوند، تکرار می‌کند» و افزود که «هیچ چیزی بازداشت آن‌ها را توجیه نمی‌کند» و این بازداشت را «بی‌معنا» توصیف کرد.

کریستف لوموان، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، «شرایط بازداشت غیرقابل قبول که برخی از آن‌ها به سطح شکنجه طبق قوانین بین‌المللی می‌رسد» را محکوم و اشاره کرد که کوهلر و پاریس هر کدام در سلول‌های ۹ متر مربعی بدون پنجره زندانی هستند که چراغ‌های آن‌ها به طور مداوم روشن است و هیچ تختخوابی برای خوابیدن وجود ندارد و فرصت‌های کمی برای خارج شدن از سلول به آن‌ها داده می‌شود.

به گفته لوموان، فرانسه معتقد است که آنچه شهروندانش تجربه می‌کنند «غیرقابل تحمل» است. ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در جلسه‌ای در سنا گفت: «ما پیام‌های بسیار قاطعی به مقامات ایرانی ارسال کرده‌ایم و توضیح داده‌ایم که بدون بهبود وضعیت و بدون آزادی این گروگان‌ها، هیچ گفت‌وگوی دوجانبه‌ای نمی‌تواند انجام شود و برداشته شدن تحریم‌ها قابل تصور نیست.»

بارو تأکید کرد که اتهامات مطرح شده علیه این سه نفر «کاملاً دروغ» است. وزارت خارجه فرانسه همچنین نقض ایران از «معاهده ژنو» را محکوم کرد که به نمایندگان کنسولی اجازه می‌دهد از زندانیان بازدید کنند؛ زیرا مقامات ایرانی تنها به ندرت و با محاکمه‌های از پیش تنظیم‌شده این اجازه را می‌دهند. لوموان دوباره بین آزادی این سه نفر و امکان بهبود روابط با تهران ارتباط برقرار کرد. وزارت خارجه فرانسه از شهروندان خود خواست به ایران سفر نکنند و از کسانی که در ایران هستند خواست «فوراً» این کشور را ترک کنند و آن‌ها را از «خطر قریب‌الوقوع» و احتمال دستگیری «در هر زمان و بدون دلیل، به جز اینکه فرانسوی یا اروپایی هستند» برحذر داشت.

تنش‌ها در روز جمعه به اوج خود رسید، زمانی که وزیر راه ایران، که وزارتخانه او همچنین مسئول امور هواپیمایی کشوری است، اعلام کرد که فرانسه به طور یکجانبه پرواز بین تهران و پاریس، تنها پرواز مستقیم بین پایتخت ایران و یک پایتخت اروپایی، را لغو کرده است.

دیپلماسی گروگان‌گیری

در مواجهه با این وضعیت، فرانسه تأکید می‌کند که «آماده است و برای آزادی گروگان‌ها همچنان آماده خواهد ماند» و «به مبارزه خود علیه سیاست بازداشت گروگان‌ها توسط مقامات ایرانی ادامه خواهد داد» و خواستار «آزادی فوری آن‌ها» شده است.

نکته قابل توجه این است که وزارت خارجه فرانسه نوعی ناامیدی از رئیس‌جمهور پزشکیان ابراز کرده است، به دلیل شکست تلاش‌هایی که در بالاترین سطح انجام می‌دهد، در حالی که وضعیت گروگان‌ها در حال بدتر شدن است. واضح است که پاریس روی پزشکیان، رئیس‌جمهور «اصلاح‌طلب» که خواهان بهبود روابط کشورش با اروپایی‌ها است، شرط بسته بود.

منابع فرانسوی معتقدند که کلید سرنوشت این افراد در دست بزشکیان نیست، بلکه در دست «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است، زیرا این سه فرانسوی در بخش ۲۰۹ زندان اوین که توسط وزارت اطلاعات اداره می‌شود و زندانیان سیاسی ایرانی و خارجی در آن نگهداری می‌شوند، زندانی هستند. نعومی کوهلر، خواهر سسیل، گفت که او «روی زمین می‌خوابد و تنها سه بار در هفته و هر بار به مدت نیم ساعت اجازه دارد از سلول خود خارج شود» و ارتباطات او با خارج از زندان بیش از پنج دقیقه و تحت نظارت زندانبانانش نیست، تا جایی که او از صحبت در مورد شرایط بازداشت خود منع شده است و تنها چیزی که درخواست می‌کند کتاب است.

کارین ریوالان، وکیل کوهلر، در مصاحبه‌ای با روزنامه «وست فرانس» گفت که این سه گروگان «به دلیل کاری که انجام داده‌اند دستگیر نشده‌اند، بلکه به دلیل فرانسوی بودنشان بازداشت شده‌اند. این چیزی است که می‌توانیم آن را دیپلماسی گروگان‌گیری بنامیم»، که «به منظور معامله بر سر آن‌ها در چارچوب مذاکرات» بین ایران و دولت‌های خارجی اروپایی و غیر اروپایی انجام می‌شود. این اقدامات سال‌هاست که شناخته شده است و بارها در برخورد با فرانسه انجام شده است. اما نکته قابل توجه این است که هیچ نشانه‌ای در افق وجود ندارد که مشخص کند ایران امروز دقیقاً چه می‌خواهد، برخلاف دفعات قبلی.

به گفته یک منبع غیردولتی، احتمالاً ایران می‌خواهد بر فرانسه فشار بیاورد تا «موضع خود را در پرونده‌هایی که برای ایران مهم است، مانند تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای، نرم‌تر کند.» خواهان بهبود روابط کشورش با اروپایی‌ها است، شرط بسته بود.

منابع فرانسوی معتقدند که کلید سرنوشت این افراد در دست پزشکیان نیست، بلکه در دست «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است، زیرا این سه فرانسوی در بخش ۲۰۹ زندان اوین که توسط وزارت اطلاعات اداره می‌شود و زندانیان سیاسی ایرانی و خارجی در آن نگهداری می‌شوند، زندانی هستند. نعومی کوهلر، خواهر سسیل، گفت که او «روی زمین می‌خوابد و تنها سه بار در هفته و هر بار به مدت نیم ساعت اجازه دارد از سلول خود خارج شود» و ارتباطات او با خارج از زندان بیش از پنج دقیقه و تحت نظارت زندانبانانش نیست، تا جایی که او از صحبت در مورد شرایط بازداشت خود منع شده است و تنها چیزی که درخواست می‌کند کتاب است.

کارین ریوالان، وکیل کوهلر، در مصاحبه‌ای با روزنامه «وست فرانس» گفت که این سه گروگان «به دلیل کاری که انجام داده‌اند دستگیر نشده‌اند، بلکه به دلیل فرانسوی بودنشان بازداشت شده‌اند. این چیزی است که می‌توانیم آن را دیپلماسی گروگان‌گیری بنامیم»، که «به منظور معامله بر سر آن‌ها در چارچوب مذاکرات» بین ایران و دولت‌های خارجی اروپایی و غیر اروپایی انجام می‌شود. این اقدامات سال‌هاست که شناخته شده است و بارها در برخورد با فرانسه انجام شده است. اما نکته قابل توجه این است که برخلاف دفعات قبلی هیچ نشانه‌ای در افق وجود ندارد که مشخص کند ایران امروز دقیقاً چه می‌خواهد.

به گفته یک منبع غیردولتی، احتمالاً ایران می‌خواهد بر فرانسه فشار بیاورد تا «موضع خود را در پرونده‌هایی که برای ایران مهم است، مانند تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای، نرم‌تر کند.»