سوریه پاشنه آشیل «حزب الله» و راه نفوذ اسرائیل

حصاری با فناوری‌های جاسوسی و واحد ویژه برای پالایش داده‌ها و ردیابی تحرکات عناصر

محل ترور نصر الله در ضاحیه جنوبی بیروت (فرانس پرس)
محل ترور نصر الله در ضاحیه جنوبی بیروت (فرانس پرس)
TT

سوریه پاشنه آشیل «حزب الله» و راه نفوذ اسرائیل

محل ترور نصر الله در ضاحیه جنوبی بیروت (فرانس پرس)
محل ترور نصر الله در ضاحیه جنوبی بیروت (فرانس پرس)

شماری از مقامات پیشین و کنونی در دستگاه اطلاعاتی اسرائیل گفتند که دخالت «حزب الله» در جنگ داخلی سوریه و جنگیدن نیروهای «حزب الله» در کنار نظام بشار الاسد همچون «پاشنه آشیل» این گروه شد و این امکان را به تل آویو داد که به طور گسترده به سیستم «حزب الله» نفوذ پیدا کند. ساختار محرمانه «حزب الله» برای دهه های طولانی جای نفوذ و جاسوسی برای هیچ سازمان و کشوری باقی نگذاشته بود.

کمتر از بیست سال پس از سه بار تلاش اسرائیل برای ترور حسن نصر الله دبیر کل «حزب الله» در جنگ ۲۰۰۶ بالاخره اسرائیل روز جمعه (۲۷ سپتامبر) محل حضور نصر الله را به دقت شناسایی کرد و نصر الله و حدود ۲۰ نفر از فرماندهان ارشد «حزب الله» را پس از چند هفته ترور و تصفیه فیزیکی و حملات غیر متعارف کشت.
مقامات کنونی و پیشینی که روزنامه بریتانیایی «فایننشال تایمز» با آنها گفتگو کرده می گویند «این بار وضع فرق کرد چرا که اسرائیل در دو ماه گذشته عملیات خود را بنا به داده های اطلاعاتی ارزشمند و بی سابقه پیش برد» و روند ترورها با کشتن فواد شکر فرمانده نظامی «حزب الله» در اواخر ماه ژوئیه کلید خورد.

«تصویر اطلاعاتی متراکم»

به گزارش «فایننشال تایمز» دلیل این تحول و عملیات موفق اسرائیل در ترور فرماندهان «حزب الله» این است که اسرائیل به دنبال استقرار نیروهای «حزب الله» در سوریه از سال ۲۰۱۲ به منظور کمک به رژیم اسد برای سرکوب اعتراضات به «تصویر اطلاعاتی متراکم» درباره «حزب الله» دست پیدا کرده بود. به عبارت دیگر دست «حزب الله» در آن زمان برای اسرائیل رو شد یعنی اسرائیل به اطلاعات ارزشمندی درباره «هویت مسئول عملیات حزب و افرادی که ارتقای درجه می گرفتند و افراد فاسد و نیروهایی که سفر غیر موجه داشتند» دست پیدا کرد.

عکس آرشیوی از آموزش نظامی شبه نظامیان ایران در سوریه که در بین آنها نیروهای «حزب الله» لبنان نیز هستند (دیده بان حقوق بشر سوریه)

«حزب الله» می خواست تمام قد وارد جنگ ادامه دار در سوریه شود و به همین دلیل قواعد سفت و سخت عضو گیری نیرو را شل تر کرد و همین باعث شد تا «در معرض نفوذ و جاسوسی اسرائیل» قرار بگیرد چرا که «خبرچین های اسرائیل همه جا حضور داشتند و جاسوس های اسرائیل دنبال اعضای سابقی که احتمال داشت از «حزب الله» جدا شده باشند می گشتند».
رندا سلیم مدیر برنامه حل تعارض موسسه خاورمیانه در واشنگتن می گوید «گسترش حضور و نفوذ در سوریه باعث شد که ساز و کارهای نظارت داخلی «حزب الله» تضعیف شود و بستری برای نفوذ در سطح گسترده ایجاد گردد».

«دریایی از داده ها»

جنگ سوریه در کنار روند نفوذ «دریایی از داده ها» را در اختیار جاسوسان اسرائیل و الگوریتم های آن ها قرار داد که اکثر آنها به صورت علنی در دسترس بود، مثل «پوسترهای شهدا» که «حزب الله» از آنها به طور مرتب برای آگهی ترحیم نیروهایش در سوریه استفاده می کرد. آگهی های ترحیم حاوی اطلاعات دقیق از شهر محل تولد پیکارجو و محل کشته شدن و حلقه دوستانی که خبر را در رسانه های اجتماعی منتشر می کردند بودند. مراسم خاکسپاری علنی تر بودند و باعث شدند گاهی مقام های ارشد این گروه برای مدت کوتاه هم که شده از سایه بیرون بیایند.
این گزارش به نقل از یک مقام ارشد سابق لبنانی گفت «نفوذ به «حزب الله» توسط نهادهای اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا «بهای حمایت آنها از اسد بود». او توضیح داد «آنها باید خودشان را در سوریه آشکار می ساختند. این گروه مخفی اینجا بود که ناگزیر شد با سرویس اطلاعاتی فاسد سوریه یا سرویس های اطلاعاتی روسیه که به صورت منظم از سوی آمریکایی ها رصد می شوند در تماس باشد و اطلاعات رد و بدل کند».

پوستر "شهدا" که حزب الله آن را با نام و عکس کشته هایش در سوریه و تشییع جنازه آنها منتشر می کرد. این پوسترها منبع مهم اطلاعات هستند

یزید سابق محقق مرکز خاورمیانه بنیاد کارنگی در این باره گفت «نیروهای «حزب الله» از نیروهایی بسیار منظم و سختگیر به کسانی تبدیل شدند که اجازه ورود افراد بسیاری را (به این گروه) می دادند».
او افزود «از خود راضی بودن و تکبر و تغییر در نحوه عضوگیری آغاز ضعیف شدن آنها بود».

محاصره با فناوری های جاسوسی

تحول در جمع آوری اطلاعات به واسطه ماهواره های جاسوسی و پهپادهای پیشرفته و توانمندی های هک سایبری که گوشی های تلفن همراه را به دستگاه های شنود تبدیل می کرد به اسرائیل در روند نفوذ به «حزب الله» کمک کرد».
اسرائیل واحدی ویژه به نام «یگان ۹۹۰۰» راه اندازی کرد که الگوریتم هایی را طراحی می کند تا از طریق ترابایت ها تصاویر بصری کوچکترین تغییرات را پیدا کنند. آنها امید داشتند یک دریچه تهویه بالای تونل یا اضافه شدن ناگهانی سازه ای بتی را شناسایی کنند که نشانه ای از وجود پناهگاه است.
این گزارش توضیح داد «هنگامی که یک نیروی (حزب الله) شناسایی می شود سبک حرکت و رفت و آمد روزانه او به یک پایگاه داده گسترده اطلاعات وارد می شود. اطلاعات این نیرو از طریق دستگاه های مختلف مثل موبایل همسرش یا کیلومتر شمار خودروی هوشمندش یا موقعیت جغرافیایی اش جمع آوری می شوند».

هاشم صفی الدین فرمانده برجسته «حزب الله» در مراسم تشییع جنازه یکی از فرماندهان حزب الله که در ادلب سوریه کشته شد (فرانس پرس)

به گفته چندین مقام اسرائیلی این اطلاعات ممکن است از منابع متنوعی مانند پهپادهای در حال پرواز یا دوربین های مدار بسته ای که از کنار نیروهای «حزب الله» عبور می کند یا حتی صدایشان که توسط میکروفون کنترل از راه دور یک تلویزیون مدرن ضبط شده به دست آید.

یکی از مقامات اسرائیلی می گوید «هر گونه وقفه ایجاد شده در روال عادی زندگی افراد تحت رصد به هشداری برای افسران اطلاعاتی تبدیل می شود تا این اطلاعات را چک کنند. این فناوری به اسرائیل اجازه داد تا فرماندهان رده میانی جوخه های ضد تانک حزب الله متشکل از دو یا سه پیکارجو را شناسایی کنند. این جوخه های ضد تانک برای اسرائیل در مرزها دردسرساز شده بودند. اسرائیل همچنین در برهه ای از زمان برنامه زمانی فرماندهان را زیر نظر گرفت تا ببیند آیا آنها به دلیل انتظار وقوع یک حمله ناگهانی به میدان نبرد فراخوانده می شوند یا خیر».

شناسایی مکان نصر الله

دستگاه اطلاعاتی اسرائیل در ماه های اخیر تقریبا به فناوری دست یافته بود که دست کم به اسرائیل به صورت متناوب اجازه می داد مکان نصر الله را شناسایی کند. نصر الله همواره در تونل های زیر زمینی و مخفیگاه ها زندگی می کرد.
یکی از مقامات اسرائیل گفت که در روزهای بعد از هفتم اکتبر جنگنده های اسرائیلی دستور داشتند مکان حضور نصر الله را بمباران کنند. محل حضور او توسط اداره اطلاعات اسرائیل (امان) شناسایی شده بود. اما این حمله کنسل شد چرا که کاخ سفید از بنیامین نتانیاهو خواست این حمله را انجام ندهد.

محل ترور نصر الله در ضاحیه جنوبی بیروت (فرانس پرس)

اما به نظر می رسد که آمریکا روز جمعه گذشته دیگر به حمله به محل حضور نصر الله اعتراض نکرد. دستگاه اطلاعات اسرائیل بار دیگر مکان نصر الله را شناسایی کردند. او داشت به «مخفیگاه مرکز کنترل و فرماندهی» می رفت تا گویا در نشست فرماندهان ارشد حزب الله و یکی از فرماندهان سپاه شرکت کند که حمله تکان دهنده انجام شد.



میراث «حزب الله» در سوریه؛ کارخانه های مواد مخدر و اسکناس تقلبی

نیروهای مرزبانی سوریه در عملیات پاکسازی منطقه مرزی با لبنان در دره الحورانی در روستای حاویک 
نیروهای مرزبانی سوریه در عملیات پاکسازی منطقه مرزی با لبنان در دره الحورانی در روستای حاویک 
TT

میراث «حزب الله» در سوریه؛ کارخانه های مواد مخدر و اسکناس تقلبی

نیروهای مرزبانی سوریه در عملیات پاکسازی منطقه مرزی با لبنان در دره الحورانی در روستای حاویک 
نیروهای مرزبانی سوریه در عملیات پاکسازی منطقه مرزی با لبنان در دره الحورانی در روستای حاویک 

نیروهای مرزبانی سوریه در بالای یکی از تپه های دره الحورانی در روستای حاویک شهر قصیر در حومه غربی حمص واقع در مرز سوریه و لبنان ده ها کارخانه تولید مواد مخدر و کپتاگون و حشیش و کارگاه های چاپ دلار تقلبی پیدا کردند که به کشورهای منطقه قاچاق و از آنجا به دیگر کشورها فرستاده می شدند. این کارخانه ها در انبارهای متروکه تاریک و وسیع منطقه واقع شده اند. روستای حاویک سوریه روبروی استان بعلبک لبنان قرار دارد و تا همین چند ماه پیش تحت کنترل «حزب الله» لبنان بود. نیروهای «حزب الله» از این منطقه بیرون رانده شدند و میراث سیاهشان توسط اداره عملیات سوریه تفکیک و منهدم شد و ارتش لبنان در منطقه مستقر شد و کنترل اوضاع را در اختیار گرفت.

کریدورهای مرزی قاچاق مواد مخدر
ماموران امنیتی مشغول پاکسازی این منطقه هستند و موفق شدند یک مجموعه بزرگ شامل چندین انبار متروکه بالای تپه ای در منطقه کوهستانی دور افتاده در مسیر یک جاده فرعی در روستای حاویک پیدا کنند که چند صد متر با مرز لبنان فاصله دارد. دستگاه ها و ماشین آلات و تجهیزات و مخزن های بزرگ آبی رنگ در این انبارها وجود داشتند. مقادیر فراوانی از مواد اولیه تولید کپتاگون در این مخزن ها نگهداری می شدند. حشيش در داخل مخزن های چوبی و صندوق های پلاستیکی با قفل محکم نگهداری می شد.

سرگرد ندیم مدخنه مدیر امنیت مرزی سوریه و فرمانده عملیات پاکسازی مرز با لبنان (الشرق الاوسط)

سرگرد ندیم مدخنه مدیر امنیت مرزی استان حمص در گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «رژیم سابق و شبه نظامیان «حزب الله» لبنان که کنترل این منطقه را در اختیار داشتند و اوایل ماه جاری بیرون رانده شدند «مناطق مرزی بین سوریه و لبنان را به کریدورهای قاچاق مواد مخدر و مجموعه های ساخت و تولید مواد ممنوعه از جمله انتقال غیر قانونی سلاح و اسکناس های تقلبی تبدیل کرده بودند».

اداره مرزبانی سوریه ۳ کارخانه تولید مواد مخدر تحت مدیریت «حزب الله» لبنان کشف کرد. عناصر «حزب الله» لبنان هفته گذشته از روستای حاویک سوریه بیرون رانده شدند (الشرق الاوسط)

اداره عملیات نظامی سوریه هفته جاری دست به عملیات پاکسازی در روستاهای مرزی با لبنان یعنی حاویک و جرماش و وادی الحورانی و اکوم و وادی حنا زد و با عناصر «حزب الله» و نیروهای وفادار به رژیم سابق سوریه و قاچاقچیان مواد مخدر و اسلحه درگیر شد و موفق شد کنترل تمام نوار مرزی را در اختیار بگیرد و ایست های بازرسی در این مناطق نصب کرد و اقدامات ضروری لازم برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و اسلحه در نظر گرفت.
اداره عملیات نظامی سوریه دست به عملیات امنیتی ویورش به چندین منطقه در سوریه به خصوص در روستاهای حاویک و جرماش و هیت زد چرا که این مناطق مراکز اصلی قاچاق مواد مخدر به شمار می روند.
مدیر امنیت مرزی توضیح داد که نیروهای مرزبانی ۱۵ کارخانه تولید مواد مخدر و یک چاپخانه چاپ اسکناس تقلبی پیدا کردند.
ندیم مدخنه افزود «مقادیر بسیار زیادی از محموله های اسلحه و مواد مخدر پیدا کردیم که آماده ارسال به مقصد بودند. این مناطق شریان اقتصادی باندهای خلافکار به شمار می روند».
سوریه و لبنان ۳۳۰ کیلومتر مرز مشترک دارند که بخش وسیعی از مناطق مرزی ترسیم نشده اند چرا که در دره ها و کوه های بلند واقع شده اند و به همین دلیل کریدورهای مناسبی برای قاچاقچیان مواد مخدر و باندهای خرید و فروش اسلحه به شمار می روند.

پودر ناشی از آتش زدن محموله های اسکناس های دلار تقلبی قبل از تخلیه منطقه (الشرق الاوسط)

اسکناس های دلار تقلبی
نیروهای «حزب الله» از انبار بزرگ دیگری به عنوان چاپخانه چاپ اسکناس دلار ۱۰۰ دلاری تقلبی استفاده می کردند. آنها با پرینترهای سه بعدی و دستگاه های ماورای بنفش و دستگاه های چاپ «آفست» و تانکرهای جوهر با رنگ های متنوع اسکناس چاپ می کردند.
سوریه در طول سال های جنگ در بیش از ده سال گذشته پس از روی کار آمدن بشار اسد رئیس جمهور مخلوع این کشور به بزرگ ترین تولید کننده و صادرکننده کپتاگون تولید شد. برخی گزارش ها گفتند که سوریه امپراتوری مواد مخدر خاورمیانه شده است. داده های دولت بریتانیا می گویند حدود ۸۰ درصد کپتاگون جهان تا پایان سال ۲۰۲۴ در سوریه تولید می شد.
انبار بزرگ دیگری در ارتفاعات منطقه کوهستانی در میان درختان بلند و کشتزارها واقع شده است. یکی از مامورها به نام نادر ابو البراء در این انبار در دستگاهی را باز کرد و از آن قرص های دایره ای درآورد.
نادر ابو البراء که از آغاز این عملیات با گروه امنیتی بوده گفت «مواد مخدر را به این شکل تولید و پنهان و بعد به کشورهای خلیج و کل منطقه قاچاق می کردند».

مواد اوليه ساخت کپتاگون در روستای حاویک (الشرق الاوسط)

قرص های کپتاگون در کیسه های محکم گذاشته شده بودند و روی کیسه ها علامت دو هلال بود که به دو هلال روی قرص های کپتاگون اشاره دارد. حشیش در صندوق های چوبی متوسط جاسازی شده بود و روی آن روکش قرمز کشیده بودند تا با کپتاگون اشتباه نشود.
اهالی این منطقه مرزی می گویند که آنها حق نزدیک شدن به این کارخانه های به شدت حفاظت شده را نداشتند. احمد الصعب، ۵۵ ساله از اهالی روستای حاویک گفت «ماموران اطلاعات سوریه و نیروهای «حزب الله» در سطح وسیعی در منطقه حضور داشتند. بوهای بد و غیر عادی به مشام ما می رسید و شنیده بودم که در اینجا چندین کارخانه مواد مخدر دارند اما نمی دانستیم که در این کارخانه ها چه خبر است چون حق نزدیک شدن به منطقه را نداشتیم».

ماموران امنیتی سوریه در حال مصادره مواد مخدر در منطقه مرزی بین سوریه و لبنان (الشرق الاوسط)

ماموران امنیتی در این کارخانه ها چندین دوربین مدار بسته و شبکه مخابرات وصل شده به خاک لبنان پیدا کردند. سرگرد ندیم مدخنه مدیر امنیت مرزی گفت عملیات امنیتی ما به روستاهای سوری هم مرز با لبنان محدود است و هماهنگی بین اداره عملیات نظامی و ارتش لبنان ادامه دارد و «ارتش لبنان برای اولین بار در ۱۴ سال گذشته در این منطقه مستقر شده و با نیروهای (حزب الله) و قاچاقچیان درگیر شده است». او خاطر نشان کرد «اسناد زیادی در این عملیات پیدا کردیم که نشان می دهد برخی اعضای خانواده های عشایر لبنان در قاچاق مواد مخدر دست دارند».

فرار نیروهای وفادار به رژیم اسد

این مقام امنیتی اضافه کرد که نیروها و مقامات وفادار به رژیم سابق پس از سقوط نظام از این مناطق مرزی برای فرار به لبنان استفاده کردند به ویژه «نیروهای تیپ چهارم تحت فرماندهی ماهر اسد. شواهدی هم وجود دارد مبنی بر اینکه گروه هایی از نیروهای وفادار به رژیم سابق که به لبنان فرار کردند از لبنان در درگیری نظامی با نیروهای حکومت جدید سوریه شرکت کردند چرا که نیروهای وفادار به رژیم سابق و (حزب الله) سابقه و همکاری طولانی در قاچاق کپتاگون دارند».

یکی از ماموران امنیتی سوریه کنار صندوق های چوبی حاوی مواد اولیه ساخت مواد مخدر و کپتاگون در عملیات پاکسازی مرزی (الشرق الاوسط)

طبق برآوردهای جهانی درآمد قاچاق کپتاگون در سوریه تا سال ۲۰۲۴ حدود ۶ میلیارد دلار بوده است و مواد مخدر تولید شده در سوریه عمدتا به عراق و اردن ترانزیت و از آنجا به کشورهای خلیج عربی ارسال می شد.

فاطمه الخالد و نوه هایش جلوی خانه شان در روستای حاویک سوریه در مرز با لبنان (الشرق الاوسط)

فاطمه الخالد از اهالی دره الحورانی از احساس خود و افراد خانواده و اهالی منطقه گفت. او تعریف می کند که از بیش از ده سال پیش که نیروهای «حزب الله» کنترل این منطقه را در اختیار گرفتند آنها خواب راحت و امنیت و آسایش نداشتند. فاطمه الخالد خاطر نشان کرد «از وقتی نیروهای «حزب الله» بر منطقه مسلط شدند ما از چیزهای زیادی محروم شدیم و مشکلات زیادی برای ما و بچه هایمان ایجاد شد. روزهای سختی بودند که پس از سقوط رژیم حال و روزمان بهتر شد. سوریه که آزاد شد انگار همه دنیا رها شد».
عملیات امنیتی و نظامی در حومه القصیر واقع در حومه حمص در محدوده بیش از ۳۰ کیلومتری به منظور مقابله با قاچاق مواد مخدر و اسلحه و تعقیب نیروهای وفادار به رژیم سابق و نیروهای «حزب الله» در این منطقه انجام شد.
سرگرد ندیم مدخنه مدیر امنیت مرزی استان حمص در پایان گفت «یک برنامه امنیتی یکپارچه برای تامین امنیت مرزها داریم تا از اهالی در برابر همه تهدیدات حمایت کنیم».