چگونه «وحدت جبهه‌ها» به خواسته‌ای اسرائیلی تبدیل شد؟

موساد از «سازمان اطلاعات آمریکا» خواستار «معامله‌ای برای تمام جبهه‌ها» شده است



سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
TT

چگونه «وحدت جبهه‌ها» به خواسته‌ای اسرائیلی تبدیل شد؟



سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)
سیستم دفاع هوایی اسرائیل، موشک‌های ایرانی را در اوایل اکتبر در آسمان عسقلان رهگیری کردند (رویترز)

پس از آنکه اسرائیل با ایده «وحدت جبهه‌ها» که به معنای حمله هماهنگ به اسرائیل از غزه، لبنان و سایر مناطق است، مبارزه می‌کرد و آن را «توطئه‌ای ایرانی» می‌دانست، رئیس سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، موساد، داوید برنیع، همتای خود، رئیس سازمان اطلاعات آمریکا، ویلیام برنز، را با درخواست اتصال مذاکرات با «حزب‌الله» و «حماس» برای دستیابی به یک توافق جامع برای آتش‌بس در هر دو جبهه و شاید حتی در جبهه ایران شگفت‌زده کرد.
اسرائیل همواره جنگ‌های هم‌زمان یا ایذ‌ایی را که «حزب‌الله» به بهانه «حمایت از غزه» آغاز کرده است، در راستای برنامه‌های یحیی السنوار، رئیس دفتر سیاسی «حماس» می‌دید.
به دلیل اصرار «حزب‌الله» بر اتصال این دو مسیر، این حزب پیشنهاد آتش‌بس لبنانی-اسرائیلی فرستاده ویژه آمریکا به لبنان، آموس هوکستین، را رد کرد و بر هم‌زمانی آتش‌بس در غزه نیز پافشاری کرد.
به گفته یک مقام عالی‌رتبه اسرائیلی در تل‌آویو که با «کانال ۱۲» صحبت کرده است، برنیع در نظر دارد از دستاوردهای اسرائیل در مقابله با «حزب‌الله» برای تحمیل یک توافق تبادل اسرا به رهبری «حماس» در نوار غزه بهره‌برداری کند.

اتصال جبهه‌ها

بر اساس گزارش این مقام، این رویکرد پس از آن مطرح شد که اسرائیل در طول سال گذشته تلاش کرده بود جبهه‌ها را از هم جدا کند و به دنبال دستیابی به توافقی در لبنان جدا از غزه بود. اما اکنون، برنیع به دنبال اتصال جبهه‌ها، از طریق شرط اسرائیل برای دستیابی به توافق تبادل اسرا و موافقت با آتش‌بس در لبنان و در چارچوب مقابله با ایران است.
بر اساس گزارش رسانه‌های عبری، در تماس تلفنی برنیع با برنز، مدیر موساد پیشنهاد داد که نباید بدون اتمام یک معامله تبادل اسرا با «حماس» و اعمال فشار بر ایران و «حزب‌الله» برای فشار به السنوار، تنش در لبنان یا مواجهه با ایران پایان یابد.
به گفته این منبع، برنیع گفته است که «نباید تنش در لبنان پایان یابد یا مقابله با ایران به نتیجه برسد، بلکه باید از آن‌ها برای فشار به السنوار بهره‌برداری کرد.»

یحیی السنوار، رهبر «حماس» در غزه در سال ۲۰۲۲ (AFP)

برنیع به دنبال اجرای پیشنهاد معامله تبادل اسرا است که پیش‌تر به آن دست یافته شده بود. با این حال، او همچنین به دنبال بررسی امکان دستیابی به یک معامله جامع برای آزادسازی تمامی اسرا در غزه در یک مرحله و پایان آتش‌بس، به جای توافق مرحله‌ای که تاکنون مطرح بوده است.

احیای معامله اسرا

گزارش‌های اسرائیلی به «بدبینی» مقامات امنیتی اسرائیل در خصوص امکان دستیابی به یک معامله تبادل اسرا با «حماس» در آینده نزدیک طبق شرایطی که دولت بنیامین نتانیاهو تعیین کرده است، اشاره کرده‌اند.
به همین دلیل، نهادهای امنیتی تل‌آویو که از ده ماه پیش طرفدار انعقاد معامله هستند و نتانیاهو را به دلایل حزبی و شخصی متهم به ممانعت از آن می‌کنند، به این حیلۀ «وحدت جبهه‌ها» متوسل می‌شوند تا به نتانیاهو کمک کنند موضع خود را تغییر داده و به خواست اکثریت اسرائیلی‌ها برای ترجیح معامله پاسخ دهد.
برنیع رئیس تیم مذاکرات اسرائیل با «حماس» است و در کنار برنز برای پیشبرد این معامله فعالیت می‌کند. طبق گزارش‌ها، برنز از پیشنهاد برنیع شوکه شد، اما آن را پذیرفت و به سمت کاخ سفید پیش برد.

منشأ «وحدت جبهه‌ها» چیست؟

یادآور می‌شود که «وحدت جبهه‌ها» اصطلاحی است که برای اولین بار از سوی جنبش «جهاد اسلامی» در نوار غزه در ماه اکتبر سال ۲۰۲۲ استفاده شد، پس از آنکه اسرائیل او را با یک عملیات نظامی که فلسطینی‌ها آن را «شمشیر قدس» نامیدند، هدف قرار داد و تیسیر الجعبری، یکی از فرماندهان «جهاد اسلامی» را ترور کرد.

طرفداران جنبش «جهاد اسلامی» در غزه تصاویر فرماندهان خالد منصور (چپ) و تیسیر الجعبری (راست) را در سال ۲۰۲۲ بلند می‌کنند (AFP)

در آن زمان «حماس» از پیوستن به این نبرد خودداری کرد و اسرائیلی‌ها تصور کردند که این خودداری ناشی از بازدارندگی است، اما اکنون اسرائیل این ارزیابی را یک اشتباه استراتژیک می‌داند. در حقیقت، «حماس» اسرائیل را فریب می‌داد و در ذهن او این باور را ریشه‌دار می‌کرد که نمی‌خواهد با جنگ دیگری غزه را ویران کند.
اما در واقع، فلسطینی‌ها در همه جا، از جمله عرب‌های فلسطینی شهروند اسرائیل، با غزه همبستگی نشان دادند و علی خامنه‌ای، رهبر ایران، نیز به «وحدت جبهه‌ها» فراخواند و آن را «یک موفقیت استراتژیک تاریخی» دانست.
با آغاز حمله «حماس» به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، رهبران آنچه «محور مقاومت» نامیده می‌شود، دوباره از «وحدت جبهه‌ها» به عنوان یک هدف استراتژیک صحبت کردند.

اسرائیل آن را یک لعنت دانست و رهبران آن به عنوان یک «توطئه وجودی» از آن یاد کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز ایران را به باز کردن هفت جبهه تهدید کرد.



«حل دو دولتی» چشم انتظار حمایت از اجلاس سران خلیج-اروپا


سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
TT

«حل دو دولتی» چشم انتظار حمایت از اجلاس سران خلیج-اروپا


سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)

تحولات منطقه، به ویژه جنگ اسرائیل علیه غزه و لبنان، موضوع «حل دو دولتی» را بر سر میز اجلاس سران خلیج-اروپا که در بروکسل برگزار می‌شود، قرار داده است. انتظار می‌رود این اجلاس از «ائتلاف بین‌المللی برای اجرای حل دو دولتی» که پادشاهی عربی سعودی آن را راه‌اندازی کرده، حمایت کند.

کریستوف فارنو، سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، تأکید کرد که توافق مشترکی بین کشورهای شورای همکاری خلیج و اتحادیه اروپا در خصوص لزوم رسیدن به آتش‌بس در لبنان وجود دارد.

فارنو در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» پیش‌بینی کرد که در اجلاس خلیج-اروپا، موضعی قوی و یکپارچه بین دو طرف درباره تشکیل دولت فلسطینی مطرح خواهد شد.

وی به رسانه‌ها گفت که اتحادیه اروپا در خصوص آتش‌بس در غزه، آزادی گروگان‌ها و ارسال کمک‌های انسانی موضعی یکپارچه دارد و همچنین بر لزوم رسیدن به «حل دو دولتی» و تأسیس دولت فلسطینی تأکید کرد و افزود که «در این مورد با دوستان عرب و خلیجی خود توافق داریم».

«مسئله زمان»

در خصوص به رسمیت شناختن دولت فلسطینی که چند کشور اروپایی اخیراً اعلام کرده‌اند، فارنو به «الشرق الأوسط» گفت که «توافق اولیه‌ای از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در خصوص به رسمیت شناختن دولت فلسطینی وجود دارد» و افزود که به رسمیت شناختن باقی کشورها «مسئله‌ای زمان‌بر است»، زیرا برخی کشورها قبلاً این اقدام را انجام داده و برخی دیگر «در حال بررسی زمان مناسب» برای این کار هستند.

در این زمینه، فارنو به راه‌اندازی «ائتلاف بین‌المللی برای اجرای حل دو دولتی» که وزیر امور خارجه سعودی، فیصل بن فرحان، در 25 سپتامبر اعلام کرده بود، اشاره کرد. وی افزود که این ائتلاف «حمایت اتحادیه اروپا از حل دو دولتی و به رسمیت شناختن دولت فلسطینی» را نشان می‌دهد.

اعلام وزیر سعودی در حین برگزاری نشست عمومی سازمان ملل در نیویورک، با استقبال بین‌المللی مواجه شد. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی و امنیت اتحادیه، این اقدام را نتیجه تلاش مشترک عربی و اروپایی دانست و در جلسه‌ای که به بررسی وضعیت غزه و آینده حل دو دولتی پرداخته بود، از تلاش‌های سعودی در رهبری و راه‌اندازی این ائتلاف قدردانی کرد.

وزیر امور خارجه نروژ، اسپن بارث ایدی، نیز از افتخار خود برای «ریاست نشست مهم با سعودی و اتحادیه اروپا در سازمان ملل» سخن گفت و افزود که این اعلان و «حل دو دولتی» «تنها راه قابل اعتماد برای صلح در خاورمیانه» است. او تأکید کرد که برای رسیدن به این هدف «به تأسیس یک دولت فلسطینی اکنون نیاز داریم».

تقویت همکاری اقتصادی

در بخش اقتصادی، سفیر اروپایی بر تأکید بر علاقه‌مندی متقابل به تبدیل همکاری‌های طولانی‌مدت بین اتحادیه اروپا و کشورهای شورای همکاری خلیج به همکاری‌های استراتژیک اشاره کرد. در اجلاس وزرای خلیج-اروپا در مسقط، در سال گذشته، برگزاری این اجلاس آینده میان رهبران دو طرف توافق شد. سفیر افزود که رهبران در روز چهارشنبه در بروکسل به مدت نیم روز به بررسی مسائل مختلف خواهند پرداخت و تمایل مشترکی برای تقویت همکاری و شراکت دارند. همچنین آنها به بررسی مسائل اقتصادی، سرمایه‌گذاری و تبادل تجاری خواهند پرداخت که بین دو طرف به 170 میلیارد یورو در خصوص کالاها، بدون احتساب خدمات، رسیده است.

مسائل در دستور کار اجلاس

فارنو به گفت‌وگوهای امنیتی و همکاری بین دو طرف در این زمینه اشاره کرد و تأکید کرد که دو طرف بر روی امنیت و ثبات در منطقه کار می‌کنند و به دنبال راه‌حل‌هایی برای بحران‌های موجود هستند. در این اجلاس که اولین از نوع خود است، رهبران به بررسی تمامی مسائل موجود در منطقه، از جمله غزه، لبنان، سودان و دریای سرخ خواهند پرداخت.

تعهد به مذاکرات تجارت آزاد

فارنو در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که اتحادیه اروپا تعهد سیاسی قوی برای رسیدن به توافق درباره توافقنامه تجارت آزاد در این مرحله دارد، به دلیل روابط اقتصادی قوی بین دو طرف. او همچنین به برخی جنبه‌های فنی که باید برطرف شوند اشاره کرد.

در خصوص مسئله ویزا بین دو طرف، فارنو ابراز کرد که اتحادیه اروپا علاقه‌مند به توسعه همکاری بین دو طرف است تا در آینده به هدف معافیت ویزا بین منطقه شنگن و کشورهای خلیج برسند.

اجلاس خلیج-اروپا روز چهارشنبه در پایتخت بلژیک، بروکسل، برگزار خواهد شد. سفیر اتحادیه اروپا در سعودی و بحرین و عمان مشاوره‌هایی را که آن را مثبت توصیف کرده است، روز دوشنبه با طرف سعودی انجام داد و در آن دو طرف آخرین آمادگی‌های اجلاس و اولویت‌های آن را در چارچوب شراکت استراتژیک بررسی کردند.