«حل دو دولتی» چشم انتظار حمایت از اجلاس سران خلیج-اروپا

سفیر اتحادیه اروپا در ریاض، منامه و مسقط به «الشرق الأوسط»: مسائل متعددی در دستور کار اجلاس رهبران قرار دارد


سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
TT

«حل دو دولتی» چشم انتظار حمایت از اجلاس سران خلیج-اروپا


سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)
سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، کریستوف فارنو (الشرق الأوسط)

تحولات منطقه، به ویژه جنگ اسرائیل علیه غزه و لبنان، موضوع «حل دو دولتی» را بر سر میز اجلاس سران خلیج-اروپا که در بروکسل برگزار می‌شود، قرار داده است. انتظار می‌رود این اجلاس از «ائتلاف بین‌المللی برای اجرای حل دو دولتی» که پادشاهی عربی سعودی آن را راه‌اندازی کرده، حمایت کند.

کریستوف فارنو، سفیر اتحادیه اروپا در سعودی، بحرین و عمان، تأکید کرد که توافق مشترکی بین کشورهای شورای همکاری خلیج و اتحادیه اروپا در خصوص لزوم رسیدن به آتش‌بس در لبنان وجود دارد.

فارنو در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» پیش‌بینی کرد که در اجلاس خلیج-اروپا، موضعی قوی و یکپارچه بین دو طرف درباره تشکیل دولت فلسطینی مطرح خواهد شد.

وی به رسانه‌ها گفت که اتحادیه اروپا در خصوص آتش‌بس در غزه، آزادی گروگان‌ها و ارسال کمک‌های انسانی موضعی یکپارچه دارد و همچنین بر لزوم رسیدن به «حل دو دولتی» و تأسیس دولت فلسطینی تأکید کرد و افزود که «در این مورد با دوستان عرب و خلیجی خود توافق داریم».

«مسئله زمان»

در خصوص به رسمیت شناختن دولت فلسطینی که چند کشور اروپایی اخیراً اعلام کرده‌اند، فارنو به «الشرق الأوسط» گفت که «توافق اولیه‌ای از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در خصوص به رسمیت شناختن دولت فلسطینی وجود دارد» و افزود که به رسمیت شناختن باقی کشورها «مسئله‌ای زمان‌بر است»، زیرا برخی کشورها قبلاً این اقدام را انجام داده و برخی دیگر «در حال بررسی زمان مناسب» برای این کار هستند.

در این زمینه، فارنو به راه‌اندازی «ائتلاف بین‌المللی برای اجرای حل دو دولتی» که وزیر امور خارجه سعودی، فیصل بن فرحان، در 25 سپتامبر اعلام کرده بود، اشاره کرد. وی افزود که این ائتلاف «حمایت اتحادیه اروپا از حل دو دولتی و به رسمیت شناختن دولت فلسطینی» را نشان می‌دهد.

اعلام وزیر سعودی در حین برگزاری نشست عمومی سازمان ملل در نیویورک، با استقبال بین‌المللی مواجه شد. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی و امنیت اتحادیه، این اقدام را نتیجه تلاش مشترک عربی و اروپایی دانست و در جلسه‌ای که به بررسی وضعیت غزه و آینده حل دو دولتی پرداخته بود، از تلاش‌های سعودی در رهبری و راه‌اندازی این ائتلاف قدردانی کرد.

وزیر امور خارجه نروژ، اسپن بارث ایدی، نیز از افتخار خود برای «ریاست نشست مهم با سعودی و اتحادیه اروپا در سازمان ملل» سخن گفت و افزود که این اعلان و «حل دو دولتی» «تنها راه قابل اعتماد برای صلح در خاورمیانه» است. او تأکید کرد که برای رسیدن به این هدف «به تأسیس یک دولت فلسطینی اکنون نیاز داریم».

تقویت همکاری اقتصادی

در بخش اقتصادی، سفیر اروپایی بر تأکید بر علاقه‌مندی متقابل به تبدیل همکاری‌های طولانی‌مدت بین اتحادیه اروپا و کشورهای شورای همکاری خلیج به همکاری‌های استراتژیک اشاره کرد. در اجلاس وزرای خلیج-اروپا در مسقط، در سال گذشته، برگزاری این اجلاس آینده میان رهبران دو طرف توافق شد. سفیر افزود که رهبران در روز چهارشنبه در بروکسل به مدت نیم روز به بررسی مسائل مختلف خواهند پرداخت و تمایل مشترکی برای تقویت همکاری و شراکت دارند. همچنین آنها به بررسی مسائل اقتصادی، سرمایه‌گذاری و تبادل تجاری خواهند پرداخت که بین دو طرف به 170 میلیارد یورو در خصوص کالاها، بدون احتساب خدمات، رسیده است.

مسائل در دستور کار اجلاس

فارنو به گفت‌وگوهای امنیتی و همکاری بین دو طرف در این زمینه اشاره کرد و تأکید کرد که دو طرف بر روی امنیت و ثبات در منطقه کار می‌کنند و به دنبال راه‌حل‌هایی برای بحران‌های موجود هستند. در این اجلاس که اولین از نوع خود است، رهبران به بررسی تمامی مسائل موجود در منطقه، از جمله غزه، لبنان، سودان و دریای سرخ خواهند پرداخت.

تعهد به مذاکرات تجارت آزاد

فارنو در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که اتحادیه اروپا تعهد سیاسی قوی برای رسیدن به توافق درباره توافقنامه تجارت آزاد در این مرحله دارد، به دلیل روابط اقتصادی قوی بین دو طرف. او همچنین به برخی جنبه‌های فنی که باید برطرف شوند اشاره کرد.

در خصوص مسئله ویزا بین دو طرف، فارنو ابراز کرد که اتحادیه اروپا علاقه‌مند به توسعه همکاری بین دو طرف است تا در آینده به هدف معافیت ویزا بین منطقه شنگن و کشورهای خلیج برسند.

اجلاس خلیج-اروپا روز چهارشنبه در پایتخت بلژیک، بروکسل، برگزار خواهد شد. سفیر اتحادیه اروپا در سعودی و بحرین و عمان مشاوره‌هایی را که آن را مثبت توصیف کرده است، روز دوشنبه با طرف سعودی انجام داد و در آن دو طرف آخرین آمادگی‌های اجلاس و اولویت‌های آن را در چارچوب شراکت استراتژیک بررسی کردند.



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.