موجی از خشم گسترده در انتظار عراقچی در منامه

پس از ادعای خرازی که به عربی‌بودن بحرین شک کرده و ادعا کرده بود این کشور از «وطن اصلی‌اش، ایران» جدا شده است



شماری از نمایندگان مجلس بحرین اظهارات کمال خرازی درباره عربیت کشورشان را محکوم کردند (بنا)
شماری از نمایندگان مجلس بحرین اظهارات کمال خرازی درباره عربیت کشورشان را محکوم کردند (بنا)
TT

موجی از خشم گسترده در انتظار عراقچی در منامه



شماری از نمایندگان مجلس بحرین اظهارات کمال خرازی درباره عربیت کشورشان را محکوم کردند (بنا)
شماری از نمایندگان مجلس بحرین اظهارات کمال خرازی درباره عربیت کشورشان را محکوم کردند (بنا)

اظهارات یک مقام ارشد ایرانی که در آن به عربیت بحرین تردید وارد شده بود، موجی از خشم گسترده در منامه ایجاد کرد. در همین حال، وزارت خارجه ایران اعلام کرد که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، امروز دوشنبه در چارچوب سفرهای منطقه‌ای خود به بحرین و کویت سفر خواهد کرد.

این سفر پس از چندین سال قطع روابط میان دو کشور صورت می‌گیرد و در زمانی انجام می‌شود که بحرین با موجی از اعتراضات به اظهارات کمال خرازی، رئیس شورای استراتژیک روابط خارجی ایران، مواجه است. خرازی مدعی شده بود که «بحرین از وطن اصلی خود، ایران، جدا شده» و نتایج همه‌پرسی که در آن مردم بحرین بر عربیت کشور خود تأکید کردند را زیر سوال برده بود.

خبرگزاری رسمی بحرین به نقل از چندین نماینده مجلس، اظهارات خرازی را محکوم کرد. نمایندگان تأکید کردند که «پادشاهی بحرین از دیرباز یک کشور عربی بوده و ادعاهای ایران کاملاً بی‌اساس است. این ادعاها تلاشی برای تحریف حقایق تاریخی و تلاشی آشکار برای صادر کردن بحران‌های داخلی ایران به خارج است، به جای پرداختن به مشکلات و شرایط ناگوار مردم ایران.»

نماینده احمد السلوم گفت: «مردم بحرین، از همه اقشار و مذاهب، به طور قاطع ادعاهای کمال خرازی درباره عربیت بحرین را رد می‌کنند و تمامی مردم بحرین بر هویت عربی کشورشان تأکید دارند.»

نماینده علی صقر الدوسری نیز با تأکید بر اینکه «پادشاهی بحرین از نظر هویت عربی و اسلامی ریشه‌دار است، حتی پیش از تأسیس جمهوری اسلامی ایران»، اظهارات خرازی را «غیرمنطقی، خلاف تاریخ و واقعیت» دانست و از نظام ایران خواست تا این‌گونه ادعاها و توهمات را که هیچ جایگاهی ندارند، مهار کند.

نماینده جلیله علوی سید حسن اظهار کرد: «پادشاهی بحرین ریشه‌های عمیق عربی دارد و اظهارات کمال خرازی بازتاب‌دهنده واقعیت نیست.» او افزود: «مردم بحرین در همه‌پرسی تاریخی به‌طور قاطع بر تعلق عربی و اسلامی کشورشان تأکید کردند.»

نماینده جمیل ملا حسن نیز تصریح کرد که «عربیت بحرین از دیرباز محکم و ثابت بوده» و گفت اظهارات رئیس شورای استراتژیک روابط خارجی ایران «در راستای سیاست ایران برای صادر کردن بحران‌های داخلی خود به خارج است، در حالی که مردم ایران با شرایط وخیم داخلی دست و پنجه نرم می‌کنند.»

نماینده محمد یوسف المعرفی هم گفت: «مردم خلیج و عرب، به‌ویژه مردم بحرین، به‌خوبی می‌دانند که چنین اظهاراتی که هر از گاهی مطرح می‌شود، تنها تلاش‌هایی برای تحریف حقایق تاریخی و منحرف کردن افکار عمومی ایران از واقعیت‌های تلخی است که به دلیل سیاست‌های اشتباه و مشکلات داخلی نظام ایران به وجود آمده است.»



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.