منابع مطلع در بغداد به «الشرق الاوسط» اعلام کردهاند که دولت محمد شیاع السودانی از تبعات حمله احتمالی اسرائیل به ایران نگران است. این نگرانی بهویژه پس از موفقیت در کاهش تأثیر شعار «وحدت جبههها» افزایش یافته است.
منابع این موضع را به این شکل توضیح دادند:
- «وحدت جبههها» به پیوندهای سیاسی و استراتژیک میان کشورهایی اشاره دارد که ایران در آنها نفوذ دارد و بهویژه در مورد موضعگیریهای ضد اسرائیلی و همکاری با آمریکا.
- ایران تمایل ندارد کشورهایی مانند لبنان، سوریه و عراق بهطور همزمان از تهران و واشنگتن فاصله بگیرند. این مسئله درباره دولت حماس در غزه نیز صدق میکند. اما در یمن، نقش ایران به بقای حوثیها و تسلیحات آنها وابسته است.
- استفاده از اصطلاح «وحدت جبههها» عملاً به قوس منطقهای اشاره دارد که تغییراتی را که ایران در چند کشور عربی به وجود آورده است، نشان میدهد و در آنها آنچه را که به عنوان ورقههایی برای تهدید اسرائیل و فشار بر آمریکا میداند، انباشت کرده است.
- طرح «وحدت جبههها» به اتصال گروههای مسلح تحت حمایت ایران اشاره دارد که نقش ارتشهای موازی را ایفا میکنند. حزبالله لبنان در این میان نقشی کلیدی در انتقال تجربهها و تأمین نیازهای این گروهها ایفا میکند.
به گفته این منابع، طرح «وحدت جبههها» پس از شروع عملیات «طوفان الاقصی» با چالشهایی مواجه شد. آنها موارد زیر را توضیح دادند:
- حزبالله لبنان بهسرعت جبههای حمایتی در جنوب لبنان گشود، اما از درگیری گسترده اجتناب کرد و به درگیریهای محدود جغرافیایی و کاهش سطح سلاحهای استفادهشده بسنده نمود.
- در عین حال، دولت السودانی تلاش کرد مانع از ورود حشد الشعبی به این طرح شود.
- حدود یک ماه پیش، اسرائیل در جنوب لبنان «قواعد درگیری» را تغییر داد، «خطوط قرمز» را کنار زد و ضربات سنگینی به ساختار رهبری حزبالله وارد کرد.
- تحولات روزهای اخیر نشان داد اکثریت مردم لبنان مخالف طرح «وحدت جبههها» هستند. نخستوزیر نجات ملی لبنان، نبیه میقاتی، علناً از آن انتقاد کرد. بسیاری معتقدند که موضع غیررسمی نبیه بری، رئیس مجلس لبنان، به میقاتی کمک کرد تا موضع خود را اعلام کند. این موضع همچنین با نظر رهبر دروزیها، ولید جنبلاط، همسو است.
- مخالفت با «وحدت جبههها» گسترش یافت، زمانی که جبران باسیل، رهبر جریان ملی آزاد لبنان، آشکارا مخالفت خود را با جنگی که حزبالله آغاز کرده بود اعلام کرد. تحولات نشان داد که «وحدت جبههها» هیچگونه حمایت جدیای خارج از محیط حزبالله ندارد.
- «وحدت جبههها» زودتر از حد انتظار با یک مشکل غیرمعمول مواجه شد؛ نظام سوریه به سرعت سیگنالهای روشنی فرستاد که از عدم مشارکت در این طرح خبر میداد و حتی با مجموعهای از اقدامات میدانی تأکید کرد که از این گزینه فاصله میگیرد، اقداماتی که به منظور جلوگیری از استفاده از خاک سوریه برای شلیک موشک و پهپاد بود. با گذشت زمان مشخص شد که فاصله گرفتن سوریه از «وحدت جبههها» تنها به دلیل ترجیح محاسبات روسیه بر ایران نیست، بلکه بخشی از تلاشهای آهسته برای بهبود تصویر نظام و ارتباط مجدد با جهان عرب معتدل، ترکیه و کاهش فشارهای غربی است.
- مشکل سوریه در «وحدت جبههها» به هیچوجه ساده نیست و همچنین به دولت عراق کمک کرد که علاقهمند به حفظ روابط قوی با ایران است اما نمیخواهد وابسته به هیچ کشور خارجی باشد.
- دولت السودانی پس از گفتگو با ایران و اعضای «حشد الشعبی» عراق موفق شد از گسترش شعلههای درگیریهای منطقهای به محل حضور نیروهای ائتلاف در عراق جلوگیری کند و به خروج این نیروها کمک کرد.
- دولت همچنین توانست تعداد گروههایی که تمایل به مشارکت در «وحدت جبههها» داشتند را کاهش دهد. دولت نگران است که هرگونه مشارکت فعال از سوی گروههای عراقی در حمله به اسرائیل، به واکنشهای نظامی اسرائیل منجر شود که باعث تحریک خیابانهای عراق و پیچیده شدن روابط بغداد با واشنگتن میشود.
منابع در پایان تأکید کردند که «وحدت جبههها» یک ایده ایرانی است که گروهها را جذب میکند اما باعث نگرانی دولتها میشود. بشار اسد زودتر از بقیه از این طرح فاصله گرفت، السودانی تلاش کرد تا از آسیبهای آن دوری کند و میقاتی نیز در نهایت مخالفت خود را بهطور علنی اعلام کرد.
