برگزاری نشست سران بریکس زیر سایه «دودستگی بر سر گسترش»

کارشناسان به «الشرق الاوسط»، دربارهٔ «فرصت سودآور» از پیوستن سعودی صحبت می‌کنند

الرئيسان الجنوب أفريقي والصيني يحضران حفلة غنائية في مبنى الاتحاد ببريتوريا قبل بدء قمة «بريكس» (أ.ب)
الرئيسان الجنوب أفريقي والصيني يحضران حفلة غنائية في مبنى الاتحاد ببريتوريا قبل بدء قمة «بريكس» (أ.ب)
TT

برگزاری نشست سران بریکس زیر سایه «دودستگی بر سر گسترش»

الرئيسان الجنوب أفريقي والصيني يحضران حفلة غنائية في مبنى الاتحاد ببريتوريا قبل بدء قمة «بريكس» (أ.ب)
الرئيسان الجنوب أفريقي والصيني يحضران حفلة غنائية في مبنى الاتحاد ببريتوريا قبل بدء قمة «بريكس» (أ.ب)

نشست‌های بریکس در ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی، در بحبوحه اختلاف بر سر گسترش این بلوک، که یک چهارم اقتصاد جهانی را نشان می‌دهد، آغاز شد؛ در حالی که چین و روسیه مشتاق تحقق این موضوع هستند، به نظر می‌رسد هند از نیات رقیب منطقه ای خود، چین، نگران است.رهبران شرکت کننده پیش از آغاز مجمع اقتصادی بریکس، سخنرانی کردند و سیریل رامافوزا، رئیس‌جمهور کشور میزبان، گفت که اقتصادهای این بلوک «به عنوان موتورهای قوی رشد اقتصادی جهانی ظاهر شدند. با وجود این، بیکاری، نابرابری و فقر (مشکلات) همچنان در بریکس و سایر کشورها وجود دارد». او خواستار اصلاح بنیادی نهادهای مالی بین‌المللی شد.ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز در یک سخنرانی ضبط شده قبل از اجلاس سران، به سوی غرب و آمریکا حمله‌ور شد و گفت: «وضعیت اقتصاد جهانی به شدت تحت تأثیر تحریم‌های یکجانبه غرب قرار گرفته‌است».وی تأکید کرد: «کنار گذاشتن دلار به عنوان یک ارز جهانی فرآیندی برگشت‌ناپذیر است و سهم دلار در معاملات گروه رو به کاهش است و سال گذشته حدود ۲۸ درصد بوده‌است. همچنین گروه (بریکس) از نظر قدرت خرید از گروه هفت پیشی گرفته‌است».پوتین در سخنرانی خود به موضوع گسترش این بلوک اشاره ای نکرد.لولا داسیلوا رئیس‌جمهور برزیل نیز گفت که اهمیت بریکس با اضافه شدن اعضای جدید افزایش خواهد یافت.وی تأکید کرد که از ایجاد یک واحد پولی مشترک بین کشورهای بریکس که جایگزین ارزهای داخلی نباشد، مانند آنچه در منطقه یورو است، حمایت می‌کند.نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند گفت: «گروه (بریکس) به عنوان بارقه امیدی برای اقتصاد جهانی ظاهر شده‌است و ما در میان کشورهایی هستیم که از نظر اقتصادی در حال رشد هستند».در سخنرانی ای که به نمایندگی از شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین ایراد شد، همچنین بر نقش مهم چین در اقتصاد جهانی تأکید شد.در واشینگتن، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز گفت که ایالات متحده معتقد نیست که بلوک بریکس به یک رقیب ژئوپلیتیکی برای ایالات متحده یا هر کشور دیگری تبدیل خواهد شد.او افزود: «بریکس یک گروه بسیار متنوع از کشورها است... با تفاوت در دیدگاه‌ها در مورد مسائل مهم».در عین حال، پادشاهی عربی سعودی اعلام کرد که به نمایندگی از شاهزاده محمد بن سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد و نخست‌وزیر این کشور، شاهزاده فیصل بن فرحان بن عبدالله، وزیر امور خارجه به آفریقای جنوبی سفر کرد تا در راس هیئت پادشاهی شرکت کننده در «گفت و گوهای بریکس پلاس» و «بریکس آفریقا» شرکت کند.از سوی دیگر، ناظران اقتصادی و سیاسی در مورد گسترش اعضای بریکس، از «فرصت سودآور» برای کشورهای این گروه در صورت پیوستن سعودی به آن صحبت کردند.آنها تأکید کردند که «عواملی همچون بودن ریاض به عنوان بازیگر اصلی در بازارهای انرژی در جهان و یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای گروه بیست، و یکی از بزرگ‌ترین کشورهای خاورمیانه و سریع‌ترین رشد اقتصادی و سیاسی با نفوذ، می‌توانند (بریکس) را به استقبال گرم از الحاق ریاض تشویق کند».

Read also


مقالات مرتبط


آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.