ترس در لبنان از واگذاری مأموریت حمله به حزب‌الله از سوی ایران

در واکنش به هدف قرار دادن کنسولگری تهران در دمشق

 (رويترز)
(رويترز)
TT

ترس در لبنان از واگذاری مأموریت حمله به حزب‌الله از سوی ایران

 (رويترز)
(رويترز)

برخی در لبنان بیم آن را دارند که ایران، فرایند پاسخگویی به حمله اسرائیل به کنسولگری تهران در دمشق را به حزب‌الله واگذار کند؛ حمله ای احتمالاً منجر به گسترش جنگ علیه لبنان شود.
حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق در روز دوشنبه منجر به کشته شدن ۱۳ نفر از جمله هفت نیروی سپاه پاسداران ایران شد.
پس از تصمیم تهران مبنی بر عدم دخالت مستقیم در رویارویی‌های جاری در منطقه در پس زمینه عملیات «طوفان الاقصی» و سپردن مأموریت «حمایت از غزه» به متحدان خود،
بسیاری امروز معتقدند که بعید است تهران تصمیم بگیرد که مستقیماً وارد نبرد شوند و احتمالاً تهران اگر تصمیم دارد به ضربه اخیر دمشق پاسخ دهد، عمداً این مأموریت را به یکی از متحدان خود محول کند، در راس آنها حزب‌الله است که حدود ۶ ماه پیش تصمیم گرفت جبهه جنوب لبنان را به «جبهه حمایت و پشتیبانی از غزه» تبدیل کند.
مازن مطر (۳۶ ساله)، کارمند بانک، می‌گوید که اکنون بیش از هر زمان دیگری از یک جنگ گسترده می‌ترسد، به خصوص اگر ایران از حزب‌الله بخواهد تا به ضربه دردناکی که در دمشق خورده پاسخ دهد.
وی به «الشرق الاوسط» گفت: لبنانی‌ها وارد جنگی شده‌اند که در آن هیچ سود و نفعی ندارند و ترس از گسترش جنگ واقعی است و منجر به ویرانی کشور می‌شود.

صبر استراتژیک... دوباره

دکتر هلال خشان، استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی، احتمال پاسخ ایران به هدف قرار دادن کنسولگری در دمشق را رد می‌کند.
وی به «الشرق الاوسط» گفت: «تهران و متحدانش در هر ضربه‌ای از صبر راهبردی صحبت می‌کنند و به ابزارهای پاسخگویی در مکان و زمان مناسب متوسل می‌شوند، اما این پاسخ داده نمی‌شود».
خشان بر این باور است که احتمالاً «بی خیالی» (یعنی طفره رفتن از پاسخ) یا «اجازه به حزب‌الله برای انجام یک بمباران نمادین است که عملاً کاری از پیش نمی‌برد. این عملیات‌ها دیگر پایگاه‌های مردمی محور مقاومت را فریب نمی‌دهد، چرا که نارضایتی از اتفاقات به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است».
وی افزود: «در سال‌های گذشته به پاسخ‌های تند اسرائیل به هرگونه عملیات همپیمانان تهران عادت کرده‌ایم، بنابراین پاسخ موشکی از سوریه به ایلات، هدف قرار دادن کنسولگری بود».
خشان معتقد است که «جنگ در لبنان به ناچار پس از اتمام عملیات رفح رخ خواهد داد».
او پیش‌بینی کرد «با توجه به اینکه حزب‌الله باید از جنوب لیتانی عقب‌نشینی کند، تهاجم زمینی اسرائیل به جنوب لبنان عملی می‌شود».

ضربه ای به داخل ایران؟

ریاض قهوجی، رئیس مرکز تحلیل نظامی خاورمیانه و خلیج (انیگما) به نوبه خود معتقد است که «تعیین شکل واکنش ایران به عملیات دمشق دشوار است. عوامل زیادی وجود دارد که تهران به آنها توجه می‌کند. از ابتدا به دنبال دور ماندن از هر جنگی بود، و زمانی که به واشینگتن اطلاع داد که در جریان ملاقات ادعایی آنها در مسقط در ژانویه، جنگ گسترش نخواهد یافت، این بدان معناست که وارد جنگ نمی‌شود و به این معنا نیست که از گسترش جنگ در منطقه جلوگیری می‌کند.
قهوجی به «الشرق الاوسط» اظهار کرد: حمله روز دوشنبه اسرائیل پیامی به ایران است که در صورت ادامه تشدید جنگ از طریق متحدانش، از مصونیت از جنگ در امان نخواهد ماند.
وی افزود: اگر پاسخ قوی از سوی ایران نرسد، گام بعدی اسرائیل حمله به داخل ایران خواهد بود. تهران امروز بر سر دوراهی قرار دارد، آیا تصمیم می‌گیرد مستقیماً وارد جنگ شود که منجر به گسترش گسترده اقدامات نظامی در منطقه می‌شود یا با واکنش ضعیف یکی از عوامل خود اوضاع را آرام می‌کند؟

پاسخ «متفق علیه»؟

از سوی دیگر ریاض طباره، سفیر سابق لبنان در واشینگتن، این احتمال را می‌دهد که پاسخ «مستقیم از طرف ایران باشد و مرزهای آن به‌طور ضمنی مورد توافق قرار گیرد تا منجر به جنگ منطقه‌ای همه‌جانبه نشود».
وی به «الشرق الاوسط» گفت: «با وجود تنش شدید در منطقه، هیچ‌یک از بازیگران اصلی (آمریکا، ایران، اروپا) خواهان جنگ گسترده نیستند و اسرائیل بدون چراغ سبز آمریکا نمی‌تواند هیچ جنگی را به راه بیندازد. همچنین هرگونه پاسخی از طریق نیابتی، یعنی از طریق شبه نظامیان متحد با ایران، به دلیل عدم پاسخگویی به نیاز منتفی است و ممکن است از کنترل خارج شود و به یک جنگ منطقه ای تبدیل شود که هیچ‌کس آن را نمی‌خواهد».
شارل جبور، رئیس سرویس رسانه و ارتباطات نیروهای لبنانی در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «ایران مستقیماً به اسرائیل حمله نمی‌کند، زیرا می‌داند که توازن قوا به نفعش نیست و در صورت انجام چنین اقدامی شکست خواهد خورد».
وی گفت که اسرائیل در حال تحریک محور مقاومت و کشاندن ایران به رویارویی است و من مطمئن هستم که هیچ پاسخ کلاسیکی از سوی ایران نخواهد بود، بلکه پاسخ از طریق بازوهای آن خواهد بود.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.