زمانی که ینس استولتنبرگ در سال ۲۰۱۴ فرماندهی ناتو را بر عهده گرفت، احتمالاً انتظار نداشت اروپا شاهد بزرگ‌ترین جنگ در خاک خود از زمان جنگ جهانی دوم باشد. ماه‌ها قبل از واگذاری رهبری ناتو به مارک روته در اکتبر آینده، نخست‌وزیر سابق نروژ موفق شد صفوف متحدان غربی را متحد کند و ائتلاف را به ۳۲ کشور گسترش دهد. همچنین کشورهای عضو را ملزم کرد که به حمایت مالی و نظامی اوکراین در جنگ با روسیه ادامه دهند.
در حالی که بازگشت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده به کاخ سفید، کار این ائتلاف را تحت الشعاع قرار می‌دهد، استولتنبرگ خوش‌بینی خود را نسبت به «پایداری» حمایت آمریکا از کی یف و تعهد آن به تقویت ناتو ابراز کرد.
وی در مصاحبه اختصاصی با روزنامه «الشرق الاوسط» در پایان نشست سران ناتو در واشنگتن گفت: «تعهد آمریکا به این حمایت به نفع امنیت ایالات متحده است»، به ویژه اینکه «آنچه امروز در اوکراین اتفاق می‌افتد ممکن است فردا در آسیا نیز رخ دهد».
استولتنبرگ با تأکید بر لزوم ادامه حمایت غرب از اوکراین، از کاهش محدودیت‌های اعمال شده بر کی یف برای حمله به اهداف نظامی قانونی در داخل روسیه استقبال کرد.
دبیرکل ناتو اتهام پکن مبنی بر اینکه این ائتلاف در حال بی‌ثبات کردن منطقه اقیانوس هند و اقیانوس آرام است را رد کرد و افزود: این چین است که از طریق مانورهای نظامی خود با بلاروس به مرزهای کشورهای عضو ناتو نزدیک می‌شود.
او همچنین از ارسال یک «پیام قدرتمند» به چین برای حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین برای اولین بار در واشینگتن استقبال کرد.
دبیرکل ناتو در مورد اوضاع خاورمیانه گفت که از تلاش‌های آتش‌بس در غزه حمایت می‌کند، اما «ائتلاف نقش مستقیمی» در این درگیری ندارد.
استولتنبرگ در عین حال بر مشارکت ناتو در خاورمیانه تأکید کرد و از همکاری با پادشاهی عربی سعودی در مبارزه با تروریسم، فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران و افزایش امنیت دریایی قدردانی کرد.
در زیر مشروح این گفت و گو را می‌خوانید.
پایداری اوکراین و مسئولیت ناتو
رهبران کشورهای عضو ناتو که این هفته به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس ائتلاف در واشنگتن گرد هم آمدند، بر سر یکی از بزرگ‌ترین بسته‌های کمک‌های کیفی و مادی به اوکراین به توافق رسیدند.
برای اولین بار از زمان تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲، ایالات متحده و متحدانش با ارسال جنگنده‌های F-16 به کی یف موافقت کردند و همچنین متعهد شدند در سال آینده حداقل مبلغ کمک به ارزش ۴۰ میلیارد یورو را تأمین کنند.
این رهبران امیدوارند که این کمک‌ها توانایی ارتش اوکراین را برای مقاومت در برابر نبردهای شدید در جبهه‌های شرقی و جنوبی تقویت کند. یک مقام ارشد ناتو پیشتر این نبردها را یادآور جنگ سنگرها در جنگ‌های جهانی اول و دوم دانسته بود.
استولتنبرگ به چالش‌های اوکراین اذعان کرد و با اشاره به «حمله به بیمارستان کودکان» که مسکو در آستانه «اجلاس ناتو» انجام داد، گفت: «وضعیت در میدان جنگ سخت است. ما می‌بینیم که روس‌ها در تلاش هستند تا حملات جدیدی انجام دهند، شهرهای اوکراین را مورد حمله قرار دهند و غیرنظامیان بی گناه را بکشند».
همزمان، استولتنبرگ اظهار کرد: «زمانی که این جنگ در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد، اکثر کارشناسان و رئیس‌جمهور (ولادیمیر) پوتین معتقد بودند که او ظرف چند روز کی یف و بقیه اوکراین را ظرف چند هفته کنترل خواهد کرد. این اتفاق نیفتاد».
وی ادامه داد: اوکراینی‌ها توانستند ۵۰ درصد از اراضی تحت اشغال روسیه را در ابتدای جنگ آزاد کنند. آنها همچنین توانستند کریدوری را در دریای سیاه برای صادرات غلات و سایر محصولات به بازار جهانی باز کنند. آنها همچنین قادر به ضربه زدن و وارد کردن خسارات سنگین به مهاجمان روس هستند؛ بنابراین جنگ‌ها ذاتاً غیرقابل پیش‌بینی هستند، اما اوکراینی‌ها توانایی خود را در مقاومت و دفع نیروهای دفاعی روسیه ثابت کرده‌اند؛ لذا «مسئولیت ما این است که به ارائه حمایت‌های بزرگ ادامه دهیم».
در همین راستا، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از توافق متحدان در نشست ناتو در واشنگتن برای تشدید حمایت نظامی قابل توجه از اوکراین و حفظ سطح آن قدردانی کرد.
حمله به اهداف در داخل روسیه
بزرگ‌ترین مانع برخی از کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، برای موافقت با تحویل تسلیحات تهاجمی به اوکراین، مخالفت آنها با حمله به اهداف در داخل روسیه بود. این همان چیزی است که استولتنبرگ آن را در چارچوب «دفاع از خود» یک حق مشروع می‌داند.
وی گفت: «به یاد داشته باشیم که این یک جنگ تهاجمی است که روسیه علیه یک کشور صلح‌آمیز، مستقل و دارای حاکمیت در اروپا، یعنی اوکراین، آغاز کرده است. این نقض آشکار قوانین بین‌المللی است. بر اساس قوانین بین‌المللی، اوکراین حق دفاع از خود را دارد».
دبیرکل ناتو تأکید کرد که «حق دفاع از خود شامل حق حمله یا حمله به اهداف نظامی قانونی در قلمرو متجاوز، یعنی روسیه است؛ بنابراین، اوکراین حملات عمیقی (در داخل روسیه) انجام داد».
استولتنبرگ در مورد اختلاف بین متحدان از نظر محدودیت‌های اعمال شده بر سلاح‌هایی که آنها به کی یف تحویل می‌دهند صحبت کرد. با این حال، او تأکید کرد که کشورهایی که این محدودیت‌ها را اعمال کرده‌اند، آنها را کاهش داده‌اند، «به ویژه به این دلیل که بیشتر نبردها در اعماق اوکراین در حال وقوع است».
استولتنبرگ برای توضیح اهمیت اجازه دادن به اوکراین برای حمله به خاک روسیه از جبهه خارکف استناد کرد و گفت: روسیه اکنون جبهه جدیدی را در منطقه خارکف باز کرده است، جایی که خط مقدم و خط مرزی کم و بیش یکسان است. البته تنها راه دفاع اوکراین حمله یا حمله به خارج از خط مقدم است که به معنای در خاک روسیه نیز هست؛ بنابراین آنچه مهم است این است که ما بتوانیم امکانات مورد نیاز اوکراین را فراهم کنیم و من از کاهش محدودیت‌های استفاده از این سلاح‌ها توسط متحدان استقبال می‌کنم.
نقش ایران و کره شمالی
رهبران ناتو در نشست سران خود در واشنگتن دربارهٔ تأثیر حمایت روسیه از ایران، کره شمالی و چین در جنگی که علیه اوکراین به راه انداخته است، بحث کردند.
استولتنبرگ در این رابطه گفت: «آنچه می‌بینیم این است که قدرت‌های اقتدارگرا در حمایت از روسیه همسو شده‌اند، که آنها را قادر می‌سازد این جنگ تجاوزکارانه وحشیانه را به راه بیندازند. این حکومت‌ها شامل کشورهایی مانند کره شمالی، چین و ایران نیز می‌شود. ایران مقدار زیادی پهپاد شاهد را ارسال کرده که باعث رنج و خسارات زیادی به اوکراین شد که به روسیه در مدیریت این جنگ غیرقانونی کمک کرد».
وی هشدار داد که هرگونه تحویل احتمالی موشک‌های بالستیک ایران از نظر تشدید جنگ در اوکراین بسیار خطرناک خواهد بود. وی ادامه داد: «سال‌هاست که متحدان ناتو به دلیل فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در سراسر منطقه و فراتر از آن، تحریم‌های شدیدی را علیه ایران وضع کرده‌اند. البته این تحریم‌ها برنامه هسته ای ایران و همچنین برنامه موشکی آن را هدف قرار می‌دهد. حمایت ایران از روسیه بر اهمیت این تحریم‌ها برای محدود کردن توانایی ایران برای حمایت از یک جنگ تجاوزکارانه غیرقانونی، مانند زمانی که از روسیه حمایت می‌کند، نشان می‌دهد».
