روسیه اطمینان داد؛ سفارت‌هایتان را در دمشق بازگشایی کنید، نفوذ ایران را کاهش می‌دهیم

ضمین‌های روسی به چند کشور عربی برای محدودساختن نفوذ ایران در سوریه در برابر عادی سازی روابط

 روسیه اطمینان داد؛ سفارت‌هایتان را در دمشق بازگشایی کنید، نفوذ ایران را کاهش می‌دهیم
TT

روسیه اطمینان داد؛ سفارت‌هایتان را در دمشق بازگشایی کنید، نفوذ ایران را کاهش می‌دهیم

 روسیه اطمینان داد؛ سفارت‌هایتان را در دمشق بازگشایی کنید، نفوذ ایران را کاهش می‌دهیم

برخی نمایندگان مجلس لبنان به نقل از سفیر یکی از کشورهای عربی در لبنان می‌گویند که دولت متبوعش و چند دولت عربی دیگر که هم اکنون در حال بررسی بازگشایی سفارت‌های خود در دمشق هستند، از عالی ترین مقامات ذی نفوذ در مسکو پیام‌هایی اطمینان بخش دریافت کرده‌اند مبنی بر کاستن از نفوذ سیاسی و نظامی ایران در سوریه.
 به گفته این مقامات ابتکار عمل کشورهای عرب در برقراری مجدد رابطه با دمشق پس از اینکه سفارتخانه‌هایشان را به دلیل برافروخته شدن جنگ و ناگزیر ساختن اتحادیه کشورهای عربی در تعلیق عضویت سوریه بستند، می‌تواند به کاستن از این نفوذ سرعت ببخشد.
این نمایندگان به «الشرق الاوسط» گفتند، کشور امارات متحده عربی که پیش از این سفارتش در دمشق را بازگشایی کرده بود، هنوز در مرحله معرفی سفیر برای استقرار در آن کشور نیست اما به جای آن قائم مقام منصوب می‌شود.
این نمایندگان به نقل از این سفیر عربی گفتند، هنوز زود است که سطح نمایندگی دیپلماتیک بین دو کشور امارات و سوریه ارتقاء یابد و سفارت در حد تقدیم کمک‌های بشردوستانه و مسائل مربوط به تأمین امداد به افراد نیازمند برای کاستن از رنج و عذاب آنها به ایفای نقش خواهد پرداخت.
در همین راستا یک جریان سیاسی لبنانی که در جلسات نماینده وزارت خارجه آمریکا سفیر دیوید هیل با ارکان حکومت لبنان و شخصیت‌های فعال سیاسی شرکت کرده بودند، تأکید می‌کنند که فرستاده آمریکایی دربارهٔ موضع این کشور در خصوص آنچه آمادگی کشورهای عربی برای بازگشایی سفارت‌های خود در دمشق عنوان می‌شود با شفافیت سخن گفت.
این گروه به نقل از هیل می‌گویند، دولت آمریکا کشورهای عربی را برای شتاب در بازگشایی سفارت‌هایشان تشویق نمی‌کند.
آنها ترجیح می‌دهند اکنون درنگ کنند چرا که صرف شتاب کردن دربرداشتن چنین گام‌هایی آثار منفی برجای می‌گذارد و نظام سوری را وامی‌دارد در حمایت از تلاش‌های بین‌المللی برای ایجاد راه حل برای بحرانی که بدون حل آن نمی‌توان پرونده بازسازی سوریه را گشود، کارشکنی کند.
به سخنی دیگر، همین گروه سیاسی می‌گویند، واشنگتن اقدام به بازگشایی سفارت‌ها را بدون هرگونه هزینه سیاسی تأیید نمی‌کند و به نقل از هیل باز تأکید می‌کنند، سفر دوره‌ای وزیر خارجه آمریکا مایک پمپئو به چند کشور منطقه نتیجه بخش بود تا کشورهای عربی در تصمیم خود برای بازگشایی سفارت‌هایشان در حال حاضر درنگ کنند.
اما هیل از تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا دونالد ترامپ برای عقب کشیدن تدریجی نیروهای آمریکایی از محل حضورشان در سوریه و دقیقاً شمال شرقی این کشور را تأیید می‌کند علیرغم اینکه کسانی که در این دیدارها شرکت کرده بودند نگرانی خود را از اقدامات ملیشیای مورد حمایت ایران برای نفوذ در این مناطق و جایگزین شدن با نیروهای آمریکایی ابراز داشتند.
اما هیل این نگرانی‌ها را تأیید نکرد و با صراحت از آنها خواست که میزان تنش دربارهٔ عقب‌نشینی تدریجی ارتش آمریکا را کاهش بدهند با این توجیه که این عقب‌نشینی سریع اتفاق نمی‌افتد و واشنگتن هم اکنون در حال مذاکره با ترکیه و کردها است تا بر سر گام‌های بسط نفوذ در مناطقی که ارتش آمریکا تخلیه می‌کند، به توافق برسیم.
این بلوک سیاسی به نقل از هیل می‌گوید که چنانچه نیروهای وابسته به نظام سوری بخواهند به قصد اعمال سلطه به آن مناطق نزدیک شوند، نیروهای آمریکایی متمرکز در چند منطقه در عراق، به سرعت وارد عمل می‌شوند.
 علاوه بر این هیل براین باور است که این ارتش توان ورود به آن مناطق را ندارد.
در پاسخ به پرسشی او نظر بلوک سیاسی را نمی‌پذیرد که برخی بر این باورند بازگشایی سفارتخانه‌های برخی کشورهای عربی در دمشق موجب کاهش نفوذ نظامی و سیاسی ایران در سوریه می‌شود و چنین گام‌هایی موجب ایجاد تنش میان مسکو و تهران می‌شود.
او تأکید می‌کند به چنین نظری باور ندارد و مسکو و تهران هیچ‌کدام از کارهایی را که در سوریه کردند، برای صدام نکردند.
او می‌گوید ملیشیای مورد حمایت ایران و یگان‌های سپاه پاسداران ایران پیش از این به درخواست مسکو پاسخ دادند و منطقه معروف به جنوب غربی سوریه را تخلیه کردند و هم اکنون در اطراف دمشق و در امتداد ریف آن مستقرند.



سرنوشت مرموز قاآنی؛ روی دیگر «جنگ سایه»

اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»
اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»
TT

سرنوشت مرموز قاآنی؛ روی دیگر «جنگ سایه»

اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»
اسماعیل قاآنی در حال صحبت با حسین سلامی، فرمانده «سپاه پاسداران»

در ساعات اخیر، شایعات زیادی در مورد سرنوشت اسماعیل قاآنی، فرمانده «نیروی قدس» سپاه پاسداران ایران، مطرح شده است. این شایعات به نتایج متناقضی منجر شده‌اند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که او در نتیجه یک حمله اسرائیلی در خارج از کشور زخمی شده یا در حال تحقیق به خاطر «تجسس» به نفع اسرائیل است. در حالی که نهادهای رسمی ایران همچنان به حفظ ابهام پرداخته و اطلاعات محدودی درباره وضعیت او ارائه می‌دهند.

تاریخچه وقایع

قاآنی آخرین بار در تاریخ ۲۹ سپتامبر در دفتر «حزب‌الله» در تهران دیده شد، جایی که به مناسبت ترور دبیرکل «حزب‌الله» به ابراز تسلیت پرداخته بود. پنج روز بعد، علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در «مصلی تهران» در مراسم بزرگداشت نصرالله حاضر شد، اما قاآنی و دیگر رهبران غایب بودند.

در تاریخ ۶ اکتبر، خبرگزاری «تسنیم» تصاویری از خامنه‌ای منتشر کرد که در آن «نشان فتح» را به امیر علی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوایی سپاه، اهدا می‌کرد. قاآنی نیز در آن مراسم غایب بود. در تاریخ ۹ اکتبر، ایران به شکلی مشکوک به سرنوشت قاآنی اشاره کرد و گفت خامنه‌ای به زودی به او «مدال فتح» خواهد داد. خبرگزاری «تسنیم» اعلام کرد که اسماعیل قاآنی در «سلامت کامل» است.

اما در ۱۰ اکتبر، گزارش‌هایی مبنی بر این‌که «فرمانده نیروی قدس تحت تحقیق است» منتشر شد.

موج‌های شایعه

در این دوره از آخرین ظهور قاآنی تا ۱۰ اکتبر، سه شایعه مختلف در مورد او منتشر شد.

شایعه اول، بلافاصله پس از ترور نصرالله، حاکی از این بود که قاآنی زخمی یا کشته شده است و «سپاه» به سرعت این شایعه را تکذیب کرد.

در تاریخ ۵ اکتبر، اسرائیل به یک ساختمان در ضاحیه حمله کرد و ادعا کرد که هدف آن‌ها هاشم صفی‌الدین، رئیس شورای اجرایی «حزب‌الله» بوده است. در این زمان شایعه دوم مطرح شد که قاآنی در آنجا بوده و کشته یا زخمی شده است.

«سپاه» سه روز بعد تکذیب کرد که قاآنی زخمی شده باشد. در ۱۰ اکتبر، بابک تقوایی، کارشناس نظامی، در رسانه‌های اجتماعی نوشت که قاآنی تحت تحقیق است. برخی گزارش‌ها به شدت از این موضوع صحبت کردند و ادعا کردند که او به دلیل «شکنجه» دچار حمله قلبی شده است.

خبرگزاری‌های «تسنیم» و «فارس» که وابسته به «سپاه» هستند، ادعای بازداشت قاآنی را رد کردند و «تسنیم» از گزارشی که به ۱۰ منبع نسبت داده شده بود، تمسخر کرد.

سرّ تضارب

تأیید شایعات مربوط به وضعیت قاآنی دشوار است، زیرا آن‌ها به سیستم خبری پیچیده و سازمان‌یافته «سپاه» وابسته هستند که در شکل‌دهی و هدایت افکار عمومی نقش مهمی ایفا می‌کند. این وضعیت پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، به طرز فزاینده‌ای افزایش یافته است.

این فرضیه وجود دارد که تهران از اینکه چگونه به شکل دراماتیک حسن نصرالله و رهبری «حزب‌الله» را در یک هفته از دست داده است، شوکه شده و احساس می‌کند که نفوذ اطلاعاتی یک واقعیت هولناک است. به همین دلیل، از مکان قاآنی محافظت می‌شود.

اما این فرضیه به دلیل ابهامات موجود در اعتبار ایران، به فرضیه دیگری منجر شده است که بر اساس آن، رقابت درون «سپاه» ممکن است برخی طرف‌ها را به کنار گذاشتن قاآنی ترغیب کند.

شک و تردید در توانایی قاآنی برای پر کردن جای قاسم سلیمانی، به ویژه در مقابله با جنگ شدید با اسرائیل، افزایش یافته است.

فرضیه دیگری وجود دارد که هدف از ایجاد نظرات عمومی درباره سرنوشت قاآنی، ترغیب ایرانی‌ها به تعامل است تا مشخصات دقیقی درباره وضعیت و مکان قاآنی افشا کنند، به خصوص اینکه او در فهرست اهداف اسرائیل قرار دارد.

با این حال، سرنوشت قاآنی به طور نامحدود مخفی نخواهد ماند و ممکن است ایران به زودی فرضیه و گمانه‌زنی جدیدی ارائه دهد، زمانی که ادعاهای «سپاه» مبنی بر اینکه خامنه‌ای «مدال فتح» را به قاآنی اعطا خواهد کرد، واقعیت پیدا کند.

Read also