پمپئو: اجازه نمی دهیم ایران یک کره شمالی دیگر شود

پمپئو: اجازه نمی دهیم ایران یک کره شمالی دیگر شود
TT

پمپئو: اجازه نمی دهیم ایران یک کره شمالی دیگر شود

پمپئو: اجازه نمی دهیم ایران یک کره شمالی دیگر شود

مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفت آمریکا اجازه نمی دهد ایران در زمینه توانمندی هسته ای مثل کره شمالی شود. 
پمپئو در گفتگو با شبکه فاکس روز پنجشنبه (۳۱ ژانویه) افزود «پرزیدنت ترامپ آشکارا گفت آمریکا اجازه نمی دهد که ایران یک کره شمالی دیگر شود. ما رویکردهای متعددی برای جلوگیری از این مساله تعیین کردیم».
او خاطر نشان کرد «دستگاه های اطلاعاتی آمریکا در مورد تهدیدات ایران اختلاف نظر ندارند. فکر نمی کنم که آنها بر سر موضوع تهدید آفرین بودن ایران و برخورداری این کشور از توان غنی سازی هسته ای و گسترش توانمندی هسته ای و برنامه موشکی اختلاف داشته باشند. حکومت ایران هفته پیش تلاش کرد یک ماهواره به فضا بفرستد که احتمالا در پیشبرد برنامه هسته ای این کشور سهیم است. با توجه به این تحولات این تصور به وجود می آید که آنها زمانی به موادی دست می یابند که تهدیدی برای امنیت آمریکا به شمار می رود. پرزیدنت ترامپ آشکارا گفت آمریکا اجازه چنین کاری نمی دهد».
پمپئو در مورد کره شمالی گفت «آخرین اقدامات برنامه ریزی برای دیدار دوم پرزیدنت ترامپ و کیم یونگ اون رهبر کره شمالی در حال انجام است. واشنگتن و پیونگ یانگ به توافق رسیدند که این دیدار در اواخر ماه جاری برگزار شود».

او خاطر نشان کرد «مقام های آمریکا و کره شمالی به توافق رسیدند که مکان برگزاری نشست سران دو کشور در یکی از کشورهای آسیایی باشد. فکر می کنم این ایده خوبی است و گروهی را برای آماده سازی برای این ملاقات اعزام می کنم و امیدوارم که این دیدار گام اضافی و فوق العاده برای نه تنها خلع تسلیحات اتمی در شبه جزیره کره بلکه برای دست یابی مردم کره شمالی به آینده ای درخشان و برقراری امنیت در شبه جزیره کره به شکلی باشد که دولت های پیشین آمریکا از تحقق آن بازماندند. تصور می کنم پرزیدنت ترامپ هر کاری از دستش برآمد انجام داد تا پرزیدنت کیم را به عمل به کلیه تعهدات نشست پارسال در سنگاپور متقاعد کند. حالا هم زمان آن رسیده که تیم من و همه آمریکا برای همکاری با کره شمالی برای انجام تعهداتش تلاش کنیم و به وعده خود برای خلع تسلیحات اتمی در شبه جزیره کره عمل کنیم. کیم رهبر کره شمالی گفته که آماده عمل به تعهدات خود است. اما حالا وقت عمل فرا رسیده است».

وزیر امور خارجه آمریکا در مورد ونزوئلا گفت «آمریکا از مردم ونزوئلا برای دست یابی به خواسته های قانونی خود حمایت می کند. پرزیدنت ترامپ با خوان گوایدو  رهبر مخالفان در ونزوئلا تلفنی گفتگو کرده است. گوایدو خود را رهبر موقت ونزوئلا اعلام کرده است. دو طرف درباره آزادی و دموکراسی برای مردم ونزوئلا گفتگو کردند و ترامپ گفت که مردم ونزوئلا خواسته مشخصی دارند و آمریکا تا زمان دست یابی مردم ونزوئلا به خواسته هایشان در کنار آنان می ایستد».
او افزود « شرایط کنونی در ونزوئلا فاجعه بار است که از زمان پرزیدنت نیکولاس مادورو و حکومت استبدادی اش پدید آمده. این کشور سرشار از منابع طبیعی با بحران انسانی وخیمی روبرو است. سه میلیون نفر به خاطر شرایط بد به عنوان پناهجو کشور را ترک کرده اند».
پرزیدنت ترامپ با اشاره به اعتراضات مردمی علیه پرزیدنت مادورو گفت «مبارزه مردم برای آزادی آغاز شده است». 
پمپئو درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و عملیات گروه دولت اسلامی «داعش» گفت «پرزیدنت ترامپ در سخنرانی وضعیت اتحاد در کنگره در مورد شرایط کنونی گروه دولت اسلامی آشکارا صحبت می کند. ترامپ روز پنجم فوریه سخنرانی می کند. هر چند به موفقیت و دستاوردهای قابل ملاحظه برای نابودی «داعش» دست یافتیم اما خطر تروریسم اسلام گرایان تندرو هنوز رفع نشده است. ما باید تلاش کنیم تا اثر از شورشیان گروه «داعش» باقی نماند و فشارها به این گروه تروریستی را افزایش دهیم. دولت آمریکا به این هدف پایبند است و پرزیدنت ترامپ گفت که این مساله در اولویت قرار دارد. من هم به عنوان وزیر امور خارجه به مردم آمریکا قول می دهیم که ما تلاش هایمان را برای حفظ امنیت آنان دربرابر این تهدید ادامه می دهیم».



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.