اهواز: حکایت نتایج اندوهبار فاجعه‌های‌ زیست‌محیطی

اهواز: حکایت نتایج اندوهبار فاجعه‌های‌ زیست‌محیطی
TT

اهواز: حکایت نتایج اندوهبار فاجعه‌های‌ زیست‌محیطی

اهواز: حکایت نتایج اندوهبار فاجعه‌های‌ زیست‌محیطی

بدون شک اهواز نمونه‌ای عیان از فاجعه‌های زیست محیطی و اجتماعی است که پروژه‌های انتقال آب به دشت‌های مرکزی ایران به بار آورده است؛ جغرافیایی که اینک نماد اعتراض به تشنگی و اعتراض به گردوغبار به شمار می‌آید روزگاری نه چندان دور موطن پر آب‌ترین رودخانه‌های ایران بود. سه دهه‌ی قبل برآورد می‌شد که دو سوم حجم آب شیرین روان ایران در اهواز جریان دارد. رودخانه‌های کارون، کرخه، مارون، جراحی، زهره، دز، جرجر و شاوور حجمی معادل ۶۰ میلیارد متر مکعب آب را در دوران پر آبی و حجمی معادل ۴۰ میلیارد متر مکعب آب را در دوران کم آبی به دشت اهواز حمل می‌کردند. بر همین اساس هم اهواز انبار غله‌ی خوزستان بود؛ حدود ۱۰ میلیون نخل در آن وجود داشت؛ معادل نیمی از آبزیان ایران در آن تولید می‌شد.

در طی سی سال گذشته همین استان میزبان ۶۷ سد بزرگ و کوچک و شش طرح بزرگ انتقال آب بوده است. تنها در حوزه‌ی سد سازی حجم مخزن سدهای ساخته شده در اهواز بیش از ۴۵ میلیارد متر مکعب است. پروژه‌های انتقال آب برای انتقال آبی به حجم ۸ میلیارد متر مکعب در سال طراحی شده‌اند و مقصد همه‌ی آن‌ها استان‌های مرکز ایران و قم است.

یک فعال محیط زیست در اهواز در این زمینه می گوید: «جالب آن جاست که اغلب طرح‌های سدسازی و انتقال آب انجام گرفته در این استان فاقد مجوز محیط زیستی به عنوان یک مجوز ضروری برای انجام چنین کارهایی هستند؛ اما باز انجام می‌گیرند».

حالا زمین‌های اهواز که روزگاری یکی از جهانگردان مسلمان از انبوه نخل‌های آن شگفت زده شده بود تبدیل به بزرگ‌ترین منبع گرد و غبار در کشور شده است. میلیون‌ها نخل به دلیل نبود آب مرده‌اند و بر اساس منابع رسمی تعداد نخل‌های اهواز اکنون کمتر از ۴ میلیون نخل است که آن‌ها هم در نوبت مرگ قرار دارند. تولید آبزیان در این استان به ۳۰ درصد کاهش یافته و باز هم در سراشیبی کاهش است. صدها هزار هکتار از زمین‌هایی که روزگاری به طلا تشبیه می‌شدند حالا برهوت شده‌اند.

این همه باعث برآمدن بحران‌های عجیبی در این استان شده است. اهواز بزرگ‌ترین جمعیت حاشیه نشین را در ایران دارد؛ اعتیاد در بالاترین حد خود قرار دارد؛ بیکاری بیداد می‌کند و صد البته پزشکان از آغاز سونامی بیماری‌هایی همچون آسم و سرطان در این استان سخن می‌گویند؛ میانگین سرطان در اهواز در برخی گزارش‌ها چهار برابر ایران است.

همزمان اهواز خاستگاه بزرگ‌ترین اعتراضات زیست محیطی کشور و نقطه‌ی شروع مهم‌ترین اعتراضات به بحران آب بوده است؛ اعتراضاتی که از یک دهه‌ی پیش آغاز شده‌اند و سر کاهش ندارند.

;فعال محیط زیست که نخواست نامش منتشر شود خاطر نشان کرد «نکته‌ی جالب درباره‌ی بحران آب در اهواز این است که همه می‌دانند که بحران بزرگی دارد رخ می‌دهد؛ همه تاکید دارند که برخی کارها از جمله سدسازی و‌ پروژه‌های انتقال آب سبب‌ساز این بحران هستند و باید آن‌ها را متوقف کرد. اما همه‌چیز در سطح حرف‌های بی‌پایه باقی می‌ماند و هیچ کاری برای توقف آن‌ کارها انجام نمی‌شود». به گفته فعال محیط زیست «انگار که همه دارند پروژه‌ای را برای مرگ طبیعت در اهواز به پیش می‌برند؛ یک پروژه‌ی تمام عیار برای نسل کشی».



بازگشت یوزپلنگ به طبیعت در سعودی 

بازگشت یوزپلنگ به طبیعت در سعودی 
TT

بازگشت یوزپلنگ به طبیعت در سعودی 

بازگشت یوزپلنگ به طبیعت در سعودی 

مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی اعلام کرد که برنامه بازگشت «یوزپلنگ» به طبیعت را پیاده می کند. این گونه حیات وحش برای چند هزار سال در سعودی سکونت داشته و به دلایل مختلف همچون شکار بی رویه و غیر قانونی و بیابان زایی و از بین رفتن زیستگاه های طبیعی پس از رشد رویه شهر سازی و نبود تغذیه مناسب در این منطقه منقرض شد.
حفظ توازن زیست محیطی و نقش آفرینی در حفظ حیات وحش و جلوگیری از انقراض گونه های جانوری در حال انقراض مثل پلنگ عربی و تیزشاخ و بز کوهی از اهداف کارزار یکپارچه مرکز ملی توسعه حیات وحش سعودی است و برنامه بازگشت یوزپلنگ به دامن طبیعت در این راستا اجرا می شود.
بازگشت گونه های جانوری به طبیعت از جمله ابتکارات «سعودی سبز» در راستای حفظ طبیعت و زیستگاه های طبیعی بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری و حفظ رونق ادامه دار برای جامعه بشری بدون تقابل و تخریب طبیعت است.

مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی چهارشنبه (۳ مه) در ریاض کارگاهی برای اعلام نتایج کاوش و کالبد شکافی ۱۷ یوز تلف شده مومیایی شده که اخیرا کشف شدند برگزار کرد. کالبد شکافی این یوزپلنگ ها نتایج مفید برای پژوهش های علمی و ژنتیکی داشت و از جزئیات مهمی در ارتباط با دی ان ای و توالی یابی این گونه جانوری پرده برداشت.
کارشناسان سعودی و خارجی در این کارگاه شرکت کرده بودند و نتایج پژوهش ها و تحقیقات مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی در این نشست اعلام شد که میانگین عمر زیرگونه ها و تاثیر عوامل فرهنگی و تاریخی یوزپلنگ ها بر شبه جزیره عرب را تشریح کرد. در این نشست برنامه بازگشت یوزپلنگ به طبیعت در سعودی و استراتژی حفاظت از این گونه اعلام شد.
دکتر محمد قربان رئیس اجرایی مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی گفت «احیای توازن در محیط زیست برای ما اهمیت دارد و مشارکت برای رسیدن به این هدف یک وظیفه همگانی است».
دکتر محمد قربان در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» اضافه کرد «این تلاش ها مال امروز و دیروز نیست بلکه یک استراتژی ملی یکپارچه با مشارکت دستگاه های دولتی و خصوصی متعددی است که در قالب برنامه های سیستماتیک اجرا می شود».
قربان توضیح داد «اجساد مومیایی شده که اخیرا کشف شدند اطلاعات ارزشمندی به ما در برنامه زاد و ولد و بازگشت به طبیعت گونه های جانوری و تصحیح اطلاعات نادرست داد و کمک به سزایی در پژوهش های آینده درباره حیات وحش می کند و نیز به محققین انگیزه می دهد تا به دنبال اسناد و مدرک بیشتری در این حوزه باشند».

او خاطر نشان کرد «این تحقیق نشان داد که نمونه های کشف شده متعلق به ۴ هزار سال تا حدود ۱۲۰ سال پیش هستند و این گواهی بر پیشینه تاریخی و قدمت طولانی یوزپلنگ در شبه جزیره عرب است و یوزپلنگ را می توان از جمله یکی از مهم ترین گونه های حیات وحش در این منطقه دانست و نتایج دی ان ای این اجساد نشان می دهد که یوزپلنگ اصالتا به این سرزمین تعلق دارد».

دکتر محمد قربان اظهار کرد «پژوهشگران مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی در کنار دیگر محققان خارجی موفق شدند که زمان مرگ این یوزپلنگ ها و دی ان ای و زیر گونه آنها را مشخص و با دی ان ای یوزپلنگ های ساکن در موسسه پرورش مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی و دیگر یوزپلنگ های جهان مقایسه کردند. این تحقیقات به مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی برای افزایش زاد و ولد و بازگشت یوزپلنگ ها به طبیعت در سعودی کمک می کند».
او گفت «یوزپلنگ بیش از ۵۰ سال است که در شبه جزیره عرب کاملا منقرض شده و تاکسیدرمی یوزپلنگ انجام شده بود و در موزه ها یا پژوهشگاه ها نگهداری می شود. تحقیق بر یوزپلنگ های مومیایی شده که به تازگی در سعودی کشف شده نشان می دهد که این گونه جانوری به طور گروهی و فراوان در شمال سعودی سکونت داشته است. ضمنا این یوزپلنگ های مومیایی کشف شده به نسل های بعدی اجازه می دهد از نزدیک با این گونه و مشخصات آن آشنا شوند».
مرکز ملی توسعه حیات وحش در سعودی در راستای تنظیم و اجرایی برنامه های گوناگون برای مقابله با خطرهای قریب الوقوع برای گونه های حیات وحش در خشکی و دریا و جلوگیری از انقراض و بازپروری گونه های در معرض انقراض و حفظ توازن در محیط زیست می کوشد.