منابع دیپلماتیک به «الشرق الاوسط»: برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران قابل قبول نیستند

اروپا تا کی می‌تواند در برخورد با ایران از سیاست درنگ استفاده کند؟

  منابع دیپلماتیک به «الشرق الاوسط»: برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران قابل قبول نیستند
TT

منابع دیپلماتیک به «الشرق الاوسط»: برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران قابل قبول نیستند

  منابع دیپلماتیک به «الشرق الاوسط»: برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران قابل قبول نیستند

اروپایی‌ها در اختلافات خود با ایران پیرامون موشک‌های بالستیکی، سیاست منطقه‌ای و تلاش‌های تروریستی‌اش در اروپا از سیاست درنگ پیروی می‌کنند.
به گزارش الشرق الاوسط، در واقع آنها گاهی با ایران روش تشویق را اتخاذ می‌کنند و گاهی دیگر از روش تهدید استفاده می‌کنند یا به عبارتی دیگر سیاست «چماق و هویج» را با به کار می‌برند.
منابعی سیاسی و اروپایی در گفتگو با «الشرق الاوسط» می‌گویند که موضع اروپا در برابر موشک‌های بالستیک ایران همیشگی و ثابت بوده‌است که برنامهٔ موشکی ایران «قابل قبول نیست» و سیاست منطقه‌ای آن نیز خطرناک است.
آنها ادامه می‌دهند که پیامی که به ایران می‌دهیم این است که اگر می‌خواهد در صلح و سازش به سر ببرد باید با تمایل و ارادهٔ خود برای برنامه‌های موشکی‌اش حدی بگذارد و سیاست منطقه‌ای خود را از جمله در سوریه، عراق، یمن و لبنان تغییر دهد.

 کمیته چهارگانه اروپایی به صورت دوره ای پرونده های اختلافی با ایران را بررسی می کند، اما بدون هیچ پیشرفتی

این منابع مذکور که مسئول مستقیم پروندهٔ ایران هستند تأکید می‌کنند که چندین بار موضوعات اساسی سه‌گانه را به ایران تأکید کردند: اولی «هیجان» بالیستیکی تهران است که آیا فقط برای افزایش تجارب است یا برای به دست آوردن موشک‌هایی با بُرد، دقت و ویرانگری بیشتر از یک سو و تلاش آن برای صادر کردن آن در منطقه همچون یمن، سوریه و لبنان از سوی دیگر است به اضافهٔ ایجاد پایگاه‌های ثابت و تولید داخلی آنها.
این منابع اقدامات ایران را حداقل تلاش‌هایی برای فشار آوردن به محیط یا «تجاوزی مشروح» می‌دانند.
دومی تهدید رهبران حکومت بسیاری از کشورهای منطقه از طریق ایجاد شبه نظامیان شیعه، آموزش، مسلح کردن و تأمین مالی آنها است که تنها هدف آن کشتن حکومت، ضعیف کردن آن از درون و توانایی تأثیر گذاشتن بر تصمیمات آن است همچون اتفاقی که سوریه، لبنان؛ یمن، عراق و غزه می‌افتد
سومی این است که ایران هر بار که به اسرائیل حمله می‌کند خود را در حاشیه رانده و تبدیل به کشوری سرکش می‌شود که نمی‌توان با آن مذاکره کرد.
علیرغم خطرات موضوعات یاد شده اما سه کشور اروپایی و اتحادیهٔ اروپا، هدف از مذاکره با ایران، برجام و سعی در دور زدن تحریم‌های آمریکا را دو چیز می‌دانند: پایبند گذاشتن ایران به این توافقنامه و ادامه دادن به نظارت بر برنامهٔ موشکی آن و دور کردن آن از کارهای تحریک آمیزی که ممکن است در را به روی موضوعات مجهول دیگری همچون به وجود آمدن رقابت هسته‌ای در منطقه باز کند.
هدف دوم فراهم کردن شرط‌های مذاکرات مجدد پیرامون اختلافات ذکر شده و موقعیت ایران در منطقه است.
این منابع ذکر می‌کنند به نتیجه رسیدن در این خصوص نیازمند زمان است اما هدف آن بسیار مهم است و اروپایی‌ها در این راستا با آمریکایی‌ها، کشورهای عربی و دیگر افراد دخیل در این قضیه به روشنی عمل می‌کنند.
این منابع همچنین می‌گویند که مذاکرات دوره‌ای میان گروه چهارگانهٔ اروپا (فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایتالیا)، کمیساریای اروپا و ایران در خصوص همهٔ این موضوعات برگزار می‌شود.
اما آنچه از گفته‌های این منابع هویدا است تاکنون پیشرفت ملموسی در این زمینه حاصل نکرده‌اند.
در هر صورت این منابع به نظر ناامید نمی‌آیند چرا که عنوان می‌کنند مذاکرات در خصوص برنامهٔ هسته‌ای ایران در سال ۲۰۰۳ شروع شد و تا ۲۰۱۵ نتیجه نداد.
اروپایی‌ها آمریکایی‌ها را مسئول بخشی از وضعیت کنونی می‌دانند، نه از این جهت که از برجام خارج شدند بلکه به این جهت که واشینگتن در انعقاد توافقنامه عجله کرد و پیشنهاد لوران فابیوس وزیر خارجهٔ سابق فرانسه را رد کرد که مضمون آن ضرورت وارد کردن پروندهٔ موشکی ایران در توافقنامه بود که همتای آمریکایی‌اش جان کری این پیشنهاد را رد کرد و فشار آورد که توافقنامه روند خود را طی کند.
به جای این پرونده، بندی در توافقنامه قرار داده شد که به قدری پیچیده‌است که هر کسی می‌تواند از آن مطابق با سلیقهٔ خود تفسیر خاص خود را داشته باشد.
اما آیا همهٔ اینها به این معنی است که اروپایی‌ها ایران را به حال خود رها کرده و به آن کمک می‌کنند که از طریق ساز و کارشان به صادرات نفت و عملیات تجاری خود ادامه دهد؟
تا وقتی که ایران به برجام پایبند باشد و عملیات تحریک آمیز انجام ندهد اروپا به سیاست دوگانهٔ خود ادامه می‌دهد: دفاع از برجام و کار در جهت ادمهٔ آن و محکوم کردن سیاست‌های ایران که اروپا و جامعهٔ جهانی را تهدید می‌کند.
اما آیا اروپا می‌تواند این روش پیچیده را تا چه زمانی ادامه دهد؟



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.