تل‌آویو خبرداد: ایران «کارخانۀ موشک‌» در سوریه ساخته است

تل‌آویو خبرداد: ایران «کارخانۀ موشک‌» در سوریه ساخته است
TT

تل‌آویو خبرداد: ایران «کارخانۀ موشک‌» در سوریه ساخته است

تل‌آویو خبرداد: ایران «کارخانۀ موشک‌» در سوریه ساخته است

منابعی از اطلاعات نظامی اسرائیل (امان) عنوان کردند اطلاعاتی به دست آوردند که ثابت می‌کند ایران سعی در فریب اسرائیل و غرب داشته است و کارخانه‌ای را برای موشک‌های دقیق و نقطه‌زن در خاک‌های سوریه به جای لبنان ساخته‌است تا از حمله‌های اسرائیل در امان باشد اما اسرائیل علیرغم تلا‌ش‌های مسئولان ایرانی برای پنهان کردن این کارخانه آن را پیدا کردند.
به گزارش الشرق الاوسط، این منابع به شبکۀ تلویزیونی دوم اسرائیل گفتند: در مقابل سختی‌هایی که ایران و حزب‌الله لبنانی در تلاش‌های خود برای تأسیس زیرساخت‌های موشک‌های دقیق در لبنان با آن روبرو هستند، سوری‌ها و ایرانی‌ها راه‌حل‌هایی ابتکاری برای فراهم آوردن این تجهیزات اساسی در لبنان به شیوه‌ای دورزننده و گول زننده پیدا می‌کنند. در سایۀ تحریم‌هایی که آمریکا علیه ایران اعمال می‌کند و همچنین حملات هوایی پی در پی اسرائیل به پایگاه‌های ایران در سوریه و لبنان، رژیم سوریه سعی کرد تا از اهدافی که با ایران و حزب الله تشکیل داد با ارائه دادن پوشش علمی به فعالیت آن، حمایت کند بنابراین (مرکز پژوهش و توسعه-سارس) را تأسیس کرد که یک سازمان دولتی است و هدف اعلام شدۀ آن تقویت، هماهنگی و راهنمایی فعالیت‌های علمی کشور است اما آن را به موشک‌های دقیق اختصاص داد.
در این گزارش تلویزیونی ذکر شد که «بسیاری از حملات هوایی که توسط نیروی  هوایی اسرائیل انجام شد تأسیسات این مرکز پژوهشی ذکر شده را نشانه گرفت و سخت‌ترین آنها در سپتامبر سال 2017 و سپتامبر 2018 بود به طوری که هواپیمایی اسرائیل تأسیسات متعلق به این مرکز پژوهشی در شهر مصیاف واقع در جنوب غربی استان حمات سوریه را نشانه گرفت».
بر اساس این گزارش، این حمله با خسارت‌های زیادی که به خط تولید و ابزارآلاتی که برای توسعۀ آن در نظر گرفته شده بود باعث وارد شدن ضررهای زیادی به طرح تولیدی سوریه شد.
این گزارش همچنین ذکر کرد در 22 سپتامبر (31 شهریور) گذشته نیروهای هوایی اسرائیل محمولۀ دیگری از تجهیزات که به سمت حزب‌الله در حال حرکت بود را در منطقۀ لاذقیه نشانه گرفت. در این حمله ضدهوایی‌های سوریه با پرتاب موشک سعی در حمله به هواپیماهای اسرائیلی داشتند اما موفق به این کار نشدند بلکه به جای آن هواپیمای «ایلیوشن 20» روسیه را نشانه گرفتند که 15 مسافر داشت. سوریه و روسیه نیز اسرائیل را در این حادثه مقصر دانستند. اما این حمله خصوصا برای سوریه کشنده بود؛ چرا که ضررهای زیادی به پروژه تأسیس کارخانۀ سلاح دقیق «حزب‌الله» وارد کرد. 
در این گزارش ادعا شد که سازمان صنایع فنی سوریه(OTI)  همچنین سعی دارد تحریم‌های آمریکا و اروپا را دور بزند و در طرح ایران و حزب الله برای توسعۀ موشک‌های دقیق مشارکت کند. این شرکت به عنوان یک واسطۀ تجاری برای همکاری با مرکز پژوهش‌های علمی جهت دور زدن تحریم‌ها عمل می‌کند.
در این گزارش همچنین آمده است که شرکت‌های جعلی یک نوع پوشش مدنی برای فعالیت‌های «سارس» و«OTI» ایجاد می‌کند و سودهایی از طریق قاچاق موتورها، تجهیزات و مواد خام کسب می‌کند تا آنها را از ایتالیا، چین و کشورهای دیگری در خاور دور در اختیار «محور سوری-ایرانی و حزب الله» قرار دهد.
این گزارش گمانه زنی کرد که «OTI» اخیرا فعالیت خود را در خدمت پروژه‌های موشک‌های دقیقی قرار داده‌است که حزب الله سعی در توسعۀ آنها در لبنان دارد.
در این میان منابعی نظامی از اسرائیل روز گذشته عنوان کردند نشانه‌ها حاکی از آن است که ایران قصد دارد مرکز کمک‌رسانی اسلحه‌ای خود به سوریه را  از فرودگاه بین‌المللی دمشق به پایگاه نظامی تیفور که تابع نیروهایی رژیم سوریه است و در میان دو شهر حمص و تدمر قرار دارد، منتقل کند. دلیل این کار هم حملات اخیر و پی در پی اسرائیل به فرودگاه است که باعث ایجاد تنش میان ایران، دولت رژیم سوریه و هم‌پیمان آن روسیه شد به این دلیل که در سایۀ پیروزی‌هایی که ارتش رژیم در حملات اخیر کسب کرد، حمله‌های اسرائیل تلاش‌های آنها را برای ایجاد این تصور که ثبات به سوریه بازگشته است، ناکام کرد.
این منابع مدعی شدند که ایران سال‌ها است با موافقت رژیم سوریه در فرودگاه حضور دارد  و فرودگاه بین‌المللی دمشق اخیراً به مرکزی برای حمل و نقل، تخلیه، دریافت و ذخیرۀ سلاح ارسال شده از ایران تبدیل شده‌است.
گفتنی است «نیروی قدس» تابع سپاه پاسداران ایران انبارهای خاص فرودگاه را به طوری مستقل مدیریت می‌کند. این انبارها فقط چندین متر با پیاده‌روی بین‌المللی اصلی فاصله دارد که شهروندان و توریست‌ها در سفرهایشان از آن می‌گذرند.
بر اساس اظهارات منابعی اسرائلی ایران «خانۀ شیشه‌ای» هفت طبقه‌ای را که نزدیک پیاده روی مدنی است برای فعالیت‌های خود استفاده می‌کند و این مکان به عنوان مجموعه‌ای سربسته فعالیت می‌کند که در کنار آن مجموعه‌هایی وجود دارد که برای انبار اسلحه استفاده می‌شوند. دو ساختمان در زیر زمین نیز وجود دارد که هدف اصلی آنها محافظت از هواپیماها در برابر حملات است.
عاموس هرئیل، تحلیلگر مسائل نظامی در روزنامۀ «هآرتس» می‌گوید: قاچاق اسلحه از این فرودگاه و با پروازهای مدنی از ایران ، هواپیماهای نظامی جنگی و یا حتی هواپیماهایی خاص صورت می‌گیرد که سپاه پاسداران ایران آن را اجاره می‌کند. بارهای منتقل شده ساعت‌ها تا هفته‌ها در این پایگاه محافظت می‌شوند و از همین جا به حزب‌الله و یا پایگاه‌های نظامی ایران در سوریه منتقل می‌شوند.
بر همه آشکار است که اسرائیل از حضور ایرن در سوریه به عنوان بهانه‌ای برای اجرای حملات جنگی خود استفاده می‌کند. پس از سال‌ها استفاده از سیاست مه آلود در خصوص این حملات، اسرائیلی‌ها اخیرا با صراحت و افتخاز از آنها صحبت می‌کنند. بنیامین نتانیاهو  نیز خود به شخصه در خصوص آنها صحبت کرد  گادی آیزنکوت، رئیس سابق ستاد کل ارتش اسرائیل نیز همینطور. هردو نیز تهدید به ادامه دادن این حملات کردند.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.