هوک به «الشرق الاوسط»: ایران را از بیلیون‌ها دلار درآمد محروم کردیم

​هوک به «الشرق الاوسط»: با اروپا در خصوص برنامۀ هسته‌ای ایران به توافق نرسیدیم

هوک به «الشرق الاوسط»: ایران را  از بیلیون‌ها دلار درآمد محروم کردیم
TT

هوک به «الشرق الاوسط»: ایران را از بیلیون‌ها دلار درآمد محروم کردیم

هوک به «الشرق الاوسط»: ایران را  از بیلیون‌ها دلار درآمد محروم کردیم

برایان هوک نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران در گفتگوی اختصاصی با «الشرق الاوسط» اعتراف کرد که میان آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در خصوص تعامل با پروندۀ ایران اختلاف وجود دارد.
هوک عنوان کرد: در ورشو شاهد بودیم که 70 کشور از همه جای جهان برای مذاکره در خصوص چالش‌های خاورمیانه و در رأس آنها ایران گرد هم آمده‌اند.
وی ضمن اشاره به اینکه در تمام این چالش‌ها ایران در رأس بوده و هیچ کشوری از رژیم ایران و سیاست‌های آن دفاع نمی‌کند، گفت: در تاکتیک و روش اختلاف نظر داریم اما کسی نیست که از رژیم ایران دفاع کند.
وی در خصوص سخنرانی مایک پنس معاون اول رئیس‌جمهور آمریکا و تفاوت اساسی اروپا و آمریکا در خصوص تعامل با ایران گفت: مطمئنا در خصوص توافق هسته‌ای با اروپایی‌ها اختلاف نظر داریم و به این توافق رسیدیم که به توافق نرسیم. ما تصمیم به خروج از برجام گرفتیم و با خروج از آن آزادی عمل بیشتری در فشار آوردن به ایران پیدا کردیم.
وی افزود: در این راستا فشارهای زیادی در خصوص تمام موضوعاتی وارد خواهیم کرد که منبع اصلی آنها ایران است، همچون توسعۀ موشکی، تروریسم، تأمین مالی تروریسم، امنیت سایبری. معتقدیم که اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر گام‌هایی برای فشار به ایران برداشتند. ایران به ترورها و تلاش‌هایی برای بمب‌گذاری‌ها و توطئه در اروپا دست زد. در واقع ایران 40 سال است که در اروپا کارهای تروریستی انجام می‌دهد برای همین هم خوشحالیم که اروپا جواب کارهای او را می‌دهد. اتحادیۀ اروپا اخیرا برای اولین بار بعد از برجام تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کرد و این یک اقدام مثبت است.
وی در خصوص اظهارات پمپئو برای مقابله با مثلث «ح» (حوثی‌ها، حماس و حزب الله) عنوان کرد: بارها دربارۀ حماس و ایران صحبت کردم. ایران سالانه 100 میلیون دلار به حماس و گروهک جهاد اسلامی می‌دهد و این دلیل جدیدی است بر اینکه تأمین مالی ایران زندگی فلسطینی ها را بهبود نمی‌بخشد. ایران سالانه 700 میلیون دلار به حزب الله می‌دهد. از سال 2013 ایران 16 میلیارد دلار برای تأمین مالی عملیاتی که در سوریه، عراق و یمن انجام می‌دهد، صرف کرد. این‌ها باعث عدم ثبات امنیت خاورمیانه می‌شود.
وی در خصوص اینکه در صورتی که این تحریم‌ها در رفتارهای ایران تأثیرگذار واقع نشود اظهار کرد: ما قطعا کار را برای انجام عملیات‌هایشان سخت خواهیم کرد. ایران را از صادرات روزانه یک میلیون بشکه محروم کردیم. هنگامیکه تحریم‌ها آغاز شد ایران روزانه 2.3 میلون بشکه صادر می‌کرد ما آن را به 1.3 میلیون بشکه کاهش دادیم. هم‌اکنون صادرات آنها روزانه یک میلیون بشکه یا کمتر است. اما ما به حملۀ خود برای اعمال بیشترین فشار اقتصادی به ایران پایبند هستیم. اگر در مبارزه با منابع تأمین مالی ایران جدی باشی باید در پیگیری صادرات نفتی آن نیز جدی باشی. نه تنها صادرات نفت آنها را کاهش دادیم بلکه سیستم تحریمی خود را برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها نیز تحمیل کردیم. ما می‌دانیم که آنها را از بیلیون‌ها دلار درآمد محروم کردیم.
وی در ادامه در خصوص نتایج کنفرانس ورشو گفت: شاهد وحدت بیشتر بودیم. کشورهای عربی و اسرائیل در برآورد تهدیدها اشتراک نظر دارند. و اگر دقت کنید می‌بینید که در بسیاری از تهدیدات اصلی که متوجه کشورهای عربی است و چالش‌هایی که اسرائیل با آنها روبرو است اشتراکی در منبع تهدید وجود دارد. مهم است که جهان این موضوع را متوجه شود. ممکن است که ببینید کشورهای عربی و اسرائیل در برآورد تهدیدات با هم اشتراک نظر داشته باشند. کشورهای اصلی منطقه در خصوص منبع تهدیدی که با آن روبرو هستند اتفاق نظر دارند. کشورهای عربی و اسرائیل بیشتر از اینکه از لحاظ تاریخی با هم اتفاق نظر داشته باشند، اختلاف نظر دارند. اما شاهد تغییری مهم هستیم همانطور که در ورشو اتفاق افتاد.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»