دستگیری مادر فعال کارگری در میان موجی از نارضایتی در پی نقض حقوق زندانیان

​خشم اینترنتی علیه دولت ایران

دستگیری مادر فعال کارگری در میان موجی از نارضایتی در پی نقض حقوق زندانیان
TT

دستگیری مادر فعال کارگری در میان موجی از نارضایتی در پی نقض حقوق زندانیان

دستگیری مادر فعال کارگری در میان موجی از نارضایتی در پی نقض حقوق زندانیان

سندیکای کارگران شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه ایران روز گذشته از دستگیری مادر اسماعیل بخشی فعال کارگری خبر داد.
به گزارش الشرق الاوسط، رسانه‌های ایران اعلام کردند که با رفتن خانوادهٔ اسماعیل بخشی به دادگاه برای درخواست آزادی‌اش، دادستان شهرستان شوش دستور دستگیری مادر وی را صادر کرد.
 در نتیجهٔ این اقدام وضعیت جسمانی مادر اسماعیل بخشی نامساعد شد.
گفتنی است اسماعیل بخشی که از شکنجه شدن خود در زندان خبر داده بود پیش از دستگیری مجدد، محمود علوی وزیر اطلاعات را به مناظرهٔ تلویزیونی دعوت کرد تا در مورد توجیهات دینی شکنجه صحبت کند.
سپیده قلیان خبرنگاری که حوادث کارگری را در اهواز پوشش می‌دهد نیز پس از اینکه در شبکه‌های اجتماعی گفت در زندان مورد شکنجه و آزار قرار گرفته‌است، همزمان با بخشی در یک روز مجدداً بازداشت شد.
ادعاهای بخشی و در پی آن موج خشم مردم در شبکه‌های اجتماعی باعث شد حسن روحانی خواستار تحقیق در مورد این موضوع شود و با وزیر اطلاعات و کمیتهٔ مجلس در این خصوص دیدار کند. این اولین باری بود که مسئولان به دلیل خشم ملت در اینترنت دست به کار می‌شدند.
عباس جعفری دولت‌آبادی دادستان کل تهران بدون اشاره به نام بخشی عنوان کرد ادعای شکنجه شدن در اینترنت جرم است.
هادی غائمی مدیر اجرایی مرکز حقوق بشر ایران در نیورک در این باره گفت: هنگامی که هزاران نفر این مطالبه را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند فشار برای مجازات بیشتر می‌شود و تحقیقات ساختگی و صوری باعث خاموشی آن نمی‌شود، مطمئناً شبکه‌های اجتماعی به میدان عمومی بزرگ و اصلی ایران تبدیل خواهد شد.
این اظهارت وی بعد از فشارهایی بود که مسئولان ایرانی برای بستن اینستاگرام وارد کردند که ۲۴ میلیون کاربر ایرانی دارد. سال پیش نیز دولت ایران تلگرام را که ۴۰ میلیون مشترک ایرانی داشت، به بهانهٔ های امنیتی فیلتر کرد.
جعفری دولت‌آبادی ضمن اشاره به اینکه وضعیت کشور ممکن است با انتشار فیلم، دروغ یا شایعه‌ای در فضای مجازی به هم بریزد، گفت: امروز می‌بینید که در فضای مجازی با انتشار یک فیلم یا دروغ و شایعه ممکن است وضع کشور بهم بریزد. چند روز اخیر دیدید که یک شایعه پخش می‌کنند و اعلام تجاوز به فرد یا خودکشی را نسبت می‌دهند و اخیراً هم شکنجه را دیدید که نسبت دادند و تمام قوای کشور را درگیر کردند؛ لذا امروز فضای مجازی به یک بستر فوق‌العاده گسترده‌ای برای ارتکاب جرم تبدیل شده‌است.

ساکنان عرب
دستگیری بخشی و قلیان جزئی از فشارهایی را تشکیل می‌دهد که در اهواز که بیشتر ساکنان آن عرب هستند، اعمال می‌شود.
مقامات ایرانی در هفته‌های اخیر صدها فعال کارگری و قومیتی را دستگیر کردند.
عرب‌های جنوب غرب ایران می‌گویند که مدتی طولانی است که با تبعیض سیستماتیک دولت مواجه هستند و هر چند وقت یک بار احساس ناامیدی در آنها تبدیل به خشونت می‌شود.
در سال ۲۰۰۵ انفجارهایی در اهواز رخ داد که دولت آنها را گردن گروه‌های عرب مخالف رژیم انداخت.
خبرگزاری رویترز اظهارات منصوره میلز پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل در امور ایران را اینگونه نقل کرد: وضعیت عمومی حقوق بشر در ایران به مرحلهٔ بحران نزدیک شده است. موجی از دستگیری‌های شهروندان عرب اهوازی یکی از حملاتی است که مقامات ایران نزدیک به یک سال است برای سرکوب معارضان اعمال می‌کنند.
دو تن از برادران عباس ظاهری از جمله افراد زیادی بودند که در نتیجهٔ حادثهٔ تروریستی حمله به رژه نظامی در اهواز در سپتامبر گذشته دستگیر شدند.
ظاهری گفت که برادرانش را به جرم فیلمبرداری از طریق دستگاه تلفن در نزدیکی محل حادثه دستگیر کردند و الان در زندان به سر می‌برند و وضعیت جسمانی مساعدی ندارند.
بر اساس اذعان گروه‌های حقوقی و خانواده‌های زندانیان، چند هفتهٔ پیش نیز حکم اعدام تعدادی از فعالان اهوازی به جرم‌های امنیتی صادر شد.
امل مرمضی در مصاحبه‌ای در لندن عنوان کرد برادرش عبدالله فعال حقوق عرب در پاییز گذشته به اتهامات امنیتی دستگیر شد و ماه‌ها به او اجازهٔ دیدن وکیل یا تماس با خانواده را ندادند و ماه گذشته حکم اعدام وی صادر شد.
وی افزود برادرش حاتم که نیز فعال حقوق عرب بود بعد از اینکه تابستان گذشته دستگیر شد، در زندان کشته شد.
وی گفت: خانواه‌ام امیدی به دیدار مجدد وی ندارند. آنها احتمال می‌دهند که مرده‌است.

وخامت حقوق بشر در ایران
سازمان عفو بین‌الملل سال گذشته دستگیری بیش از ۷ هزار معترض، دانشجو، خبرنگار، فعال محیط زیست، کارگر، مدافع حقوق بشر، وکیل، فعال حقوق زنان، فعال حقوق اقلیت‌ها و … را در ایران ثبت کرد.
بخشی و قلیان نیز در اوایل نوامبر بعد از حضور در تجمع کارگران فولاد که در اعتراض به عدم پرداخت حقوق تجمع کرده بودند، دستگیر شدند.
تحلیلگران و فعالان می‌گویند که مقامات ایرانی نگران تبدیل شدن این اعتراض‌ها به اعتراض‌های قومیتی و مضطرب‌تر شدن اوضاع بودند.
فعالان کارگری دیگر مناطق ایران برای تأیید معترضان اهواز از طریق اینترنت فعالیت خود را آغاز کردند.
بخشی و قلیان پس از آزادی در ماه سامبر از طریق شبکه‌های اجتماعی اهانت‌ها و شکنجه‌هایی که در حبس بر آنها وارد شده بود را اعلام کردند.
بخشی در ۴ دی ماه در اینستاگرام خود نوشت که نیروهای امنیتی تا سر حد مرگ او را کتک زدند.
وی در این باره توضیح داد: امروز پس از گذشت تقریباً دو ماه از آن روز سخت در دنده‌های شکسته‌ام، کلیه‌ها، گوش چپم و بیضه‌هایم احساس درد می‌کنم.
بعد از اینکه روحانی درخواست تحقیق در خصوص این ادعاها را داد، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران با محمود علوی وزیر اطلاعات در ۱۸ دی گرد هم آمدند و خبرگزاری «تسنیم» عنوان کرد علی نجفی خوشرودی سخنگوی این کمیسیون شکنجه شدن بخشی را انکار کرد.
دولت ایران نیز از اجرای تحقیقات دیگر در خصوص بخشی خبر نداد و تحلیلگران این نشست کمیسیون را فرمالیته عنوان کردند.
در ۲۹ دی تلویزیون ایران فیلم اعتراف بخشی و قلیان مبنی بر ارتباط داشتن‌شان با گروه‌های خارج از ایران را پخش کرد که برای براندازی رژیم برنامه‌ریزی می‌کنند.
گروه‌های حقوقی این اعترافات را ساختگی و صوری عنوان کردند؛ چرا که تحت فشارهای زیادی صورت گرفته بود.
روز بعد از اعتراف‌ها نیز بخشی و قلیان مجدداً دستگیر شدند.
دستگیری آنها نشان دهندهٔ ناتوانی روحانی در محدود کردن وزارت اطلاعات است که علی خامنه‌ای رهبر ایران همه کارهٔ آن است.
تحلیلگران می‌گویند که نقش این وزارت در دستگیری‌های اهواز و دیگر شهرها بر اعتبار روحانی به عنوان یک رئیس‌جمهور عملگرا تأثیر گذاشت.
غائمی در این باره گفت: مردم به روحانی به عنوان جایگزین عناصر افراطی همچون سپاه پاسداران و مسئولان قضایی نگاه نمی‌کنند و این اتفاق باعث می‌شود روحانی و دولتش با افراطی‌هایی که به شدت سعی در جدا کردن خود از آنها داشت، در یک کفه قرار بگیرند.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.