​استعفای ناگهانی ظریف همزمان با سفر بشار اسد به تهران

دیدار اسد با خامنه ای، روحانی و سلیمانی در سفری بی‌سابقه به تهران.. هدف سفر اسد «تشکر از دولت و رهبری ایران».. «گلایه ظریف» از نحوه برگزاری دیدارهای بشار اسد در تهران

​استعفای ناگهانی ظریف همزمان با سفر بشار اسد به تهران
TT

​استعفای ناگهانی ظریف همزمان با سفر بشار اسد به تهران

​استعفای ناگهانی ظریف همزمان با سفر بشار اسد به تهران

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با انتشار پستی در حساب اینستاگرام خود اعلام کرد که از سمت خود کناره‌گیری می‌کند. استعفای وی تنها ساعتی پس از دیدار بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه با علی خامنه‌ای، رهبر ایران در تهران اعلام شد.
به گزارش الشرق الاوسط، ظریف روز دوشنبه در اینستاگرام خود نوشت: «از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می‌خواهم».
در همین حال وب سایت انتخاب نوشته‌است که ظریف در پاسخ به پرسش این وب سایت در خصوص صحت خبر استعفا خود گفته‌است: «بعد از عکس‌های ملاقات‌های امروز دیگر جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه در جهان اعتباری ندارد.»
ظریف و دیگر مقام‌های وزارت امور خارجه ایران در عکس‌های منتشر شده از دیدار بشار اسد، با علی خامنه‌ای و حسن روحانی در روز دوشنبه حضور نداشتند.
از سوی دیگر، بشار اسد در سفری از پیش اعلام نشده و بی‌سابقه از زمان آغاز اعتراض‌ها در سال ۲۰۱۱ و در پی آن جنگ داخلی در سوریه، با خامنه‌ای و حسن روحانی دیدار کرد. ایران حامی اصلی بشار اسد در منطقه و جهان است.
اسد در حساب‌های خود در شبکه‌های اجتماعی نوشت که او امروز «در مأموریتی کاری به پایتخت ایران» سفر می‌کند و از آنچه حمایت‌های «ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ سوریه» نامید تشکر کرد.
اسد به رئیس‌جمهور ایران گفته‌است که برای «ابراز قدردانی» به تهران سفر کرده‌است.
رئیس‌جمهوری سوریه نیز گفته‌است: «ایران و سوریه باید روابط اقتصادی خود را دائماً گسترش دهند چرا که افزایش ارتباطات، عامل مهمی در خنثی کردن توطئه‌های دشمنان دو ملت خواهد بود.»
خامنه‌ای نیز در دیدار با اسد به مسئله منطقه حائل پیشنهادی در مناطق کُردنشین سوریه اشاره کرد و گفت که «منطقه حائل که آمریکایی‌ها در سوریه به دنبال ایجاد آن هستند از جملهٔ توطئه‌های خطرناک است که باید با قاطعیت آن را رد کرد و در مقابل آن ایستاد».
این اولین سفر بشار اسد به ایران بعد از آغاز ناآرامی‌ها و درگیری‌ها در سوریه است. پیش از این روسیه تنها کشور خارجی بود که آقای اسد طی هشت سال گذشته به آن سفر کرده بود.
در روزهای گذشته نیز رسانه‌های ایرانی خبر داده بودند که ایران و سوریه موافقت‌نامه همکاری‌های اقتصادی راهبردی بلندمدت شامل رئیس‌جمهوری ۹ سند همکاری، یک یادداشت تفاهم و یک موافقت‌نامه همکاری امضا کردند.
یادداشت تفاهم همکاری‌های ژئوماتیک در زمینه نقشه‌برداری، یادداشت تفاهم همکاری سینمایی، سند برنامه همکاری اجرایی در زمینه آموزش‌وپرورش، یادداشت تفاهم همکاری‌های مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم، یادداشت تفاهم همکاری‌های مسکن و خدمات عمومی، یادداشت تفاهم همکاری‌های ریلی، یادداشت تفاهم در زمینه تشویق سرمایه‌گذاری مشترک، یادداشت تفاهم همکاری‌های نمایشگاهی و یادداشت تفاهم برنامه اجرایی همکاری‌های فرهنگی اسنادی بودند که توسط مقامات دو کشور امضا شد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»