برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند

هوک: قدرت ایران برای تامین مالی تروریسم به دنبال تحریم ها کاسته شد...دیدگاه مشترک آمریکا و اروپایی ها درباره ایران بیشتر از نقاط اختلاف است

برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای  گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند
TT

برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند

برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای  گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند

آمریکا همزمان با خروج از برجام در ماه مه پارسال به دنبال ایجاد محدودیت در دسترسی ایران به منابع درآمد است. دولت آمریکا تلاش می کند تا از این طریق جلوی هزینه ایران در فعالیت های ستیزه جویانه و تامین مالی تروریسم در منطقه را بگیرد. دولت آمریکا در نظر دارد تا سپاه پاسداران و سپاه قدس را در فهرست گروه های تروریستی قرار دهد اما از سوی دیگر از تاثیر این اقدام بر نیروهای آمریکایی در عراق نگران است. همچنین، افزایش نفوذ «حزب الله» لبنان مورد حمایت ایران موجب نگرانی روز افزون دولت آمریکا است.
«الشرق الاوسط» با برایان هوک نماینده ویژه امور ایران در آمریکا درباره استراتژی واشنگتن در مورد ایران و تلاش برای منزوی کردن «حزب الله» و جلوگیری از تامین مالی این گروه از سوی ایران و نیز گفتگوهای جاری بین اتحادیه اروپا و آمریکا درباره دست یابی به تفاهم سیاسی فراگیر در مورد رفتار با ایران گفتگو کرده است.
برخی مطبوعات گزارش دادند که دولت آمریکا در آستانه معرفی «سپاه پاسداران» و «سپاه قدس» تابع آن به عنوان دو گروه تروریستی است. نظر شما در این باره چیست؟
من درباره گزارش های مربوط به تحریم ها یا قرار دادن شرکت ها در فهرست های تروریستی اظهار نظر نمی کنم. اگر قرار باشد «سپاه قدس» و «سپاه پاسداران» را در فهرست تروریسم قرار بدهیم پیشتر در این باره اظهار نظر نمی کنیم.
«حزب الله» لبنان و «حماس» -دو گروه تابع ایران- نیز در فهرست گروه های تروریستی آمریکا قرار گرفتند. چرا «سپاه قدس» و «سپاه پاسداران» در این فهرست قرار نگرفته اند؟
خب اعضای کنگره و مقام های دولت آمریکا پارسال دراین باره اختلاف نظر فراوان داشتند. محور اختلاف دیدگاه دو طرف در این باره بود که اگر «حماس» و‌ «حزب الله» در فهرست گروه های تروریستی هستند پس باید «سپاه قدس» و «سپاه پاسداران» نیز در این فهرست باشند. اما بنده تصمیم گیری درباره معرفی کردن برخی ارگان ها به عنوان گروه های تروریستی را زودتر از موعد اعلام نمی کنم.
به نظر شما هدف اصلی سفر مایک پمپئو وزیر امور خارجه به لبنان چیست؟
وزیر امورخارجه تا حالا چندین بار به لبنان سفر کرده است یعنی زمانی که عضو کنگره بود. شهروندان لبنانی آمریکایی فراوانی در حوزه انتخابیه وی در کانزاس اقامت دارند. پمپئو و مقام های لبنانی عمدتا درباره «حزب الله» و فعالیت ها و عوامل تهدید زای این گروه علیه اسرائیل گفتگو می کنند. پمپئو همچنین اعلام خواهد کرد که «حزب الله» یک گروه تروریستی مورد حمایت حکومت ایران است. «حزب الله» توسط ایران ساپورت مالی می شود که در سال به هفتصد میلیون دلار می رسد. نتیجه این شد که دستمزد پیکارجویان «حزب الله» در لبنان بیشتر خود نیروهای ایرانی شده است. ما خواهان این هستیم که ایران از تضییع منابع مالی مردم ایران برای گروه های تروریستی دست بکشد و آنها را خرج مردم ایران کند.
آنچه موجب شادمانی می شود این است که تنها در عرض یازده ماه بعد از خروج آمریکا از برجام در ماه مه گذشته و تحریم های نفتی و مالی، حکومت انقلابی مزایای اقتصادی مهم و نیز دیگر منابع مالی درآمد زا از دست داد. به خاطر همین سران «حزب الله» برای نخستین بار از مردم درخواست کمک مالی کردند. این تنها نمونه ای از پیامدهای تحریم آمریکا بر سیاست خارجه ایران است. حجم منابع مالی ایران در سایه حکومت انقلابی حاکم در دوره التزام آمریکا به برجام کاهش یافت. حکومت ایران دیگر نمی تواند گروه ها وسازمان های تروریستی را مثل گذشته ساپورت مالی کند. ایران در گذشته از تعلیق تحریم ها به عنوان ابزاری برای افزایش درآمد استفاده می کرد و آن را خرج فعالیت های تروریستی می کرد. البته این نه تنها برای مردم لبنان بلکه برای مردم خاورمیانه نیز خوب است.
گویا نفوذ «حزب الله» در لبنان رو به افزایش است. همچنین اغلب سران لبنان از جمله پرزیدنت میشل عون از «حزب الله» حمایت می کنند. آنها وجود «حزب الله» را برای دفاع از لبنان ضروری می دانند. نظر شما در این باره چیست؟
 فکر می کنم پمپئو واقعیت را به سران لبنان درباره «حزب الله» خواهد گفت و آنها را به لزوم فاصله گرفتن از سیاست خطر آفرین برای لبنان تشویق می کند. فعالیت «حزب الله» در لبنان و تهدید اسرائیل توسط این گروه و غیره تنش زا هستند. اسرائیل به دنبال افزایش تنش نیست و مردم لبنان هم به دنبال تنش آفرینی نیستند. اما آنچه اتفاق افتاده این است که یک گروه تروریستی بر کابینه لبنان مسلط شده است. پمپئو با صراحت تمام این واقعیت را با دولت لبنان در میان می گذارد. ایرانیان چه در لبنان و چه در عراق به دنبال تقویت دولت های هوادار خود و تحمیل هویت قومی خود در آنجا و تضعیف امنیت کشورها هستند. آنها از طریق مزدورانشان در این کشورها حضور دارند تا با دشمنان ایران بجنگند.
آیا آمریکا و اتحادیه اروپا درباره یک توافق سیاسی در خصوص برنامه و فعالیت هسته ای و اقدامات ایران در منطقه در حال رایزنی هستند؟
گمانه زنی ها حاکی از اعلام تحریم ماهان ایر ایران توسط فرانسه است. اگر فرانسوی ها این کار را انجام دهند به آلمان و انگلیس ملحق می شوند. دو کشور اخیر هم پیشتر ماهان ایر را تحریم کردند. ماهان ایر در فهرست تحریم های آمریکا قرار دارد. انتظار می رود کشورهای دیگری هم شرکت های هواپیمایی ایران را تحریم کنند. در مورد دست یابی به یک توافق هسته ای با ایران باید گفت که اولا توافق هسته ای باید در راستای برقراری ثبات در منطقه و رعایت حقوق بشر بسته شود. چنین چیزی تا حالا اتفاق نیفتده است. دیدگاه مشترک آمریکا و اروپایی ها درباره ایران بیشتر از نقاط اختلاف است. ما درباره برجام اختلاف نظر داریم اما در خصوص رفتار ایران دیدگاه مشترکی داریم. اتحادیه اروپا به دلیل دست داشتن تهران در طرح ترور برخی مخالفان رژیم در اروپا وزارت اطلاعات ایران را تحریم کرد. اتحادیه اروپا و کشورهای بزرگ اروپایی در حال حاضر به دنبال فشار بیشتر بر تهران برای توقف فعالیت های ستیزه جویانه در منطقه و در کشورهای همسایه هستند. سران اروپا در شرایط کنونی به حکومت انقلابی برای توقف نقض حقوق بشر و فعالیت های تروریستی در اروپا فشار می آورند. تصور نمی کنم برجام مانعی برای اروپا برای فشار به ایران باشد.
ما بعد از خروج از برجام اقدام به افشای فعالیت ها و رفتار حکومت ایران در منطقه کردیم که بسیار مفید بود. ما تحریم هایی که بعد از برجام تعلیق شده بودند را دوباره برگرداندیم. این باعث شد تا ایران بعد از خروج آمریکا از برجام هزینه بیشتری برای تامین مالی و تقویت فعالیت های ستیزه جویانه در منطقه متحمل شود. تحریم های اقتصادی قبل از خروج آمریکا از برجام به حال تعلیق درآمده بود. منابع درآمدزای ایران متعدد هستند و این حکومت مهارت خاصی در جمع آوری پول و هزینه آن در راه تروریسم دارد.
چرا آمریکا با تمدید معافیت عراق از تحریم بخش انرژی ایران موافقت کرد؟ آیا برنامه ای برای کمک به عراق برای عدم وابستگی به منابع انرژی ایران در نظر دارید؟
این معافیت استثنایی به مدت ۹۰ روز است که به مدت کوتاهی قابل تمدید است. اما در مقابل آمریکا از عراق انتظار دارد تا اقدامات بیشتری در راستای کاهش وابستگی به برق ایران اتخاذ کند. ما این کار را برای کمک به شهروندان جنوب عراق انجام دادیم تا به منابع انرژی روزمره دسترسی پیدا کنند نه برای کمک به حکومت ایران. مهم این است که خود عراقی ها هم از سطح وابستگی به ایران بکاهند. ایران هیچ گاه به شهروندان عراقی اهمیت نداده و نمی دهد.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»