برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند

هوک: قدرت ایران برای تامین مالی تروریسم به دنبال تحریم ها کاسته شد...دیدگاه مشترک آمریکا و اروپایی ها درباره ایران بیشتر از نقاط اختلاف است

برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای  گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند
TT

برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند

برایان هوک به «الشرق الاوسط»: تهران برای  گسترش ایدلوژی خود ثبات منطقه را تهدید می‌کند

آمریکا همزمان با خروج از برجام در ماه مه پارسال به دنبال ایجاد محدودیت در دسترسی ایران به منابع درآمد است. دولت آمریکا تلاش می کند تا از این طریق جلوی هزینه ایران در فعالیت های ستیزه جویانه و تامین مالی تروریسم در منطقه را بگیرد. دولت آمریکا در نظر دارد تا سپاه پاسداران و سپاه قدس را در فهرست گروه های تروریستی قرار دهد اما از سوی دیگر از تاثیر این اقدام بر نیروهای آمریکایی در عراق نگران است. همچنین، افزایش نفوذ «حزب الله» لبنان مورد حمایت ایران موجب نگرانی روز افزون دولت آمریکا است.
«الشرق الاوسط» با برایان هوک نماینده ویژه امور ایران در آمریکا درباره استراتژی واشنگتن در مورد ایران و تلاش برای منزوی کردن «حزب الله» و جلوگیری از تامین مالی این گروه از سوی ایران و نیز گفتگوهای جاری بین اتحادیه اروپا و آمریکا درباره دست یابی به تفاهم سیاسی فراگیر در مورد رفتار با ایران گفتگو کرده است.
برخی مطبوعات گزارش دادند که دولت آمریکا در آستانه معرفی «سپاه پاسداران» و «سپاه قدس» تابع آن به عنوان دو گروه تروریستی است. نظر شما در این باره چیست؟
من درباره گزارش های مربوط به تحریم ها یا قرار دادن شرکت ها در فهرست های تروریستی اظهار نظر نمی کنم. اگر قرار باشد «سپاه قدس» و «سپاه پاسداران» را در فهرست تروریسم قرار بدهیم پیشتر در این باره اظهار نظر نمی کنیم.
«حزب الله» لبنان و «حماس» -دو گروه تابع ایران- نیز در فهرست گروه های تروریستی آمریکا قرار گرفتند. چرا «سپاه قدس» و «سپاه پاسداران» در این فهرست قرار نگرفته اند؟
خب اعضای کنگره و مقام های دولت آمریکا پارسال دراین باره اختلاف نظر فراوان داشتند. محور اختلاف دیدگاه دو طرف در این باره بود که اگر «حماس» و‌ «حزب الله» در فهرست گروه های تروریستی هستند پس باید «سپاه قدس» و «سپاه پاسداران» نیز در این فهرست باشند. اما بنده تصمیم گیری درباره معرفی کردن برخی ارگان ها به عنوان گروه های تروریستی را زودتر از موعد اعلام نمی کنم.
به نظر شما هدف اصلی سفر مایک پمپئو وزیر امور خارجه به لبنان چیست؟
وزیر امورخارجه تا حالا چندین بار به لبنان سفر کرده است یعنی زمانی که عضو کنگره بود. شهروندان لبنانی آمریکایی فراوانی در حوزه انتخابیه وی در کانزاس اقامت دارند. پمپئو و مقام های لبنانی عمدتا درباره «حزب الله» و فعالیت ها و عوامل تهدید زای این گروه علیه اسرائیل گفتگو می کنند. پمپئو همچنین اعلام خواهد کرد که «حزب الله» یک گروه تروریستی مورد حمایت حکومت ایران است. «حزب الله» توسط ایران ساپورت مالی می شود که در سال به هفتصد میلیون دلار می رسد. نتیجه این شد که دستمزد پیکارجویان «حزب الله» در لبنان بیشتر خود نیروهای ایرانی شده است. ما خواهان این هستیم که ایران از تضییع منابع مالی مردم ایران برای گروه های تروریستی دست بکشد و آنها را خرج مردم ایران کند.
آنچه موجب شادمانی می شود این است که تنها در عرض یازده ماه بعد از خروج آمریکا از برجام در ماه مه گذشته و تحریم های نفتی و مالی، حکومت انقلابی مزایای اقتصادی مهم و نیز دیگر منابع مالی درآمد زا از دست داد. به خاطر همین سران «حزب الله» برای نخستین بار از مردم درخواست کمک مالی کردند. این تنها نمونه ای از پیامدهای تحریم آمریکا بر سیاست خارجه ایران است. حجم منابع مالی ایران در سایه حکومت انقلابی حاکم در دوره التزام آمریکا به برجام کاهش یافت. حکومت ایران دیگر نمی تواند گروه ها وسازمان های تروریستی را مثل گذشته ساپورت مالی کند. ایران در گذشته از تعلیق تحریم ها به عنوان ابزاری برای افزایش درآمد استفاده می کرد و آن را خرج فعالیت های تروریستی می کرد. البته این نه تنها برای مردم لبنان بلکه برای مردم خاورمیانه نیز خوب است.
گویا نفوذ «حزب الله» در لبنان رو به افزایش است. همچنین اغلب سران لبنان از جمله پرزیدنت میشل عون از «حزب الله» حمایت می کنند. آنها وجود «حزب الله» را برای دفاع از لبنان ضروری می دانند. نظر شما در این باره چیست؟
 فکر می کنم پمپئو واقعیت را به سران لبنان درباره «حزب الله» خواهد گفت و آنها را به لزوم فاصله گرفتن از سیاست خطر آفرین برای لبنان تشویق می کند. فعالیت «حزب الله» در لبنان و تهدید اسرائیل توسط این گروه و غیره تنش زا هستند. اسرائیل به دنبال افزایش تنش نیست و مردم لبنان هم به دنبال تنش آفرینی نیستند. اما آنچه اتفاق افتاده این است که یک گروه تروریستی بر کابینه لبنان مسلط شده است. پمپئو با صراحت تمام این واقعیت را با دولت لبنان در میان می گذارد. ایرانیان چه در لبنان و چه در عراق به دنبال تقویت دولت های هوادار خود و تحمیل هویت قومی خود در آنجا و تضعیف امنیت کشورها هستند. آنها از طریق مزدورانشان در این کشورها حضور دارند تا با دشمنان ایران بجنگند.
آیا آمریکا و اتحادیه اروپا درباره یک توافق سیاسی در خصوص برنامه و فعالیت هسته ای و اقدامات ایران در منطقه در حال رایزنی هستند؟
گمانه زنی ها حاکی از اعلام تحریم ماهان ایر ایران توسط فرانسه است. اگر فرانسوی ها این کار را انجام دهند به آلمان و انگلیس ملحق می شوند. دو کشور اخیر هم پیشتر ماهان ایر را تحریم کردند. ماهان ایر در فهرست تحریم های آمریکا قرار دارد. انتظار می رود کشورهای دیگری هم شرکت های هواپیمایی ایران را تحریم کنند. در مورد دست یابی به یک توافق هسته ای با ایران باید گفت که اولا توافق هسته ای باید در راستای برقراری ثبات در منطقه و رعایت حقوق بشر بسته شود. چنین چیزی تا حالا اتفاق نیفتده است. دیدگاه مشترک آمریکا و اروپایی ها درباره ایران بیشتر از نقاط اختلاف است. ما درباره برجام اختلاف نظر داریم اما در خصوص رفتار ایران دیدگاه مشترکی داریم. اتحادیه اروپا به دلیل دست داشتن تهران در طرح ترور برخی مخالفان رژیم در اروپا وزارت اطلاعات ایران را تحریم کرد. اتحادیه اروپا و کشورهای بزرگ اروپایی در حال حاضر به دنبال فشار بیشتر بر تهران برای توقف فعالیت های ستیزه جویانه در منطقه و در کشورهای همسایه هستند. سران اروپا در شرایط کنونی به حکومت انقلابی برای توقف نقض حقوق بشر و فعالیت های تروریستی در اروپا فشار می آورند. تصور نمی کنم برجام مانعی برای اروپا برای فشار به ایران باشد.
ما بعد از خروج از برجام اقدام به افشای فعالیت ها و رفتار حکومت ایران در منطقه کردیم که بسیار مفید بود. ما تحریم هایی که بعد از برجام تعلیق شده بودند را دوباره برگرداندیم. این باعث شد تا ایران بعد از خروج آمریکا از برجام هزینه بیشتری برای تامین مالی و تقویت فعالیت های ستیزه جویانه در منطقه متحمل شود. تحریم های اقتصادی قبل از خروج آمریکا از برجام به حال تعلیق درآمده بود. منابع درآمدزای ایران متعدد هستند و این حکومت مهارت خاصی در جمع آوری پول و هزینه آن در راه تروریسم دارد.
چرا آمریکا با تمدید معافیت عراق از تحریم بخش انرژی ایران موافقت کرد؟ آیا برنامه ای برای کمک به عراق برای عدم وابستگی به منابع انرژی ایران در نظر دارید؟
این معافیت استثنایی به مدت ۹۰ روز است که به مدت کوتاهی قابل تمدید است. اما در مقابل آمریکا از عراق انتظار دارد تا اقدامات بیشتری در راستای کاهش وابستگی به برق ایران اتخاذ کند. ما این کار را برای کمک به شهروندان جنوب عراق انجام دادیم تا به منابع انرژی روزمره دسترسی پیدا کنند نه برای کمک به حکومت ایران. مهم این است که خود عراقی ها هم از سطح وابستگی به ایران بکاهند. ایران هیچ گاه به شهروندان عراقی اهمیت نداده و نمی دهد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»