موافقت کشورهای خلیج با استقرار مجدد نیروهای آمریکایی

منابع خلیجی به «الشرق الاوسط»: هدف جنگ نیست، بازدارندگی ایران است

موافقت کشورهای خلیج با استقرار مجدد نیروهای آمریکایی
TT

موافقت کشورهای خلیج با استقرار مجدد نیروهای آمریکایی

موافقت کشورهای خلیج با استقرار مجدد نیروهای آمریکایی

منابع خلیجی آگاه به «الشرق الاوسط» گزارش دادند؛ دولت سعودی و تعدادی از کشورهای شورای همکاری خلیج با درخواست ایالات متحده آمریکا برای استقرار مجدد نیروهای نظامی خود در آب‌های خلیج عربی و اراضی آن کشورها موافقت کردند.
این منابع افزودند که این موافقت طبق توافق‌های دوجانیه میان آمریکا و کشورهای خلیجی صورت گرفته‌است و هدف از این توافق خلیجی - آمریکایی بازدارندگی ایران از هرگونه تجاوز احتمالی از سوی آن باتوجه به پیشینه رفتار بی‌ثبات کننده این کشور در سطح منطقه است.
این منابع آگاه همچنین تأکید کردند که هدف از بازانتشار نیروهای آمریکایی در کشورهای خلیج، جنگیدن با ایران نیست، بلکه اجرای اقدامی مشترک میان واشنگتن و پایتخت‌های خلیجی برای عقب نشاندن ایران از اقدام نظامی و حمله به کشورهای خلیج یا منافع آمریکا در منطقه است.
از سوی دیگر، مسئولانی در وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کردند که دو ناوشکن «مک فول» و «گونزالس» دو روز پیش از تنگه هرمز بدون هیچ گونه مزاحمتی از طرف ایران عبور کردند و این دو ناوشکن به همراه کشتی‌های بار و مهمات در منطقه عملیاتی ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر شدند.
یک مقام مسئول نیز صبح دیروز در گفتگو با خبرنگاران، عبور این دو ناوشکن را «آرام‌ترین عبور» ادوات نظامی آمریکا از طریق تگه هرمز در مدت طولانی گذشته توصیف کرد.
از سوی دیگر، یک منبع سعودی آگاه از پیگیری و رصد این کشور از تحولات جاری در منطقه در پی رفتار دشمنانه ایران و اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن توسط آمریکا به منظور بازداشتن ایران و حمایت دریانوردی در خلیج عربی خبر داد.
به گفته این منبع، سعودی رغبتی به درگرفتن جنگ با ایران در خلیج  ندارد در عین حال این کشور توانایی صیانت از اراضی خود از هرگونه تجاوز را دارد.
از سوی دیگر، منابع دیپلماتیک عربی در گفتگو با «الشرق الاوسط» از رایزنی‌های فشرده میان پایتخت‌های عربی برای برگزاری نشست سران عرب در حاشیه نشست سران کشورهای اسلامی در دهه آخر ماه رمضان در مکه مکرمه خبر دادند.
این منابع که نخواستند نامشان ذکر شود، گفتند: قرار است در این نشست سران کشورهای عربی که در نشست سران کشورهای اسلامی حاضر می‌شوند، شرکت کنند؛ کشورهایی که دارای اصول و دیدگاه‌های منسجم دربارهٔ تحولات منطقه ای و بین‌المللی هستند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.