سفر دیپلمات آلمانی به ایران برای میانجی‌گری همزمان با تشدید تنش ها

reuters
reuters
TT

سفر دیپلمات آلمانی به ایران برای میانجی‌گری همزمان با تشدید تنش ها

reuters
reuters

منابع دیپلماتیک آلمانی به خبرگزاری رویترز خبر داده که یک دیپلمات بلندپایه آلمانی روز پنج شنبه برای نشست با مقامات ایرانی به منظور حفاظت از توافق هسته ای با ایران و آرام کردن تنش های اقلیمی به تهران سفر کرده است.
این منبع آلمانی همچنین گفته است ینس پلوتنر مدیر سیاسی وزارت امور خارجه آلمان روز پنجشنبه به ایران سفر کرده و قرار است با عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران و دیگر مسئولان ایرانی دیدار و گفت‌و‌گو کند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان که برجام را در سال 2015 در کنار ایالات متحده، چین و روسیه امضا کرده اند در نظر دارند تا قدرت خود خروج آمریکا در سال گذشته از این توافق را جبران کنند. 
اما تصمیم ایران در ماه جاری مبنی بر عقب نشینی از برخی از بندهای این توافق در پاسخ به اقدامات آمریکا برای فلج کردن اقتصاد این کشور، این قرارداد را در معرض تهدید قرار داده است. 
این منبع دیپلماتیک آلمانی همچنین گفته است «حفاظت از توافق هسته ای در وین، در صدر اولویت های سفر مدیر سیاسی وزارت امور خارجه آلمان است».
تنش و تشنج میان ایران و ایالات متحده پس از تحرکات نظامی آمریکا در منطقه افزایش یافته است. 
در این میان وزارت دفاع امریکا روز چهارشنبه بررسی درخواست ارتش این کشور مبنی بر اعزام ۵ هزار سرباز دیگر به خاورمیانه را آغاز کرده است.
در مقابل خبرگزاری نظامی فارس، امروز پنجشنبه سرلشکر محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران نقل کرده که تقابل و رویارویی ایران و آمریکا، صحنه «برخورد اراده‌ها» است، و آتش افروزی احتمالی است که پاسخی نابود کننده را برای هر دشمن «ماجراجویی» را به دنبال دارد.
پیش از آن، فرمانده قرارگاه مرکزی حضرت خاتم الانبیاء(ص) وابسته به «سپاه» گفته است آمریکا و حامیانش جرات حمله رو در رو و نظامی علیه ایران به سبب «روحیه مقاومت» را ندارند.
به گفته این منبع آلمانی، «وضعیت در خلیج و منطقه و همچنین وضعیت پیرامون توافق هسته ای وین بسیار خطرناک است. خطر واقعی از پی تشدید تنش در کمین است.. در این وضعیت، گفتگو بسیار مهم است». 
توضیح سخنگوی شورای عالی امنیت ملی درباره سفر چند 'مقام خارجی' به ایران به 'نمایندگی از آمریکا' 
از سوی دیگر، کیوان خسروی سخنگوی شورای عالی امنیت ملی ایران در یادداشتی در خبرگزاری رسمی (ایرنا)، درباره میانجی‌گری‌ها و افزایش سفر مقامات خارجی به ایران نوشته است: «سفر مقامات مسئول کشورهای مختلف به ایران افزایش یافته است، عمدتا از آمریکا نمایندگی دارند». 
خسروی درباره پاسخ ایران به این دیدارها هم گفت «بر اساس سیاست اصولی ایران، بدون استثناء، پیام اقتدار، منطق، مقاومت و ایستادگی ملت ایران به آنان ابلاغ شده است».
 درباره مذاکره مستقیم با آمریکا هم نوشته «به صراحت گفته ایم تا رفتارها عوض نشود، تا حقوق کشور تامین نشود، تا از لفاظی به اقدام عملی تغییر مسیر ندهند، راه همین است. به هیچ وجه مذاکره ای در کار نخواهد بود».
همچنین قرار است محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران امروز برای رایزنی درباره وضعیت منطقه به پاکستان برود. 
خبرگزاری (ایرنا) این سفر را در ادامه رایزنی های آسیایی وزیر خارجه ایران خوانده است.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.