ظریف به دنبال کشف فرصت‌هایی برای میانجیگری عراق

​مخالفت المالکی با بی‌طرفی.. علاوی خواستار اجرای وضعیت فوق‌العاده شد

ظریف به دنبال کشف فرصت‌هایی برای میانجیگری عراق
TT

ظریف به دنبال کشف فرصت‌هایی برای میانجیگری عراق

ظریف به دنبال کشف فرصت‌هایی برای میانجیگری عراق

محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران روز گذشته در حالی سفری به بغداد را آغاز کرد که قرار است برهم صالح رئیس‌جمهور عراق سفرهایی به سعودی و ترکیه را انجام دهد و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان این کشور نیز برای بررسی فرصت‌های کاهش تنش در منطقه را در ایالات متحده آمریکا جستجو کند.
به گزارش الشرق الاوسط، این سفرها در حالی اتفاق می‌افتد که آمریکا موضع خود را در قبال ایران به ویژه پس از دستور دونالد ترامپ رئیس‌جمهور این کشور برای اعزام ۱۵۰۰ سرباز بیشتر به منطقه تشدید کرده‌است.
پیش از این، کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق از سفر برهم صالح رئیس‌جمهوری این کشور به ترکیه و سعودی طی ساعات آینده خبر داد. 
این کمیسیون اعلام کرد سفر برهم صالح رئیس‌جمهوری عراق به ترکیه و سعودی، پس از کمتر از دو روز از سفری صورت می‌گیرد که صالح به عمان انجام داد و در نشست سه‌جانبه با عبدالله ثانی پادشاه اردن و محمود عباس (ابومازن) رئیس تشکیلات فلسطین شرکت کرد. 
ریبوار کریم عضو این کمیسیون گفت: دیدار اخیر عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق از کویت و سفر برهم صالح به اردن با هدف تبادل‌نظر دربارهٔ اوضاع منطقه و بحث و بررسی تنش موجود میان آمریکا و ایران صورت گرفت. 
وی افزود: این دیدارها به‌منظور دور کردن سایه جنگ از دولت و ملت عراق صورت می‌گیرد که در حال حرکت به سمت مرحله ثبات و شکوفایی اقتصادی است و این مسئله مستلزم ثبات امنیتی، نظامی و سیاسی است. 
کریم همچنین اظهارکرد: صالح و عبدالمهدی در اردن و کویت به گفت و گو در رابطه با مبادلات تجاری و اقتصادی میان عراق و کشورهای همسایه و شکل و شمایل این روابط در صورت بروز هرگونه مشکلی در مرحله پیش رو پرداختند؛ در صورت پایان تنش‌های کنونی منطقه، عراق همچنان به اجرای توافقنامه‌های دو جانبه اخیر با همسایگان خود ادامه خواهد داد. 
از سوی دیگر، حیدر الملا عضو سابق پارلمان عراق و از رهبران ائتلاق اصلاح و سازندگی به «الشرق الاوسط» گفت: محمد الحلبوسی رئیس پارلمان عراق به ایران و ایالات متحده سفر و فرصت‌های وساطت بین دو طرف و آنچه که می‌توان برای کاهش تنش در منطقه را بررسی خواهد کرد.
الملا دربارهٔ میزان کارساز بودن این میانجیگری گفت: «ما امروز رو در روی یک واقعیت هستیم؛ یا اینکه ایران به میز مذاکره برای بررسی پیامدهای ناشی از نفوذ در منطقه چه در یمن و چه در منطقه خلیج یا عراق و شام و کاهش آن برگردد یا دست و پنجه نرم کردن با حمله نظامی احتمالی».
الملا توضیح داد: «باتوجه به این داده‌ها، صحبت کردن دربارهٔ میانجیگری‌ها در این مرحله چیزی جز تحرک در وقت اضافه نیست به طوری که منطقه پس از ماه رمضان به سوی دو احتمال حرکت می‌کند؛ یا مذاکره برای کاهش نفوذ ایران در منطقه یا عملیات نظامی برای خنثی کردن این نفوذ».
از سوی دیگر، احسان الشمری رئیس مرکز اندیشه سیاسی در گفتگو با «الشرق الاوسط» معتقد است: «این سفرها و تلاش‌های رهبران عراق پس از نشست رئیس‌جمهور با سیاستمداران عراق حاصل شده‌است به طوری که سازوکاری برای حرکت در این مسیر و همچنین تعامل با جنگ احتمالی در همه جوانب وضع شده‌است».
الشمری افزود: «عراق در دل بحران واقع شده‌است بنابراین باید به صورت جدی و بدون در نظر گرفتن نتائج این تلاش‌ها حرکت کند».
در این میان، نوری المالکی نخست‌وزیر پیشین عراق به تنش موجود در روابط ایران و آمریکا اشاره و بیطرفی در این زمینه را رد کرد و گفت: «با توجه به اظهارات رهبران ایران مبنی بر اینکه این کشور خواهان جنگ نیست، زبان بیطرفی دیگر قابل قبول نیست».
 المالکی روز شنبه در دیدار با محمد الحلبوسی رئیس مجلس عراق برای تحولات سیاسی و امنیتی گفت: «منطقه با چالش‌های بزرگی روبروست و ضرورت دارد به منظور آرام کردن اوضاع سیاست تشدید تنش و زور را از منطقه دور کرد».
وی اظهار امیدواری کرد که تلاش‌های عراق به پایان تنش موجود میان واشنگتن و تهران بیانجامد. در مقابل، ایاد علاوی نخست‌وزیر اسبق عراق و رهبر تشکل المنبر العراقی نیز خواستار اعمال وضعیت فوق‌العاده برای مقابله با پیامدهای این بحران شد.
به گفته علاوی، «این طرح و جزئیات وضعیت فوق‌العاده را تشکل المنبر العراقی با همفکری رهبران سیاسی مختلف تدوین کرده و با محوریت امنیت و سلامت عراق، به مسائل مالی، اقتصادی، امنیت غذایی و رسانه ای می‌پردازد».



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.