گروکشی تهران با لندن پیرامون پرداخت بدهی در مقابل آزادی زاغری

گروکشی تهران با لندن پیرامون پرداخت بدهی در مقابل آزادی زاغری
TT

گروکشی تهران با لندن پیرامون پرداخت بدهی در مقابل آزادی زاغری

گروکشی تهران با لندن پیرامون پرداخت بدهی در مقابل آزادی زاغری

وزارت دفاع بریتانیا با درخواست وزارت خارجه این کشور برای بازپرداخت ۴۰۰ میلیون پوند بدهی به ایران، مربوط به یک قرارداد نظامی با ایران، در ازای آزادی نازنین زاغری، شهروند ایرانی-بریتانیایی زندانی در تهران مخالفت کرد.
به گزارش الشرق الاوسط، وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرده‌است که «آمادگی پرداخت این مبلغ به سپاه پاسداران را ندارد».
منابعی در وزارت دفاع بریتانیا به روزنامه گاردین گفته‌اند که مایکل فالون و گوین ویلیامسون، وزرای دفاع پیشین این کشور، با آزادسازی و انتقال این مبلغ مخالفت کرده و گفته‌اند که آمادگی انتقال آن را ندارند، چرا که نهایتاً این پول به‌دست «نیروهای نظامی مخرب ایرانی خواهد افتاد که تصمیم دارند آن را برای اهداف خود در یمن، لبنان و سوریه خرج کنند».
این نخستین‌بار است که چنین انگیزه روشن سیاسی و حقوقی به‌عنوان دلیل مخالف وزارت دفاع بریتانیا برای پرداخت این بدهی، مطرح می‌شود.
به نوشته گاردین، پرداخت این بدهی ممکن است منجر به آزادی نازنین زاغری راتکیف شود.
نازنین زاغری در فرودین‌ماه سال ۱۳۹۵ هنگام بازگشت به بریتانیا در فرودگاه بین‌المللی تهران بازداشت شد.
دادگاه انقلاب تهران او را به اتهام جاسوسی به پنج سال زندان محکوم کرد.
جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا در این باره گفته بود که زاغری از سوی ایران به عنوان «گروگان دیپلماتیک» مورد استفاده قرار می‌گیرد. 
او توضیح داد: «مشکل این است که اگر شما پول آزادی یک نفر را که اسیر شده‌است پرداخت کنید، ممکن است آن شخص آزاد شود، اما دفعه بعد که آن‌ها چیز دیگری می‌خواهند، یک نفر دیگر را به اسارت می‌گیرند.»
این جدل بر سر یک قرارداد بین وزارت دفاع ایران و بریتانیا در دهه ۱۹۷۰ میلادی است؛ قراردادی که برای فروش بیش از ۱۵۰۰ تانک چیفتن و ماشین‌های زرهی به شاه ایران بسته شده بود.
در اواسط دهه ۱۹۷۰، پیش از سقوط حکومت پهلوی، دولت ایران ده‌ها میلیون پوند به عنوان پیش‌پرداخت این قرارداد نظامی در اختیار بریتانیا قرارداد.
با خلع شاه، این قرارداد نظامی معلق ماند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»