نشست سران کشورهای اسلامی به ریاست خادم حرمین شریفین در جوار مسجد الحرام برگزار می شود

مساله فلسطین و مبارزه با تروریسم و اسلام هراسی محورهای گفتگوهای امشب

نشست سران کشورهای اسلامی به ریاست خادم حرمین شریفین در جوار مسجد الحرام برگزار می شود
TT

نشست سران کشورهای اسلامی به ریاست خادم حرمین شریفین در جوار مسجد الحرام برگزار می شود

نشست سران کشورهای اسلامی به ریاست خادم حرمین شریفین در جوار مسجد الحرام برگزار می شود

نشست سران کشورهای اسلامی روز جمعه (۳۱ می) در مکه برگزار می شود. مسائل متعددی از جمله مساله فلسطین و مبارزه با تروریسم و تندروی و اسلام هراسی و شرایط انسانی در جهان اسلام و نیز گسترش همکاری در حوزه علمی و فرهنگی و رسانه ای و ریشه کن کردن فقر و دست یابی به توسعه پایدار در کشورهای عضو در نشست یاد شده مورد گفتگو و بررسی قرار می گیرند.
دو اجلاس اضطراری سران کشورهای خلیج و کشورهای عربی روز پنجشنبه (۳۰ می) به دعوت ملک سلمان بن عبد العزیز خادم حرمین شریفین برگزار شدند. ملک حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین روز پنجشنبه در جده گفت »برگزاری نشست های سران در مکه به وضوح بیانگر رهبری باتدبیر و تلاش های سخت و طرح های پی در پی خادم حرمین شریفین و نقش پیشروانه سعودی برای حفظ امنیت ملی و گسترش اقدامات گروهی عربی و رهبری این کشور در پیشبرد اقدام اسلامی مشترک و اراده آهنین و نقش قابل ملاحظه سعودی برای دست یابی به اهداف مورد نظر است. تقویت اتحاد کشورهای عربی و اسلامی یکی از اهداف مد نظر است و اینکه این کشورها بتوانند رویکرد مناسبی درباره همه مسائل در نظر بگیرند و نقش موثری در برخورد با چالش های کنونی داشته باشند. چالش ها و مشکلات کنونی امنیت و ثبات کشورهای اسلامی و عربی را در معرض خطر قرار داده است».
  پادشاه بحرین افزود «نشست های مکه سرآغاز و اهرم محکمی برای مرحله جدید همکاری و همبستگی کشورهای عربی و اسلامی به شمار می رود. مرحله ای که باید تامین کننده خواست مردم برای آسایش و رفاه بیشتر و متناسب با ظرفیت های عظیم این کشورها باشد. کشورهای عربی و اسلامی با استفاده از این ظرفیت ها می توانند طلیعه دار کشورهای پیشرفته جهان باشند».
او گفت «امیدوارم بیانیه پایانی این نشست ها متناسب با خواسته ها باشد».
دکتر سامی العبیدی رییس شورای اتاق های بازرگانی سعودی گفت«برگزاری اجلاس سران در سعودی بیانگر نقش پیشرو و محوری این کشور در منطقه و جهان و جایگاه آن در جهان عرب و اسلام و خلیج و نیز نقش آفرینی مهم کشور در چالش ها و خطرات کنونی منطقه ای است».
دکتر العبیدی خاطر نشان کرد بخش بازرگانی سعودی امید فراوانی به این نشست ها و بیانیه های پایانی آن در راستای حفظ و تحکیم امنیت در منطقه دارد. برقراری امنیت خواسته مهمی به شمار می رود چرا که منطقه به ویژه سعودی از اهمیت فراوانی برخوردار است. سعودی از جمله کشورهای بزرگ تولید کننده نفت و اقتصاد بزرگ منطقه ای و یکی از کشورهای موثر در گروه بیست است. بنابراین این نشست ها نه تنها از لحاظ سیاسی و امنیتی بلکه از لحاظ اقتصاد جهانی نیز حائز اهمیت هستند».
پرچم کشورهای عربی و خلیجی و اسلامی شرکت کننده در سه نشست یاد شده ساعاتی قبل از برگزاری نخستین نشست بر فراز چراغ های سبز و طلاکاری شده در خیابان های اطراف مسجد الحرام نصب شدند. عمره گزاران با لباس های سفید احرام به سمت مسجد الحرام در تردد بودند.
روی یک پلاکارد بزرگ نوشته شده بود «سعودی به سران کشورهای خلیج خوشامد می گوید» و روی دیگری نیز عبارت «سعودی به سران کشورهای اسلامی خوشامد می گوید» نوشته شده است. سه اجلاس مکه عمدتا بر مساله رویارویی با دخالت های ایران در امور کشورهای منطقه تمرکز دارد. سعودی روز چهارشنبه خواستار «محکومیت دخالت های» ایران در امور کشورهای دیگر شد. ابراهیم العساف وزیر امور خارجه سعودی در نشست وزیران امور خارجه عضو سازمان همکاری اسلامی در جده گفت ایران از شورشیان یمن حمایت می کند و این حمایت «نمونه آشکار» دخالت ایران در امور داخلی کشورها است. این مساله باید از سوی سازمان همکاری اسلامی محکوم شود. العساف خاطر نشان کرد حملات شورشیان یمن به خاک سعودی اقتصاد و صلح جهان را در معرض خطر قرار می دهد و باید «قاطعانه و با قدرت تمام» با آن برخورد کرد. وزارت امور خارجه سعودی با انتشار توییتی گفت «کشورهای شرکت کننده در کاخ صفا گردهم آمده اند. هدف نشست حمایت از امنیت و ثبات منطقه و جهان است. کاخ صفا در جوار حرم مکی قرار دارد».



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.