توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه

تردید وزرات خارجه ایران نسبت به پیشنهاد واشنگتن برای مذاکره پس از تحریم پتروشیمی

توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه
TT

توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه

توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه

شورای عالی امنیت ملی ایران شرط موفقیت سفر روز چهارشنبه شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن به تهران به منظور کاهش تنش میان ایران و ایالات متحده آمریکا را تعیین کرد، در این میان، وزارت خارجه ایران نیز تحریم‌های جدید علیه صنایع پتروشیمی را «نشانه پوچی ادعای ترامپ برای مذاکره» خوانده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط به نقل از خبرگزاری دولتی ایسنا، کیوان خسروی سخنگوی شورای عالی امنیت ملی ایران گفت: «بازگشت آمریکا به برجام و جبران خسارت‌های وارد شده به ایران می‌تواند تضمینی برای موفقیت سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران باشد».
این سخنگو در صفحه توئیتر خود به علاقمندی ایران به مذاکره و ارسال پالس مثبت برای توکیو اشاره ای نکرد اما گفته‌است که «سفر برنامه‌ریزی شده شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن به تهران روز چهارشنبه خواهد بود».
پیش از این سخنگو هیئت دولت ژاپن با تأیید این خبر، گفت که «توکیو تلاش‌های مثبتی در این زمینه انجام خواهد داد».
وی در عین حال بدون اشاره به زمان سفر آبه افزوده‌است که ملاقات با حسن روحانی و علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور و رهبر ایران در برنامه دیدارهای اوست.
با این وجود، کیوان خسروی سخنگوی شورای‌عالی امنیت ملی با اشاره به سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران با تمجید از روابط دو کشور گفت: «روابط ایران و ژاپن در ابعاد سیاسی و اقتصادی، همواره از سطح و روند متعادل و باثباتی برخوردار بوده‌است».
به گفته او «رویکرد ژاپن در حوزه سیاست خارجی نیز عمدتاً حمایت از هنجارهای حقوقی و سیاسی پذیرفته شده از سوی جامعه بین‌المللی بوده و کمتر تحت تأثیر فراز و فرودهای افراطی و تفریطی بوده‌است».
خبرگزاری کیودو ژاپن نیز گزارش داد که تارو کونو وزیر خارجه ژاپن برای زمینه‌سازی دیدار نخست‌وزیر این کشور در روزهای آینده به تهران سفر می‌کند.
در همین زمینه، ایران تحریم شرکت‌های پتروشیمی از سوی آمریکا را محکوم کرد و آن را مصداق «تروریسم اقتصادی» دانست.
رویترز نیز در خبری آورده‌است که عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران، تحریم‌های جدید علیه صنایع پتروشیمی را «نشانه پوچی ادعای ترامپ برای مذاکره» خوانده‌است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه (۱۷ خردادماه) نیز تحریم‌های جدیدی علیه بخش پتروشیمی ایران از جمله بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی این کشور به دلیل پشتیبانی مالی غیرمستقیم «سپاه پاسداران» و به منظور قطع تأمین مالی به «سپاه پاسداران» اعلام کرد.
این در حالی است که رویترز به نقل از تحلیلگران در این باره نوشت: «این تحریم‌ها بیشتر نمادین هستند».
پیش از آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از آمادگی خود برای مذاکره با ایران خبر داد، همچنین مایک پمپئو نیز با تکرار این آمادگی گفته‌است آماده است بدون پیش شرط با ایران مذاکره کند.
خبرگزاری آلمان نیز در گزارشی آورده‌است که وزارت امور خارجه ایران با اشاره به اینکه «تنها یک هفته صبر نیاز بود تا پوچ بودن ادعای رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره با ایران ثابت شود» افزود: «سیاست فشار حداکثری آمریکا یک سیاست شکست‌خورده‌است».
وزارت خارجه ایران همچنین تأکید کرد «این مسیری اشتباه است و دولت آمریکا می‌تواند مطمئن باشد که به هیچ‌یک از اهداف تعیین‌شده برای این سیاست نخواهد رسید».
تنش‌ها در هفته‌های گذشته میان تهران و اشنگتن پس از اعزام جنگ‌افزارهای آمریکایی به منطقه خلیج به اوج خود رسید؛ تحرکاتی که آمریکایی‌ها آنها را در راستای مواجهه با تهدیدهای ایران علیه نیروها و منافع آمریکا در منطقه عنوان کردند.
در واکنش به تحرکات نظامی آمریکا در منطقه خلیج، خبرگزاری ایسنا گزارش داد که امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران گفته‌است «قدرت بالای دفاعی و تهاجمی ایران جرات هرگونه تعدی و تعرض نظامی را از دشمن گرفته و آنها از هرگونه جنگ و درگیری احتمالی با ایران در هراس‌اند».
حاتمی اعلام آمادگی آمریکایی‌ها برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران را «دروغین، عوام‌فریبانه و حیله گرانه» دانست.
به گفته وی «طرح مسائلی چون پرونده هسته‌ای، حقوق بشر، توان موشکی، حضور منطقه ای و امثالهم تنها بهانه‌ای برای دشمنی با ایران بوده‌است».
حاتمی دست داشتن کشورش در انفجار چند نفت کش بندر فجیره در امارات متحده عربی را رد کرد و آن را «بهانه ای آمریکایی و اسرائیلی برای اتهام و تحریک علیه ایران» دانست.
وزیر دفاع ایرات همچنین با اشاره به جلوگیری از فروش نفت ایران، ممانعت از تعاملات بانکی بین‌المللی، تحریم اشخاص و شرکت‌ها در مراودات بین‌الملل، اعمال تحریم‌ها در حوزه طلا و فلزات گرانبها، مس، روی و آلومینیوم، هواپیمایی و تروریست خواندن سپاه اظهار کرد «این اقدامات در راه پیشرفت ایران خللی ایجاد نخواهد کرد».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»