توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه

تردید وزرات خارجه ایران نسبت به پیشنهاد واشنگتن برای مذاکره پس از تحریم پتروشیمی

توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه
TT

توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه

توضیحات ایران دربارهٔ چگونگی موفقیت میانجیگری آبه

شورای عالی امنیت ملی ایران شرط موفقیت سفر روز چهارشنبه شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن به تهران به منظور کاهش تنش میان ایران و ایالات متحده آمریکا را تعیین کرد، در این میان، وزارت خارجه ایران نیز تحریم‌های جدید علیه صنایع پتروشیمی را «نشانه پوچی ادعای ترامپ برای مذاکره» خوانده‌است.
به گزارش الشرق الاوسط به نقل از خبرگزاری دولتی ایسنا، کیوان خسروی سخنگوی شورای عالی امنیت ملی ایران گفت: «بازگشت آمریکا به برجام و جبران خسارت‌های وارد شده به ایران می‌تواند تضمینی برای موفقیت سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران باشد».
این سخنگو در صفحه توئیتر خود به علاقمندی ایران به مذاکره و ارسال پالس مثبت برای توکیو اشاره ای نکرد اما گفته‌است که «سفر برنامه‌ریزی شده شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن به تهران روز چهارشنبه خواهد بود».
پیش از این سخنگو هیئت دولت ژاپن با تأیید این خبر، گفت که «توکیو تلاش‌های مثبتی در این زمینه انجام خواهد داد».
وی در عین حال بدون اشاره به زمان سفر آبه افزوده‌است که ملاقات با حسن روحانی و علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور و رهبر ایران در برنامه دیدارهای اوست.
با این وجود، کیوان خسروی سخنگوی شورای‌عالی امنیت ملی با اشاره به سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران با تمجید از روابط دو کشور گفت: «روابط ایران و ژاپن در ابعاد سیاسی و اقتصادی، همواره از سطح و روند متعادل و باثباتی برخوردار بوده‌است».
به گفته او «رویکرد ژاپن در حوزه سیاست خارجی نیز عمدتاً حمایت از هنجارهای حقوقی و سیاسی پذیرفته شده از سوی جامعه بین‌المللی بوده و کمتر تحت تأثیر فراز و فرودهای افراطی و تفریطی بوده‌است».
خبرگزاری کیودو ژاپن نیز گزارش داد که تارو کونو وزیر خارجه ژاپن برای زمینه‌سازی دیدار نخست‌وزیر این کشور در روزهای آینده به تهران سفر می‌کند.
در همین زمینه، ایران تحریم شرکت‌های پتروشیمی از سوی آمریکا را محکوم کرد و آن را مصداق «تروریسم اقتصادی» دانست.
رویترز نیز در خبری آورده‌است که عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران، تحریم‌های جدید علیه صنایع پتروشیمی را «نشانه پوچی ادعای ترامپ برای مذاکره» خوانده‌است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه (۱۷ خردادماه) نیز تحریم‌های جدیدی علیه بخش پتروشیمی ایران از جمله بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی این کشور به دلیل پشتیبانی مالی غیرمستقیم «سپاه پاسداران» و به منظور قطع تأمین مالی به «سپاه پاسداران» اعلام کرد.
این در حالی است که رویترز به نقل از تحلیلگران در این باره نوشت: «این تحریم‌ها بیشتر نمادین هستند».
پیش از آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از آمادگی خود برای مذاکره با ایران خبر داد، همچنین مایک پمپئو نیز با تکرار این آمادگی گفته‌است آماده است بدون پیش شرط با ایران مذاکره کند.
خبرگزاری آلمان نیز در گزارشی آورده‌است که وزارت امور خارجه ایران با اشاره به اینکه «تنها یک هفته صبر نیاز بود تا پوچ بودن ادعای رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره با ایران ثابت شود» افزود: «سیاست فشار حداکثری آمریکا یک سیاست شکست‌خورده‌است».
وزارت خارجه ایران همچنین تأکید کرد «این مسیری اشتباه است و دولت آمریکا می‌تواند مطمئن باشد که به هیچ‌یک از اهداف تعیین‌شده برای این سیاست نخواهد رسید».
تنش‌ها در هفته‌های گذشته میان تهران و اشنگتن پس از اعزام جنگ‌افزارهای آمریکایی به منطقه خلیج به اوج خود رسید؛ تحرکاتی که آمریکایی‌ها آنها را در راستای مواجهه با تهدیدهای ایران علیه نیروها و منافع آمریکا در منطقه عنوان کردند.
در واکنش به تحرکات نظامی آمریکا در منطقه خلیج، خبرگزاری ایسنا گزارش داد که امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران گفته‌است «قدرت بالای دفاعی و تهاجمی ایران جرات هرگونه تعدی و تعرض نظامی را از دشمن گرفته و آنها از هرگونه جنگ و درگیری احتمالی با ایران در هراس‌اند».
حاتمی اعلام آمادگی آمریکایی‌ها برای مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران را «دروغین، عوام‌فریبانه و حیله گرانه» دانست.
به گفته وی «طرح مسائلی چون پرونده هسته‌ای، حقوق بشر، توان موشکی، حضور منطقه ای و امثالهم تنها بهانه‌ای برای دشمنی با ایران بوده‌است».
حاتمی دست داشتن کشورش در انفجار چند نفت کش بندر فجیره در امارات متحده عربی را رد کرد و آن را «بهانه ای آمریکایی و اسرائیلی برای اتهام و تحریک علیه ایران» دانست.
وزیر دفاع ایرات همچنین با اشاره به جلوگیری از فروش نفت ایران، ممانعت از تعاملات بانکی بین‌المللی، تحریم اشخاص و شرکت‌ها در مراودات بین‌الملل، اعمال تحریم‌ها در حوزه طلا و فلزات گرانبها، مس، روی و آلومینیوم، هواپیمایی و تروریست خواندن سپاه اظهار کرد «این اقدامات در راه پیشرفت ایران خللی ایجاد نخواهد کرد».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.